ملا عمر در کجا زندگی می‌کرد، پاکستان یا افغانستان؟
۱۳۹۷ اسفند ۲۱, سه‌شنبه
بیته دام خبرنگار هالندی اخیرا کتابی را زیر عنوان «جستجوی یک دشمن» منتشر کرد. در این کتاب آمده است که ملا عمر پس از شکست طالبان برخلاف آنچه گفته می‌شد او به پاکستان فرار کرده بود، در ولایت زابل و در ۵ کیلومتری یک پایگاه نیروهای امریکایی زندگی می‌کرد.
هارون چخانسوری، سخنگوی رئیس جمهور افغانستان روز دوشنبه این ادعا را رد کرد: «گزارش نشر شده بی‌اساس، تخیلی و ناقص است و در آن کوشش شده است تا به طالبان و حامیان خارجی آنها هویت کاذب بدهد.»
آقای چخانسوری تاکید کرده که حکومت افغانستان به اندازه کافی اسناد و شواهد در اختیار دارد که ثابت می‌کند ملا عمر در پاکستان وفات کرده و این برای تمام جهان آشکار است. اما حکومت افغانستان تا حالا این شواهد را علنی نکرده است.
فاروق بشر، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسایل سیاسی به دویچه وله گفت وقتی ملا عمر در کراچی پاکستان فوت کرد، بعدا جسد او را به افغانستان انتقال دادند. او اما تاکید می‌کند که زندگی و وفات ملا عمر در پاکستان یا افغانستان مهم نیست؛ بلکه مهم این است مراکز اصلی طالبان در پاکستان است: «بودن ملا عمر در افغانستان یا در پاکستان کدام ارزشی ندارد؛ اما ما می‌دانیم که مراکز تروریستان در آن طرف خط دیورند است.»
آقای بشر می‌گوید در حال حاضر شورای کویته به عنوان مرکز رهبران طالبان مشهور است و در شهرهای کراچی و پشاور نیز آنها فعالیت دارند.
پوشش ناکامی؟
سید اکبر آغا، یک عضو پیشین گروه طالبان روایت خبرنگار هالندی را تایید می کند و می‌گوید پس از شکست گروه طالبان، ملا عمر در زابل بود و به خاطری که او به قوم هوتک تعلق داشت، اقوام و وابستگانش او راه پناه دادند و تا زمان مرگ در همین ولایت زندگی می‌کرد.
اکبر آغا می‌گوید حکومت افغانستان برای این که ضعفش را بپوشاند، ادعا می‌کند که ملا عمر در پاکستان زندگی می‌کرد: «در این جا مقابله جریان دارد. هر کس می‌خواهد نشان دهد که از هر چیز باخبر است، به خاطری که آنها این را ناکامی می‌دانند که ملا عمر در این کشور بود و آنها خبر نداشتند.»
گفتگوهای صلح
این خبر در حالی نشر شد که گفتگوهای صلح میان امریکا و طالبان در قطر جریان دارد. حکومت افغانستان همواره پاکستان را به پناه دادن به طالبان و سایر گروه‌های تروریستی متهم می‌کند؛ ولی پاکستان چنین ادعایی را رد کرده است. نشر این گزارش در حال حاضر می‌تواند ادعای مقام‌های افغانستان مبنی بر حضور رهبران طالبان در پاکستان را بی‌تاثیر کند.
آقای بشر اما می‌گوید پناهگاه‌های طالبان برای همه معلوم است که در خاک پاکستان می‌باشند. بشر با اشاره به گفته‌های چندی قبل وزیر خارجه پاکستان گفت که پاکستان آغاز این گفتگوها را «پیروزی دیپلوماسی» خود می‌دانند؛ زیرا حکومت پاکستان بر طالبان تسلط دارد.
به گفته آقای بشر در سال ۲۰۱۵ زمانی که حکومت افغانستان مرگ ملا عمر را رسما تایید کرد، طالبان در آن زمان هیچ چیزی نگفتند و در این رابطه سکوت کردند: «شاید این را برای تغییر ذهنیت عامه و جهانیان نشان دهند که ما از افغانستان فعالیت می‌کنیم نه از پاکستان؛ اما شما دیدید که پاکستان اعلام کرد که ما علیه تروریستان اقدام می‌کنیم.»
نشر عکس مخفیگاه ملا عمر
ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز با نشر دو عکس در صفحه تویترش گفته است که ملا عمر در همین خانه پنهان شده بود.
یکی از این عکس‌ها یک خانه گلین و قدیمی با دروازه کوچک را نشان می‌دهد و عکس دیگر یک اتاق ساده است که در آن یک تخت چوبی و یک بخاری برقی دیده می‌شود.
آقای بشر می‌گوید این عکس‌ها اعتبار حقوقی ندارند: «امروز عکاسی به اندازه‌ای پیش رفته که می‌توانند هر عکسی را دست کاری کنند و آن را به عنوان سند ارایه کنند؛ اما چنین عکس‌هایی ارزش حقوقی ندارند.»
حکومت افغانستان در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد که ملا عمر دو سال پیش در کراچی پاکستان وفات کرده؛ اما در آن زمان سخنگوی طالبان در مورد مکان مرگ ملا عمر چیزی نگفت.
ح. همراز/ کابل