نشست مراکش؛ پیشنهاد مذاکره بر سر جزایر سه‌گانه؛ اعتراض ایران
۱۴۰۲ آذر ۳۰, پنجشنبه
ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش با انتشار بیانیه‌ای خواستار حل مناقشه جزایر سه گانه از طریق مذاکره یا ارجاع به دیوان بین‌المللی شد.
شرکت‌کنندگان در این نشست که هدف آن یافتن راه‌های تقویت همکاری میان کشورهای عربی و روسیه در زمینه‌های مختلف عنوان شده با تقدیر از سطح استثنایی روابط اعراب و روسیه، بر اهمیت پیشبرد روابط این کشورها با روسیه تاکید کردند.
خلیفه شاهین المرر وزیر مشاور امارات متحده عربی در این نشست که روز چهارشنبه ۲۰ دسامبر (۲۹ آذر) در شهر مراکش برگزار شد، با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که در نتیجه هماهنگی و همکاری میان کشورهای عربی و روسیه در بخش‌های مختلف "دستاورد‌های قابل‌توجهی" به دست آمده است.
اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه وله
اما آن چه که در بیانیه پایانی این نشست واکنش وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران را برانگیخت، بخشی از این بیانیه بود که به ادعای امارات متحده عربی بر سر مالکیت جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک اشاره داشت.
در بیانیه پایانی ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش، با استناد به بیانیه مشترک کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و روسیه در ژوئیه ۲۰۲۳ از ارائه راه‌حل و ابتکارات صلح‌آمیز به منظور حل مناقشه از طریق مذاکرات دوجانبه حمایت شده است.
بیشتر بخوانید: واکنش ایران به بیانیه‌های جنجال‌برانگیز؛ "دیدار" با سفیر چین در وزارت خارجه
این بیانیه علاوه بر پیشنهاد مذاکرات دوجانبه در این خصوص، خواستار ارجاع به دیوان بین‌المللی دادگستری و بر اساس قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل متحد شده است.
واکنش وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران
در نخستین واکنش به بیانیه ششمین نشست مجمع همکاری عرب و روسیه در مراکش در خصوص مساله جزایر سه‌گانه، ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با اشاره به این که ایران "موضوع تمامیت ارضی و حاکمیتی خود بر جزایر سه گانه را قابل مذاکره و گفتگو نمی‌داند" مفاد این بیانیه درباره جزایر سه‌گانه را محکوم کرد و آن را "بی اساس و مردود" دانست.
کنعانی با بیان این که ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک، "تعلق ابدی به ایران" دارند این جزایر را "جزء جدایی‌ناپذیر سرزمینی جمهوری اسلامی" توصیف کرد.
انتقاد‌ها به گره خوردن منافع ملی ایران به روسیه و چین
این نخستین باری نیست که در نشستی بین‌المللی با محوریت روسیه، بحث ادعای مالکیت سرزمینی امارات متحده عربی بر جزایر سه‌گانه ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک مطرح می‌شود.
پیش از این نیز بیانیه پایانی نشست مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه در تیرماه سال جاری، موضع مشابهی را اتخاذ کرده و بر حمایت از "همه تلاش‌های صلح‌آمیز از جمله ابتکار امارات متحده عربی و تلاش‌هایش برای دستیابی به راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای موضوع جزایر سه‌گانه تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی از طریق مذاکره دوجانبه" تاکید کرده بود.
وزارت خارجه جمهوری اسلامی روز چهارشنبه ۲۱ تیر از احضار سفیر روسیه در تهران خبر داده و اعتراض خود به بند مذکور در بیانیه پایانی این نشست اعلام کرده بود.
در بیانیه نشست مشترک وزرای امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه در تیرماه سال جاری درباره جزایر سه‌گانه آمده بود که امارات می‌تواند از طریق "دیوان بین‌المللی دادگستری و طبق قواعد حقوق بین‌الملل و منشور سازمان ملل متحد این موضوع را با رعایت مشروعیت بین‌المللی حل و فصل کند."
در آن زمان اعلام شد که دستیار وزیر و مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در دیدار با سفیر روسیه در تهران، با تاکید بر "تعلق ابدی" این جزایر به خاک ایران، "خواستار تصحیح موضع فدراسیون روسیه نسبت به این موضوع" شده است.
بیشتر بخوانید: هشت نکته در مورد جزایر سه‌گانه
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی نیز پیش از آن با مردود دانستن بیانیه تیرماه گفته بود: «این جزایر تعلق ابدی به ایران داشته و صدور اینگونه بیانیه‌ها با روابط دوستانه ایران و همسایگان مغایرت دارد.»
حمایت مجدد روسیه از بیانیه‌ای مشابه حاکی از آن است که اعتراض ایران و احضار سفیر روسیه در آن مقطع، تاثیری در سیاست خارجی روسیه در این زمینه نداشته است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
سیاست خارجی مبتنی بر اتکا به شرق در جمهوری اسلامی از سابقه طولانی برخوردار است و پیش از این انتقاداتی را حتی در میان چهره‌های نزدیک به حکومت نیز برانگیخته است. سال گذشته موضوع حل مسالمت‌آمیز مسئله مالکیت جزایر سه‌گانه در خلیج فارس در بیانیه مشترک عربستان سعودی و رئیسجمهوری چین نیز مطرح شده بود.
بیشتر بخوانید: جزایر سه‌گانه ایرانی و توسعه‌طلبی چین در خلیج فارس
شش کشور عربی شرکت‌کننده در آن نشست نیز که با حضور شی جین پینگ، رئیسجمهوری چین برگزار شده بود حمایت خود را تلاش‌های امارات متحده عربی برای "دستیابی به راه حل مسالمت‌آمیز" در مورد "جزایر سه گانه تنب کوچک، تنب بزرگ و ابوموسی از طریق مذاکرات دو جانبه طبق قواعد حقوق بین‌الملل" اعلام کرده بودند.