کشف یک پروتئین برای مبارزه با آلرژی

اشپیگل‌آنلاین در گزارش دوشنبه، ۷ ژوئن (۱۷ خرداد)،‌به نقل از مجله‌ی علمی نیچر از کشف یک پروتئین تا به حال ناشناخته برای درمان آلرژی‌های شدید خبر داد.

آلرژی واکنش شدید سیستم ایمنی بدن به مواد حساسیت‌زا یا آلرژن‌ها (Allergen) است. سیستم ایمنی برای مبارزه با ماده‌ی حساسیت‌زای احتمالا زیان‌آور پادتن یا آنتی‌بادی (Antibody) تولید می‌کند. آنتی‌بادی‌ها به آلرژن‌ها می‌چسبند و به اصطلاح کمپلکس آنتی بادی ـ آلرژن را به وجود می‌آورند. سپس این کمپلکس به ماست‌سل‌ها، که سلول‌های ویژه‌ای در سیستم ایمنی هستند، اتصال پیدا می‌کنند. این اتصال باعث می‌شود که تغییری در غشای سلولی ماست‌سل‌ها به وجود بیاید و برخی مواد شیمیایی، از جمله هیستامین، ترشح شود. هیستامین عامل اصلی بروز علائم آلرژیک است.

ماست‌سل‌ها (Mast Cell) سلول‌های بزرگی هستند که به تعداد زیاد در بافت همبندی یافت می‌شوند. وظیفه‌ی اصلی ماست‌سل‌ها ذخیره‌ی برخی واسطه‌های شیمیایی است. این واسطه‌ها، در جریان واکنش‌های آلرژیک آزاد می‌شوند. از مهم‌ترین این واسطه‌های شیمیایی می‌توان هپارین و هیستامین را نام برد.

وظیفه‌ی اصلی هیستامین دفاع از بدن در برابر عوامل بیماری‌زا است. اما همین ماده در موارد آلرژیک باعث ایجاد علائمی مانند خارش بافت مخاطی بینی، چشم و روده می‌شود. هیستامین می‌تواند در موارد شدید به شوک آنافیلاکسیس(Anaphylaxis) منجر گردد. این شوک به واکنش حادی گفته می‌شود که بیمار را در موقعیتی خطرناک قرار می‌دهد. در این حالت بیمار مجموعه‌علائمی از خارش چشم، صورت و التهاب را از خود بروز می‌دهد.

عملکرد پروتئین تازه کشف شده

اینک محققان پروتئینی کشف کرده‌اند که می‌تواند در موارد آلرژیک از طریق مهار اتصال کمپلکس آنتی‌بادی ـ آلرژن به ماست‌سل‌ها مانع از ترشح هیستامین و سایر مواد شیمیایی از این سلول‌ها شود. این پروتئین آلرژین ـ یک (Allergin-1) نام دارد و توسط تیم تحقیقاتی دانشگاه تسوکوبای ژاپن به ریاست آکیرا شیبویا (Akira Shibuya) کشف شده است.

محققان همچنین در حال آزمایش بر روی موش‌هایی هستند که در آنها مولکول "آلرژین ـ یک" وجود ندارد. دانشمندان دریافته‌اند که این موش‌ها بسیار آسیب‌پذیر هستند و احتمال بروز شوک آنافیلاکسیس در آنها بسیار زیاد است.

بنابراین می‌توان گفت که "آلرژین ـ یک" ماده‌ی مهمی در سیستم ایمنی بدن محسوب می‌گردد و می‌تواند به عنوان ماده‌ای مؤثر در مبارزه با آلژری‌های شدید نقش بازی کند. از آنجایی که این پروتئین در بدن انسان نیز تولید می‌شود می‌توان امیدوار بود که درمان آلرژی از طریق تأثیری که این ماده در بلوکه‌کردن اتصال کمپلکس آنتی‌بادی ـ آلرژن به ماست‌سل‌ها دارد امکان‌پذیر شود.

اما محققان تأکید کرده‌اند که در حال حاضر باید آزمایش‌های دیگری انجام گیرد تا ویژگی‌های دیگر این مولکول روشن شود. هنوز معلوم نیست، در چه شرایطی مولکول "آلرژین ـ یک" مکانیزم یادشده را ایجاد می‌کند.

فریبا والیات

تحریریه: جواد طالعی