Velika Albanija – nacionalistička ideja živi

Mitovi i istorijski zasnovan osećaj ugroženosti, zaživeli su u Albaniji u procesu traženja identiteta posle duge izolacije tokom diktature Envera Hodže, ali i za vreme tranzicije, kaže istoričar Artan Puto, docent na tiranskom univerzitetu „Marin Barleti“. Tako je, recimo, mit o poreklu Albanaca, kao „najstarijem narodu u jugoistočnoj Evropi“ raširen čak i kod političke i kulturne elite te zemlje. Etnički nacionalizam nalazi svoj konkretan izraz u anti-slovenskim i anti-helenističkim tekstovima i sloganima. Grci i Srbi se često smatraju krivim za probleme u zemlji, kaže Puto.

„Crveno-crna alijansa“

Razvoj događaja na Kosovu nadahnjuje nacionalizam i u Albaniji, kaže publicistkinja Marjola Ruka. Ekstremni stavovi u Albaniji su pre svega u sprezi sa alternativnim pokretima mladih, kao što je politička organizacija „Samoopredeljenje“ (Vetëvendosje) koja se definiše kao građanski pokret. Ta organizacija, a sada i politička stranka, sa sedištem u Prištini zastupa ideju „Velike Albanije“ i mržnju protiv srpskih suseda. Od početka 2011. „Samoopredeljenje“ je treća po snazi politička grupacija u Skupštini Kosova.

Još jedan politički pokret koji podržava ideju „Velike Albanije“ i koji veliki broj pristalica ima među dobro obrazovanim mladim ljudima u Albaniji jeste i nacionalistička „Crveno-crna alijansa“ (Aleanca Kuq e zi). Njen cilj je da ostvari „nedovršeni san patriota albanskog nacionalnog pokreta ’Rilindija’ (Preporod) prilikom proglašenja nezavisnosti zemlje 1912. godine“. U to vreme, polovina Albanaca ostala je van granica nove albanske države. Publicistkinja Ruka privlačnost tih organizacija za mlade ljude objašnjava teškom ekonomskom situacijom i nedostatkom razvoja demokratske kulture u zemlji.

„Jedan narod, jedan pasoš“

„Crveno-crna alijansa“ nije aktivna samo u Albaniji, već i na Kosovu, u Makedoniji, ali i među albanskom dijasporom u Evropi, naročito među studentima. Kako bi dosegla što šire slojeve stanovništva Alijansa je svoje političke poruke redukovala na ključne reči kao na primer: „Albanija iznad svih“ (Shqipëria mbi të gjithë). Na skupovima i u medijima nastupaju sa sloganima kao što su: „Jedan narod, jedan pasoš“. To je deo kampanje za promenu postojećeg ustava sa ciljem da „etnički Albanci, bez obzira gde žive, dobiju pravo na sticanje državljanstva matične zemlje“.

U Makedoniji, „Crveno-crna alijansa“ vodi kampanju pod motom: „Govori Albanski“. Na sajtu Alijanse piše: „Kao što bi Albanci trebalo da govore makedonski, tako bi i Makedonci trebalo da govore albanski.“ Ukoliko se to ne dogodi, Aljansa nudi rešenje: „Govori albanski, ili se razvedi“.

Autori: Pandeli Pani / Dijana Roščić
Odg. urednik: Nemanja Rujević