درخواست دانشگاهیان ایران برای آزادی فعالان محیط زیست
۱۳۹۸ تیر ۴, سه‌شنبه
نامه سرگشاده ۱۰۱ تن از استادان دانشگاه‌های ایران و اعضای هیئت‌های علمی خطاب به رئيس قوه قضائيه برای آزادی فعالان بازداشتی محیط زیست سه‌شنبه ۴ تیر (۲۵ ژوئن) و با پایان یافتن "هفته محیط زیست" در برخی رسانه‌های ایران منتشر شده است. رونوشت این نامه برای عیسی کلانتری، رئيس سازمان حفاظت محیط زیست، ارسال شده است.
در این نامه اشاره شده به اینکه بیش از ۵۰۰ روز است که شماری از "خوشنام‌ترین کارشناسان و فعالان محیط زیست ایران" به اتهام جاسوسی در بازداشت موقت به سر می‌برند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
این در حالی است که به نوشته نویسندگان نامه حتی دو نهاد اطلاعاتی کشور در این باره که آیا فعالان بازداشتی محیط زیست اصلا مرتکب جرمی شده‌اند یا خیر با هم اختلاف نظر دارند: «یکی متهمان را جاسوس میداند و دیگری که مرجع تخصصی تشخیص جاسوسی در کشور است، آنها را جاسوس نمی‌داند و معتقد است جرمی اتفاق نیفتاده و این اعمال را مجرمانه توصیف نمی‌‌کند بلکه بخشی از فرایند رایج تحقیقاتی و محیط زیستی میداند.»
در ادامه نامه می‌خوانیم که این اختلاف نظر باعث "سردرگمی و اطاله دادرسی" شده و در نتیجه سرنوشت کسانی که "زندگی‌شان را صرف حفاظت از محیط زیست ایران کرده‌اند" نامعلوم مانده، کسانی که "در شرایط حساس کنونی، حضورشان می‌توانست به حل برخی از مشکلات زیست محیطی کشور کند".
اختلاف نظر میان دو ارگان امنیتی
اشاره نامه سرگشاده به ابراهیم رئيسی به اختلاف نظر میان وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه پاسداران درباره "جاسوس" بودن فعالان بازداشتی محیط زیست است.
بهمن ماه سال ۱۳۹۶ شماری از فعالان محیط زیست بازداشت شدند و کاووس سید امامی، یکی از چهره‌های علمی برجسته آنان، در آن ماه در زندان اوین جانش را از دست داد. مقامات جمهوری اسلامی ادعا کردند که او در زندان خودکشی کرده اما نتوانستند درستی ادعایشان را ثابت و افکار عمومی را مجاب کنند. بازداشت فعالان محیط زیست در استان‌های مختلف ایران ادامه یافت و تعداد بازداشت‌شدگان به ده‌ها نفر رسید.
این در حالی است که از یک سو به گفته چند نماینده مجلس چون محمود صادقی و محمدرضا تابش، کارشناسان ضد جاسوسی وزارت اطلاعات اعلام کرده‌اند که دلیلی بر جاسوسی بازداشتی‌ها نیافته‌اند. همچنین کارشناسان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعلام کردند که فعالان محیط زیست بازداشتی جاسوس نیستند.
اما از سوی دیگر برای نمونه حسن فیروزآبادی، مشاور نظامی ارشد خامنه‌ای، درباره فعالان محیط زیستی بازداشت شده گفته است: «بسیاری از ایرانی‌هایی که جاسوس هستند و بسیاری از جاسوسان خارجی که در ایران فعالیت جاسوسی می‌کنند، خودشان هم حتی نمی‌دانند که در حال جاسوسی هستند.»
تاثیر بازداشت‌ها بر جامعه
امضاکنندگان نامه مزبور به طور اخص به زندانی بودن چند تن از متخصصان حیات وحش ایران اشاره کرده و خدمات آنان را یادآور شده‌اند: «در میان بازداشت‌شدگان، متخصصان توانمند و شناخته شده حوزه حیات وحش کشور نظیر طاهر قدیریان، امیرحسین خالقی و هومن جوکار حضور دارند که سال‌هاست در راه خدمت به میهن و حفاظت از طبیعت این مرز و بوم تلاش کرده و در بسیاری از طرح‌های حفاظتی گونه‌های در معرض خطر انقراض با همکاری ادارات کل محیط زیست استان‌ها و دانشگاه‌ها نقش تأثیرگذار و تعیین کننده‌ای در بقای آنها داشته و همچنین در تمام سال‌های خدمت خود به طبیعت این سرزمین، به‌عنوان الگوی تلاش خالصانه برای آبادانی وطن، موجب ایجاد انگیزه و امید در دل نسل جوان و دانشجویان محیط زیست ایران شده‌اند.»
آنها سپس بر تاثیر بازداشت فعالان محیط زیست بر جامعه و نسل جوان ایران انگشت گذاشته و خواستار تغییر هر چه زودتر این وضعیت و آزادی بازداشت‌شدگان شده‌اند: «ادامه بازداشت این افراد تنها موجب گسترش بیشتر ناامیدی در میان جوانان، دانش‌آموختگان، متخصصان و تشکل‌های محیط زیستی که نقش تعیین کننده‌ای در حفظ و آبادانی این سرزمین دارند، خواهد شد. لذا درخواست داریم با ورود به جزییات حقوقی موضوع، این پرونده مفتوح را به سرانجام خوش برسانید.»
هشدار سازمان‌های حقوق بشر
سازمان‌های جهانی مدافع حقوق بشر نیز بارها خواستار آزادی فعالان زندانی محیط زیست شده‌اند. به گفته سازمان عفو بین‌الملل، هشت فعال محیط زیست به نامهای سام رجبی، امیرحسین خالقی، هومن جوکار، سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، طاهر قدیریان، عبدالرضا کوهپایه و مراد طاهباز بیش از یک سال است که در زندان به سر می‌برند و ممکن است به خاطر اتهاماتی چون "جاسوسی برای بیگانه" و "افساد فی الارض" با محکومیت به حبس طولانی مدت و اعدام روبرو شوند.
عفو بین‌الملل در اطلاعیه‌ای که به مناسبت روز جهانی محیط زیست (۵ ژوئن / ۱۵ خرداد) منتشر کرد اشاره می‌کند به اینکه اتهامات آنان در واقع مربوط به فعالیت‌های زیست محیطی‌شان از جمله تحقیق درباره حیات وحش در حال انقراض ایران است.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
در گزارش سازمان عفو بین‌الملل در این باره گفته شده که روند دادرسی این افراد آشکارا ناعادلانه بوده و این افراد از شکنجه و بدرفتاری در طول بازداشت خبر داده‌اند. این سازمان مدافع حقوق بشر فعالان بازداشتی محیط زیست را زندانیان عقیدتی دانسته و خواستار آزادی فوری آنها شده است.
به گزارش عفو بین‌الملل با استناد به اخبار رسانه‌ها، دستکم ۶۳ فعال محیط زیست در سال گذشته در ایران بازداشت شدند. امسال نیز بیش از ۱۰ نفر در این رابطه بازداشت شده‌اند.