«مجلس در مورد بودجه هم کوتاه خواهد آمد»
۱۳۸۹ بهمن ۱۸, دوشنبه
تاخیر در ارائه لایحه بودجه به مجلس به محمل تازه‌ای برای چالش میان قوه‌های مقننه و مجریه ایران بدل شده است. این تاخیر گرچه رویه‌ای عادی در سال‌های گذشته بوده، اما با توجه به تشدید کشاکش‌ها میان دو قوه معنا و اهمیت آن برجسته‌تر شده است. با جمشید اسدی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در باره‌ی زمینه‌ها و انگیزه‌های تاخیر در ارائه لایحه بودجه گفت‌وگو کرده‌ایم.
دویچه‌وله: آقای اسدی، در حالی که به روزهای پایانی ماه بهمن نزدیک می‌شویم، هنوز دولت لایحه بودجه‌ی سال ۹۰ را به مجلس تقدیم نکرده است. نمایندگان مجلس گفتهاند که اگر این لایحه دیر به مجلس داده شود، امکان دارد که بررسی بودجه به سال آینده بیفتد و یکی از نمایندگان مجلس گفته که حتی در زمان جنگ هم چنین اتفاقی نیفتاده است. آیا چنین چیزی در جمهوری اسلامی ایران سابقه داشته است؟
جمشید اسدی: این که آقای احمدینژاد بودجه را دیر به مجلس آورد، هیچ بدون سابقه نیست. در تمام مدتی که ایشان زمامدار بودند و این بودجه ششم است که ایشان به مجلس می‌آورند، هیچ وقت نبوده که به‌موقع بیاورند، به قول نمایندگان مجلس، دلیل این کار هم این است که نمایندگان وقت کافی برای بحث و گفت‌وگو در مورد بودجه نداشته باشند. پس این حرف تازه‌ای نیست. نمایندگان مجلس گفتهاند که اگر این طور شود، چون ما وقت کافی نخواهیم داشت، صحبت در مورد بودجه را به بعد از عید می‌اندازیم. اگر این اتفاق بیفتد، برای اولین بار است. اما با توجه به این که این مجلس همیشه احمدینژاد را تهدید کرده، حتی تهدید به استیضاح کرده، ولی در لحظه‌ی آخر مثلاً در مورد مسئله‌ی یارانه‌ها یا تحقیق و تفحص در مورد اتفاقات پس از جنبش سبز، در لحظه‌ی آخر هر چه احمدینژاد گفته، مجلس پذیرفته است. در نتیجه برای این که به روشنی پاسخ پرسش‌تان را بدهم، اگر بحث و گفت‌وگو در مورد بودجه به سال بعد بیافتد، این بی‌سابقه است، هم در ایران هم در جهان. اما با توجه به این که مجلس همیشه به خط و نشان کشیدن آقای احمدینژاد کرنش کرده، بعید می‌دانم که این بار کار دیگری کند، به‌ویژه آن که ولی امر مسلمین هم پشت سر آقای احمدینژاد است و برای جلوگیری از بحران همیشه در این موارد از مجلسیان خواسته که جلوی کار آقای احمدینژاد را نگیرند.
یکی از نمایندگان مجلس گفته که اگر این اتفاق بیافتد، مجبوریم دو دوازدهم از بودجه را تصویب کنیم و این از حیث سیاسی و اقتصادی اثرات منفی بر کشور دارد. اگر ممکن است به طور خلاصه شرح دهید که تصویب بودجه به این صورت خرد دو دوازدهم یا یک دوازدهم چه اثرات منفی‌ای دارد؟
اجازه دهید من با تواضع و با ادب عرض کنم که این فرمایش معنی ندارد. شما برای این که دو دوازدهم یک بودجه را تصویب کنید، باید آن دوازده‌تا اصلش را تصویب کرده باشید که بگویید من دوتای آن را برمی‌دارم. شما اگر بودجه‌ی یکسال را تصویب نکرده باشید، چه طور می‌توانید بدانید که دوتاش کدام است که حالا بردارید یا برندارید و یا اصلاح کنید. من معنی این حرف را نمی‌فهمم. مثل این است که شما بگویید بودجه‌ای را که ما تصویب نکرده‌ایم، فعلاً در مورد ۱۰ درصدش صحبت کنیم. آخر ۱۰ درصد کدام را؟
دولت اعلام کرده علت این که تا به‌حال در ارسال لایحه بودجه تأخیر داشته، این بوده که قانون برنامه‌ی پنجم دست دولت نرسیده بوده. علی لاریجانی رئیس مجلس هم گفته است ما این قانون را به دولت ابلاغ کرده‌ایم. آیا نرسیدن این قانون، اگر دولت درست گفته باشد، دلیلی کافی هست برای ارائه نکردن لایحه بودجه؟
ضرب‌المثلی که خود آقایان می‌زنند، میشود در این مورد گفت، به کسی گفتند چرا نماز نمی‌خوانی، گفت مگر عیب‌اش چیست، روزه هم نمی‌گیرم. ازجمله کارهایی که انتقاد به دولت آقای احمدینژاد شده است، کمک نکردن برای تهیه برنامه‌ی پنجم بوده که از یکسال بیشتر عقب افتاده و خود آقای احمدینژاد در این مورد سهیم بوده است. حالا به او انتقاد می‌کنند که چرا بودجه را دیر می‌دهید، می‌گوید به خاطر این که برنامه عقب افتاده. خب مقصر این‌ها کیست؟ در ثانی امسال گیریم که برنامه‌ی پنجم عقب افتاده که البته عقب‌افتادنش بیشتر از یکسال است، این ششمین بودجه است، پنج بودجه گذشته چرا به تأخیر افتاده وقتی آقای احمدینژاد به مجلس می‌برده؟ من فکر نمی‌کنم بر اساس کارنامه‌ی ایشان فرمایش‌شان قانع کننده و مستند باشد.
ولی صرف نظر از بحث‌های اقتصادی که پیرامون این مسئله هست، از نظر سیاسی عده‌ای معتقدند که این در حقیقت نوعی لجبازی دولت با مجلس است، به این خاطر که اختلافات دولت و مجلس بالا گرفته، به‌خصوص بعد از استیضاح وزیر راه. نظر شما در این باره چیست؟
میشود گفت آری، میشود گفت نه. ولی من بیشتر از این که فکر کنم آقای احمدینژاد قصد لجبازی با مجلس دارد، به نظر من آقای احمدینژاد بی‌اعتنا به مجلس و نیز بی‌اعتنا به دیگر نهادهای کشور هستند. من فکر نمی‌کنم حتی آقای احمدینژاد مجلس را به اعتبار خود ایشان در حد و قواره‌ا‌ی بداند که بخواهد لجبازی کند. آقای احمدینژاد هر کاری خواسته، در مدتی که زمامدار است می‌کند و این بار هم این کار را انجام می‌دهد. من فکر نمی‌کنم که به خاطر استیضاح وزیرش بخواهد این عکس‌العمل را نشان دهد. بدین دلیل ساده که از اولین روز زمامداریش هر کاری خواسته کرده است. به‌عنوان مثال مثلاً دو سه بار ایشان وارد مجلس شدند، علی‌رغم این که اجازه ندارد رئیس دولت وارد قوه مقننه که یک قوه مستقل است بشود و به زور اسم خودش را وارد دستور جلسه بگذارد و بحث کند، چندین بار آقای احمدینژاد این کار را کرده‌اند. بار آخرش در مورد مسئله‌ی یارانه بود که آقای لاریجانی به ایشان ۱۰ دقیقه وقت دادند، حدود ۴۰ دقیقه ایشان صحبت کردند. نه، من فکر نمی‌کنم آقای احمدینژاد قصد لجبازی دارند. ایشان خودشان را فراتر از این مسائل می‌دانند. ایشان هر کاری بخواهند در کشور می‌کنند و حتی به نهادها و قوانین رسمی خود جمهوری اسلامی هم بی‌اعتنا هستند.
میترا شجاعی
تحریریه: فرید وحیدی