Fed'de halef tartışması

Dünyanın dört bir yanından merkez bankası başkanlarının katıldığı ABD'nin Jackson Hole kasabasındaki buluşma sönük başladı. Cumartesi gününe kadar sürecek olan konferansta para politikalarında seçenekler ve araçlar masaya yatırılıyor. Konferansa bu yıl Amerikan Fed’in Başkanı Ben Bernanke’nin yanı sıra Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi ve Almanya Merkez Bankası Başkanı Jens Weidmann’ın da katılmaması dikkat çekti. Kulislerde en çok konuşulan konu ise görev süresi Ocak ayı sonunda dolacak olan Bernanke’nin halefinin kim olacağı. Başkan Barack Obama’nın atama kararını sonbaharda açıklaması bekleniyor. Fed başkanlığı için öne çıkan iki isim, Larry Summers ve Janet Yellen.

Kırdığı potlarla ünlü

Amerikan merkez bankası Federal Reserve’de Ben Bernanke’den ocak ayında boşalacak başkanlık koltuğuna kimin oturacağı, şimdiden hararetle tartışılıyor. Favori isimlerden Larry Summers, Dünya Bankası Baş iktisatçısı, Harvard Üniversitesi rektörü ve Bill Clinton döneminde maliye bakanlığı yapmış bir iktisatçı. Ancak daha ziyade kırdığı potlarla ün kazanmış.

Summers 1991 yılında Dünya Bankası baş iktisatçısı iken imzaladığı bir kurum içi dosya notuyla şimşekleri üzerine çekti. Genç bir yardımcısının yazdığı notta, kirli sanayilerin ve atıklarının az gelişmiş ülkelere taşınması öneriliyor, bunun söz konusu ülke ekonomilerine de katkı sağlayacağı belirtiliyordu. Bu notun basına sızması üzerine ortalık karıştı, Summers özür dileyerek, bunun ironik anlamda kaleme alınmış bir not olduğunu açıkladı.

Summers, dünyanın önde gelen üniversitelerinden Harvard’ın rektörüyken 2005 yılında kırdığı bir başka potla gündeme geldi. Önde gelen bilim insanları arasında kadınların sayısının fazla olmamasını cinsiyet özelliklerindeki farklılığa bağlayan Summers şimşekleri üzerine çekti. Yine özür dilemek zorunda kaldı ve bir yıl sonra görevinden ayrıldı.

İktisat politikalarına eleştiri

Dünyanın en etkili merkez bankasının başına geçmeye aday olan Summers’i göreve uygun bulmayan kesim, onun gaflara meyilli olduğunu ve yeterince hassas olmadığını vurguluyor. Ancak iktisat alanında başarı grafiğinin pek parlak olmadığına dikkat çekenler de var. Summers, Bill Clinton döneminde maliye bakanı iken, malî piyasalardaki regülasyonunun asgariye indirilmesinin en ateşli savunucuları arasındaydı. 1930’lu yıllarda Büyük Depresyon döneminde çıkarılan, ticari ve yatırım bankalarının birbirinden ayrılmasını öngören “Glass-Steagall Yasası”nı yürürlükten kaldırdı. Günümüzde çok sayıda iktisatçı, bu önlemin 2008 yılında patlak veren malî krizi tetikleyen faktörlerden biri olduğu görüşünde.

"Bankalara karşı yeterince sert değil"

Summers, Başkan Barack Obama’nın malî kriz dönemindeki ekonomi baş danışmanı olarak Wall Street’e fazla yakın olduğu gerekçesiyle yeniden eleştiri oklarına hedef oldu. Danışmanlık görevine gelmeden bir yıl önce bir hedge fondan milyonlarca dolar para kazandığı ortaya çıkınca hakkındaki eleştiriler doruk noktasına ulaştı. Londra Üniversitesi’ne bağlı London School of Economics’ten ekonomi profesörü Wouter Den Haan, Summers'ın Obama’nın Ulusal Ekonomi Konseyi’nde başkanken krizle mücadelede bankalara karşı yeterince sert olmadığına dikkat çekiyor.

Yellen, isabetli tahminleriyle tanınıyor

Fed başkanlığının diğer favorisi ise, Janet Yellen. Yellen Summers'in tam zıddı. Bill Clinton döneminde ekonomi baş danışmanı ve ardından Federal Reserve'nin San Francisco merkezinin başkanı olarak görev yapan Yellen'in şimdiki görevi Fed başkan yardımcılığı. Adı skandala karışmayan Yellen, Wall Street'teki isabetli ekonomik tahminleri ile ün yapmış. Ekonomi profesörü Den Haan, Yellen’in zamanında borsa risklerini önceden kestirdiğini belirtiyor ve ekliyor: “Bir malî krize doğru gittiğimizi fark etti. Bu nedenle malî sektöre karşı oldukça sert olacağını düşünüyorum.”

Den Haan, konuşmalarında Yellen’in işsizliği sıkça dile getirdiğini belirterek, “Fed’in başına getirilmesi durumunda muhtemelen sadece enflasyona odaklanmayacak, işsizliğe de önem verecektir” diyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Michael Knigge / Beklan Kulaksızoğlu

Editör: Ahmet Günaltay