Dil zenginliği tükeniyor

Her iki haftada bir dünyada bir dil yok oluyor. UNESCO, 21 Şubat Uluslararası Anadil Günü’nde bu soruna dikkat çekmek istiyor. BM Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü UNESCO’nun dil atlasına göre hâlihazırda dünya genelinde konuşulan yaklaşık 6 bin dilin yarısı yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.

UNESCO'nun Almanya Komisyonu'nun Genel Sekreteri Roland Bernecker, kaybolan her dille birlikte bir kültürün yok olduğunu belirtti ve dil çeşitliliğini korumak için dünya genelinde daha büyük çaba gösterilmesi çağrısında bulundu. UNESCO tarafında belirlenen “Uluslararası Anadil Günü” 2000 yılından bu yana kutlanılıyor.

Türkiye'de 15 dil tehlikede

UNESCO'nun dil atlasında 2 bin 474 dil, adı, konuşulduğu bölge ve yok olma tehlikesine göre listelenmiş. Bu listede özellikle 1950’li yıllardan bu yana olmak üzere çoktan yok olmuş 230 dili bulmak mümkün.

Atlasta Türkiye'de konuşulan 15 dilin yok olmanın eşiğinde, 3 dilin ise çoktan kayıp olduğu belirtiliyor. Buna göre ölen diller şöyle: Kapadokya Yunancası olarak da bilinen Ürgüpçe, Türkiye’nin bir zamanlar doğusunda ve Suriye’nin kuzeydoğusunda konuşulmuş olan Mlahso dili ile Kafkas dillerinden Ibıhça. Dil atlasında, esas olarak Siirt'in Pervani ilçesinde konuşulan Hertevin dili ise hâlihazırda en fazla yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan dil olarak gösterildi. Atlasta yok olma tehlikesi ile karşı karşıya olan diğer diller şöyle:

Ciddi tehlikede (severely endangered)

Gagavuzca (Edirne)

Ladino ya da diğer adıyla Yahudi İspanyolcası (İstanbul Balat, Hasköy)

Turoyo (Mardin Midyat)

Kesinlikle tehlikede (definitely endangered)

Abazaca

Homşetsi (Hemşince)

Lazca

Pontus lehçesi (Rumca)

Romanca (Sinti)

Abhazca

Çerkezce

© Deutsche Welle Türkçe

dpa/ UNESCO, BD/AG