Erkek çocuk doğurmayan kadının işi zor

İstikrarlı bir ekonomiye sahip olmayan ve güvenliğin de sağlanamadığı Afganistan’ın artan nüfusu kaldırması mümkün değil. Nüfus artışının hızla devam ettiği bu muhafazakâr ülkede doğum kontrol yöntemlerinin uygulanması da oldukça zor.

Afganistan’da Daykundi Eyaleti'nin bir köyünde yaşayan Havva ebelik eğitimi alıyor. Beş çocuk annesi Hava bunun bir zorunluluk olduğunu söylüyor: "Bizim köyümüzde bir kadının en az dört çocuk doğurması gerekiyor. En ideali dört erkek. Erkekler öyle istiyor.“

Afgan kadınlar üç ya da dört erkek çocuğu olana kadar doğurmak zorunda. Ne kadar çok erkek çocuğa sahipse, o aile toplumda o kadar çok saygı görüyor. Sosyal güvencenin olmadığı Afganistan’da erkek çocuklar bir tür yaşam garantisi.

Sosyal sorunlara yol açıyor

Sağlık Bakanı Yardımcısı Nadra Hayat ise fazla çocuk sahibi olma eğiliminin sosyal sorunları beraberinde getirdiğini belirtiyor: "Din adamlarımız büyük aileler kurulmasından söz ediyor, kültürümüzde de çok çocuk doğurmak oldukça yaygın. Özellikle de erkek çocuk istiyorlar. Ama şimdiden Afganların yüzde 44’ü yoksulluk sınırının altında yaşıyor. Ve yüzde 65’i de 25 yaşın altında.”

Demografik ve ekonomik gelişmeler birbirini dengeleyecek şekilde seyretmiyor. Afganistan İnsan Hakları Komisyonu Başkanı Sema Samar, bunun ağır sonuçları olacağı görüşünde.

Samar, "Birleşmiş Milletler’in Milenyum Hedeflerine ulaşamayacağız. Hedeflendiği gibi herkesin eğitim fırsatı olamayacak ve cinsiyet eşitliği sağlanamayacak. Çünkü hâlâ açlıkla mücadele ediyoruz, hayatta kalmaya çalışıyoruz. Herkese sağlık hizmet götürülmesi, HIV’in ve tüberkülozun yayılmasını yavaşlatmak da mümkün olmayacak” diyor.

Doğum kontrolü şart!

Sema Samar bu nedenle doğum kontrolünün şart olduğunu belirtiyor. Afgan hükümeti de aile planlaması için harekete geçti. Prezervatif, doğum kontrol haplarına artık ücretsiz olarak tedarik edilebiliyor.

Ancak Afgan Ebeler Derneği Başkanı Zabra Turkmani kültür ve geleneklerin doğum kontrolünü zorlaştırdığını belirtiyor: "Kültürümüzde bir kadınla tek başına konuşmak güç ve yeterli değil. Çünkü son sözü kocası ve kayınvalidesi söylüyor. Onun bedeni ve onun tüm yaşamına dair önemli kararları onlar veriyor. O yüzden kadınlara daha sonra kayınvalidesi ile konuşmasını tavsiye ediyoruz. Kocasıyla ise bu konuyu kesinlikle konuşamaz. Onun yerine kayınvalidesi oğluyla konuşuyor.”

Sağlık görevlileri annelere iki sene emzirmeleri gibi tavsiyelerde bulunurken Kuran-ı Kerim’e de atıfta bulunmak zorundalar. Emzirme döneminde hamile kalma olasılığı daha düşük. Ayrıca Cuma namazlarında imamların doğum kontrolüne dair vaaz vermesi isteniyor. Bu önlemlerle doğum oranının azaltılması hedefleniyor. Ancak Nadra Hayat, gerçekçi bakıldığında Afganistan’da nüfus artışının yavaşlatılmasının çok uzun bir süreç olduğunu söylüyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Sabina Matthay / Çeviri: Deniz Eğilmez

Editör: Hülya Köylü