Το πολωνικό κράτος δικαίου στο μικροσκόπιο της ΕΕ

Οι Βρυξέλλες αποφάσισαν να εντείνουν τις πιέσεις προς τη Βαρσοβία, ξεκινώντας για πρώτη φορά στα χρονικά διαδικασία εξέτασης των αρχών του κράτους δικαίου σε μια χώρα μέλος της ΕΕ. Στη σχετική ανακοίνωση προέβη σήμερα ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς στη βελγική πρωτεύουσα. Αφορμή αποτέλεσαν οι αμφιλεγόμενες νομοθετικές αλλαγές που αποφάσισε η νέα ευρωσκεπτικιστική κυβέρνηση στην Πολωνία στα πεδία των μέσων ενημέρωσης και του συνταγματικού δικαστηρίου. Η σχετική διαδικασία μπορεί θεωρητικά να καταλήξει ακόμα και στην αναστολή του δικαιώματος ψήφου που έχει η ανατολικοευρωπαϊκή χώρα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Την περασμένη εβδομάδα ο ίδιος ο πρόεδρος της Κομισιόν Γιούνκερ εκτίμησε πάντως ότι δεν αναμένει μια τόσο δυσμενή εξέλιξη.

Επικριτές της πολωνικής κυβέρνησης υποστηρίζουν ότι η νέα νομοθεσία δεν συνάδει με το πολιτικό και θεσμικό κεκτημένο της Ένωσης. Οι τροπολογίες που αφορούν τη λειτουργία του συνταγματικού δικαστηρίου, σύμφωνα με τους ίδιους, θέτουν σε κίνδυνο τη διάκριση των εξουσιών καθώς προβλέπουν, μεταξύ άλλων, ότι μελλοντικά οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με μια πλειοψηφία δυο τρίτων, που αντικειμενικά είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί. Παράλληλα ο νέος νόμος για τα ΜΜΕ δίνει στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να διορίζει και να αντικαθιστά τις διοικήσεις τους κατά το δοκούν. Αυτό ισοδυναμεί με πλήγμα για την ανεξαρτησία των δημοσιογράφων και της ενημέρωσης, σχολιάζουν αναλυτές.

Καθησυχαστικός ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν

«Όλα αυτά δεν αφορούν την πολιτική», διευκρίνισε ο Τίμερμανς. Για να προσθέσει όμως ότι η Κομισιόν έχει την υποχρέωση να επιβλέπει την τήρηση των αρχών του κράτους δικαίου στις χώρες μέλη. «Στόχος είναι να απαντηθούν ορισμένα ερωτήματα και όχι να καταγγείλουμε κάτι», όπως είπε. Η σχετική διαδικασία προβλέπει καταρχήν μια «προπαρασκευαστική αξιολόγηση» της κατάστασης στην Πολωνία, η οποία όμως δεν θα προκαταλαμβάνει την απόφαση για τα περαιτέρω βήματα, είπε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν. Στον ίδιο ανατέθηκε να δρομολογήσει μέσω επιστολής έναν «δομημένο διάλογο» με τη Βαρσοβία. Η Κομισιόν αναμένεται να ασχοληθεί εκ νέου με το ζήτημα στα μέσα Μαρτίου.

Το θέμα συζήτησε χθες το βράδυ ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ με την πρωθυπουργό της Πολωνίας Μπεάτα Σίντβο, σε 45λεπτή τηλεφωνική επικοινωνία. Ο επικεφαλής της Επιτροπής διαβεβαίωσε την συνομιλήτριά του ότι πρόκειται για μια «διαδικασία ρουτίνας», στο πλαίσιο μιας «συζήτησης προσανατολισμού» για τις αλλαγές στην Πολωνία, υπογράμμισε ο πολωνός υπ. Εξωτερικών Βίτολντ Βαστσικόφσκι στο τηλεοπτικό δίκτυο TVN24. «Ο πρόεδρος της Κομισιόν επισήμανε ότι δεν υπάρχει πόλεμος μεταξύ Πολωνίας και ΕΕ», όπως είπε.

Με πολεμική διάθεση η πρωθυπουργός Σίντβο

Με δεδομένη τη δριμεία κριτική που δέχεται το τελευταίο διάστημα η χώρα της από τις Βρυξέλλες αλλά και την αναταραχή που έχει προκαλέσει στο εσωτερικό, η πρωθυπουργός Σίντβο κάλεσε σήμερα Τετάρτη τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συστρατευθούν με την κυβέρνηση για να αντιμετωπιστούν από κοινού οι «έξωθεν συκοφαντίες». «Δεν θα ασκήσουμε πολιτική γονυπετείς», τόνισε η πρωθυπουργός, δίνοντας το στίγμα της πολιτικής της έναντι των Βρυξελλών και των εταίρων.

Σύμφωνα με την ίδια, η Πολωνία «κατηγορείται αδίκως για πράγματα τα οποία δεν υφίστανται», δηλαδή για παραβιάσεις των αρχών του κράτους δικαίου. «Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η δημοκρατία στην Πολωνία δεν αντιμετωπίζει πρόβλημα». Απευθυνόμενη από το βήμα της Βουλής στα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα κάλεσε «να παραμερίσουμε τη διαμάχη μας και να δημιουργήσουμε ένα κοινό μέτωπο». Σε «θεμελιώδη ερωτήματα» τα κόμματα «πρέπει να μιλούν με μια φωνή».

Εντούτοις οι εκπρόσωποι των κομμάτων της αντιπολίτευσης απέρριψαν την ιδιότυπη χείρα συνεργασίας της πρωθυπουργού, τονίζοντας ότι οι συκοφαντίες δεν στρέφονται κατά της Πολωνίας και των Πολωνών, αλλά «εναντίον των εταίρων, οι οποίοι ανησυχούν για τη δράση σας», είπε ο εκπρόσωπος της Πλατφόρμας των Πολιτών Ρ. Τσασκόβσκι, προσθέτοντας ότι «γι΄ αυτό ευθύνεστε εσείς».

Spiegel, afpd, dpa, Κώστας Συμεωνίδης