«مشکل مترو با دولت از زمان احمدینژاد شروع شد»
۱۳۸۸ آبان ۲۶, سه‌شنبه
دکتر محمود علیزاده طباطبایی، عضو اولین شورای شهر تهران، می‌گوید، اختلافات مترو با دولت از زمان ریاست جمهوری محمود احمدینژاد آغاز شد. این حقوقدان می‌گوید، حتی زمانی که احمدینژاد شهردار تهران هم بود، با مترو مشکل داشت.
به گفته‌ی وی، احمدینژاد از ابتدا تصمیم به تغییر مدیریت مترو داشت که با مهدی هاشمی، فرزند هاشمی رفسنجانی است. طباطبایی اما مدیریت هاشمی بر مترو را تایید کرده و می‌گوید، اصلا در زمان مدیریت وی بود که مترو راه‌اندازی شد.
این وکیل دادگستری می‌گوید، تغییر مدیریت مترو تنها باید با تایید شهردار تهران صورت گیرد.
دویچه‌وله: آقای طباطبایی، آقای احمدینژاد چهارشنبه‌ی هفته‌ی گذشته در تلویزیون اعلام کردند، تصمیم گرفته‌اند مدیریت مترو را به دولت برگردانند و حتی گفتند، برای آن مدیر هم انتخاب شده یا انتخاب خواهند شد. آیا دولت چنین اجازه‌ا‌ی از نظر قانونی دارد؟
محمود علیزاده طباطبایی: از نظر قانونی اساسنامه‌ی مترو را مجلس تصویب کرده است و هر تغییری در اساسنامه‌ی مترو مستلزم اصلاح قانون است و بایستی مجلس تصویب کند. دولت نمی‌تواند تغییری در اساسنامه دهد و مدیریت مترو هم توسط جمعی که رئیس شورای شهر و شهردار تهران عضو آن هستند، انتخاب می‌شود. بنا براین نمی‌تواند بدون جلب نظر شورای شهر و شهرداری تهران این تغییر را انجام دهد.
ولی سخنگوی شورای نگهبان، آقای کدخدایی، گفته‌اند، رئیس جمهور بر اساس اصل ۱۲۷ قانون اساسی، می‌تواند مدیریت قطار شهری را تغییر دهد. آیا این گفته درست است؟
در قانون تأسیس مترو مصوب سال ۱۳۵۴، احداث مترو وظیفه‌ی شهرداری بوده با کمک دولت. در اصلاحیه شورای انقلاب مصوب سال ۱۳۵۹ اجازه‌ی تأسیس این شرکت به دولت داده شد و دولت موظف بوده همه‌ی امکانات را برای این شرکت فراهم کند، زمین در اختیارش بگذارد و یک شورای هماهنگی تشکیل شد مرکب از هفت نفر. شهردار تهران، معاون سازمان برنامه، مدیرعامل سازمان آب، مدیرعامل شرکت برق، مدیرعامل شرکت مخابرات، مدیرعامل شرکت گاز و رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل خود مترو اعضای این شورای هماهنگی هستند و ریاست این شورا با شهردار تهران است.
مدیرعامل مترو هم توسط شهردار تهران معرفی می‌شود، یعنی بدون معرفی مدیرعامل از طریق ریاست شورای هماهنگی که شهردار تهران است، رئیس جمهور نمی‌تواند کسی را انتخاب کند. طبق اصل ۱۲۷ قانون اساسی تعیین نمایندگان ویژه که می‌توانند اختیارات هیات وزیران را داشته باشند، از اختیارات رئیس جمهور است. اصل ۱۲۷ اختیارات وزیران را به نماینده رئیس جمهور می‌دهد. رئیس جمهور می‌تواند نماینده یا نمایندگانی انتخاب کند و اختیارات هیأت وزیران را به این نمایندگان تفویض کند. هیچ اختیاری بیش از این ندارد.
اشکال کار کجاست آقای طباطبایی؟ چون الان طرفداران دولت می‌گویند که شرکت مترو و شهرداری تهران، دارند سیاسی‌کاری می‌کنند. در مقابل آقای هاشمی، مدیرعامل مترو، و آقای قالیباف، شهردار تهران، هم دولت را متهم می‌کنند که بودجه‌ی مورد نیاز مترو را تأمین نمی‌کند. این اختلافات از کی بوجود آمد؟
این اختلافات از زمانی که آقای احمدینژاد شهردار تهران شد شروع شد. آقای احمدینژاد زمانی که شهردار تهران شد، تلاش کرد مدیریت مترو را تغییر دهد. ولی موفق به این کار نشد. بعد از آن فشارها برای مترو شروع شد و در طول مدتی که آقای احمدینژاد شهردار بود، از نظر مالی مترو را تحت فشار قرار داد. علی‌رغم محدودیت‌هایی که ایجاد کرده بود، چون یک‌سری گشایش اعتبارات قبل از جنگ شده بود و یک‌سری بودجه‌ها از قبل تصویب شده بود، مترو در طول دوران آقای احمدینژاد موفق شد که امور جاری‌اش را اداره کند، اما موفق به توسعه نشد. با آمدن آقای قالیباف حمایت‌های شهرداری از مترو افزایش پیدا کرد. برعکس زمان آقای خاتمی دولت از مترو حمایت می‌کرد، اما شهرداری حمایت نمی‌کرد. ولی آقای قالیباف از مترو حمایت کرد و اخیراً هم اعلام کرد که مدیریت مترو موفقیت‌آمیز بوده و واقعیت هم این بوده است.
من خودم جزو رئیس کمیسیون برنامه و بودجه و کمیسیون حقوقی شورای شهر تهران بودم، مترو اصلا در زمان آقای محسن هاشمی راه‌اندازی شد. ایشان مدیر موفقی بودند. مدیری بودند که تمام توان و امکانات سیاسی‌شان را برای راه‌اندازی مترو به کار گرفتند و مترو را با تمام مشکلات و محدودیت‌هایی که بود، راه‌اندازی کردند. در دوران شورای شهر اول، مترو از حمایت کامل شهرداری برخوردار بود، ولی متأسفانه در دوران شورای شهر دوم به مدیریت آقای احمدینژاد، مترو از نظر مالی به شدت در مضیقه قرار گرفت، چون درآمدهای مترو کفاف هزینه‌های جاری را هم نمی‌دهد و بایستی دولت کمک کند. متأسفانه این دولت هیچ کمکی نکرد، حتی در حد و اندازه‌ای که قرار بود و وظیفه‌ی قانونی دولت است. در زمان آقای قالیباف شهرداری از مترو حمایت می‌کند، ولی متأسفانه دولت مشکل ایجاد می‌کند و منابع مالی که در مجلس تصویب شده و دولت موظف است این‌ها را در اختیار مترو بگذارد، بخصوص منابع ارزی، این منابع را در اختیار مترو نگذاشتند.
یکی از دلایلی که از طرف آقای احمدینژاد عنوان می‌شود این است که هزینه‌ی مترو در برابر بازدهی آن خیلی کم است و وی تأکید دارد که هرچه زودتر این بودجه به مونوریل یا ترن هوایی اختصاص داده شود. شما که خودتان عضو شورای شهر در دورهی اول بودید و با وضعیت شهر تهران آشنایی دارید، فکر می‌کنید این دلیل، دلیل بجایی است؟
این دلیل، دلیل قانع‌کننده‌ای نیست. بحث مونوریل را آقای احمدینژاد در دورهی خودشان مطرح کردند. در شورا با موافقت مواجه نشد، ولی ایشان بدون تصویب شورا یک خط را شروع کردند و آن خط را نتوانستند حتی راه‌اندازی کنند. سرمایه‌گذاری‌های سنگینی هم کردند و از نظر فنی، کارشناسان می‌گویند که مونوریل یا ترن هوایی به دلیل مشکلاتی که خیابان‌ها دارند، در تهران جواب نمی‌دهد. مترو تا حالا بیشترین ظرفیت مسافر را تحمل کرده و خیلی بیش از ظرفیت‌اش مسافر دارد. مردم هم خیلی از مترو استقبال کردند. مترو یکی از نیازهای شهر تهران بوده است. ما در طول جنگ این احساس را کردیم که تهران پناهگاه ندارد و مترو بهترین پناهگاه زیرزمینی برای دوران‌های بحرانی بود. ضمن اینکه یکی از بهترین روش‌های حمل و نقل در شهر شلوغی مثل تهران است. علاوه بر آن، نسبت به وسایل حمل و نقل دیگر، سرعتش بیشتر است و ترافیک هم ایجاد نمی‌کند.
مصاحبه‌گر: میترا شجاعی
تحریریه: بابک بهمنش