1. Przejdź do treści
  2. Przejdź do głównego menu
  3. Przejdź do dalszych stron DW

"Dzieci z jeziora Kamp"

Joanna Pieciukiewicz6 marca 2012

"Na moich oczach wodnopłatowiec Dornier-24 tuż po starcie spadł do jeziora i zatonął, a z nim załoga i blisko 80 dzieci" – opowiada płacząc 81-letni Hans-Dietrich Werner, naoczny świadek tragedii sprzed 67 lat.

https://p.dw.com/p/14FuT
Kränze am Kamper See (heute Resko Przymorskie bei Treptow/ Trzebiatow, Nord-West Polen) zum Gedenken an 70 deutsche Kinder, die am 5.03.1945 während der Flucht vor der Roten Armee am Bord eines Flugbootes des Typs Dornier Do 24 in den See abgestürzt und umgekommen sind (5.03.12). Die Autorin der Bilder ist unsere Autorin Joanna Pieciukiewicz und somit sie die Bilder für die DW frei zu verwenden.
Zdjęcie: DW

5 marca 1945 roku Hans-Dietrich Werner razem z innymi członkami rodziny uciekał przed nadciągającą Armią Czerwoną. Na dawnym lotnisku w Rogowie na powietrzny transport oczekiwały tłumy przerażonych cywilów. Wśród nich były dzieci przebywające na tym terenie w ramach tzw. „Kinderlandverschickung". W ramach tej akcji dzieci z bombardowanych przez aliantów miast rozlokowywano na prowincji.

Opuścić to piekło

W pośpiechu i chaosie nie sporządzano żadnych list pasażerów. "Nie było czasu - wszyscy chcieli opuścić to piekło. Moim zdaniem, powodem katastrofy było przeładowanie Dorniera, ale istnieje również wersja o zestrzeleniu wodnopłatowca przez Rosjan. Ja do dziś odczuwam tragedię tych niewinnych dzieci" - opowiada Hans-Dietrich Werner.

Hans-Dietrich Werner (81), Augenzeuge des Absturzes des Flugbootes des Typs Dornier Do 24, das am 5.03.1945, während der Flucht vor der Roten Armee, in den Kamper See (heute Resko Przymorskie bei Treptow/ Trzebiatow, Nord-West Polen) mit 70 Kindern, Betreuern und Besatzung am Bord abgestürzt ist (fotografiert am 5.03.2011). Die Autorin der Bilder ist unsere Autorin Joanna Pieciukiewicz und somit sie die Bilder für die DW frei zu verwenden.
Hans-Dietrich Werner był świadkiem tragedii "dzieci z Kamp"Zdjęcie: DW

Mimo  katastrofy nie przerwano akcji ratunkowej. Wernerowi i jego bliskim udało się wsiąść na pokład następnego Dorniera i wylądować szczęśliwie w Stralsundzie. "Czy się bałem? Jeszcze jak! Strach przed tym, co mogło mnie spotkać na lądzie, był jeszcze większy. O mały włos nie zostałbym rozdzielony od najbliższych. Po tej tragedii nie wpuszczano już tylu pasażerów. Moja ciocia, której udało się wejść na pokład, błagała wtedy: 'Pozwólcie mu wejść - to jest mój synek'".

Das Kreuz am Kamper See erinnert an 70 deutsche Kinder, Betreuer und Besatzung, die am Bord des Flugbootes des Typs Dornier Do 24, am 5.03.1945, während der Flucht vor der Roten Armee, in den Kamper See (heute Resko Przymorskie, bei Treptow/ Trzebiatow, Nord-West Polen) abgestürzt und umgekommen sind (5.03.12) Die Autorin der Bilder ist unsere Autorin Joanna Pieciukiewicz und somit sie die Bilder für die DW frei zu verwenden.
O tragedii z 1945 roku przypomina dziś krzyżZdjęcie: DW

Zapomniana tragedia

Przez lata tragiczne wydarzenia owiane były tajemnicą. Na tym terenie stacjonowały wojska radzieckie i nikt postronny nie miał tu wstępu.

Okoliczni mieszkańcy wiedzieli jednak, że Rosjanie niejednokrotnie penetrowali  jezioro. Z pewnością nie chodziło im jednak o dzieci. Mówiło się o zatopionych niemieckich transportowcach z cennym ładunkiem.

Hans-Dietrich Werner przyjechał na miejsce tragedii w związku z uroczystościami związanymi z 67. rocznicą  katastrofy lotniczej, zorganizowanymi przez Radę Programową „Dzieci z Kamp” oraz burmistrza Trzebiatowa.

"Ta sprawa nie dawała mi nigdy spokoju. Ilekroć przejeżdżałem przez tę okolicę myślałem, że nieludzkie jest pozostawienie tych dzieci na dnie jeziora, tak bez godnego pochówku. Wiedziałem, że ta historia nie została wymazana z ludzkiej pamięci i wiele społecznych organizacji, zarówno polskich jak i niemieckich, próbuje znaleźć rozwiązanie. Postanowiłem połączyć te działania i nadać im tempa" - opowiada burmistrz Zdzisław Matusewicz. Na stronie poświęconej "dzieciom z Kamp" Matusewicz pisze, że w gminie, w której jest burmistrzem, żyje wielu wypędzonych i przymusowo wysiedlonych ze wschodu Polaków. Także i jego rodzina utraciła swoją ojczyznę. Dlatego los uciekających przed frontem dzieci jest dla niego tak bliski.                                              

Uroczystości upamiętniające tragiczny los ofiar były również inauguracją projektu, którego celem jest wydobycie wraku Dorniera i godnego pochowania ofiar na cmentarzu w Starym Czarnowie.

Geistliche verschiedener Konfessionnen während der Gedenkveranstaltung zum Tod von 70 deutschen Kindern, die am 5.03.1945 während der Flucht vor der Roten Armee am Bord eines Flugbootes des Typs Dornier Do 24 in den Kamper See (heute Resko Przymorskie, bei Treptow/ Trzebiatow, Nord-West Polen) abgestürzt und umgekommen sind (5.03.12). Die Autorin der Bilder ist unsere Autorin Joanna Pieciukiewicz und somit sie die Bilder für die DW frei zu verwenden.
Nic nie łączy tak, jak wspólna modlitwa za zmarłychZdjęcie: DW

Z chmur na ziemię

Po raz pierwszy do Rogowa przyjechała odnaleziona przez organizatorów rodzina jednego z członków załogi Dorniera-24.

37-letni wnuczek drugiego pilota, lekarz z Berlina Niels Gauer, mówi początkowo o tej historii z pewnym dystansem. "Dla mnie to już abstrakcja" - przyznaje.

Inaczej przeżywa ten dzień jego matka - córka pilota Elke Gauer: "Ja taty nie znałam. Miałam 8 miesięcy gdy wyjechał z domu. Kiedy o nim myślałam, wyobrażałam sobie ojca gdzieś w chmurach. I to dla mnie ważne, że dziś dowiedziałam się gdzie zginął".

Syn pilota Helmut Schütt opowiada ze wzruszeniem: "Pamiętam dobrze ojca, widziałem go po raz ostatni, gdy miałem 6 lat. A potem tylko ta lakoniczna informacja: Zginął w katastrofie lotniczej koło Kołobrzegu. Nikt nie ocalał. Przez lata zawsze 5 marca zapalaliśmy w domu koło jego fotografii świecę". Po chwili dodaje: "Ja wiem, kto rozpętał to piekło i tym bardziej jesteśmy wam wdzięczni za tę inicjatywę".

"Każdy musi mieć swój grób"

Nad brzegiem jeziora Resko Przymorskie (dawniej Kamper See) rodzina pilota składa wieńce. Trwa msza ekumeniczna. Ludzie modlą się wspólnie. Wnuk pilota jest pod wrażeniem. "Nie spodziewałem się, że to mnie tak poruszy, tu jest tak pięknie i tyle niewinnych ofiar. To jednak jest potrzebne - ta wspólna pamięć".

Das Dornier-Flugboot Do 24 setzt am Donnerstag (19.10.2006) bei der Landung in Frankfurt am Main auf dem Main auf. Es ist das erste Mal seit 74 Jahren, dass wieder ein Dornier-Flugboot auf dem Main gelandet ist. Das Flugzeug wurde 1944 gebaut und ist das letzte flugfähige Modell dieser Art. Foto: Salome Kegler dpa/lhe (zu lhe 7192 vom 19.10.2006) +++(c) dpa - Report+++
Wodnopłatowiec typu Dornier 24Zdjęcie: picture-alliance/dpa

Młoda polska dziewczyna płacze. "Mój Boże – a my nawet nie znamy imion tych dzieci. Nikt ich nie szukał. Może trzeba zostawić je w spokoju i postawić na brzegu wspólną tablicę". Natychmiast strofuje ją jej szkolny kolega. "Jakbym zginął chciałbym, aby ktoś mnie odnalazł i pochował – każdy musi mieć swój grób".

Joanna Pieciukiewicz

red. odp. Bartosz Dudek

Więcej informacji :

www.dziecizkamp.pl

www.kindervonkamp.de