Mόνικα Βίτι: Aντίο στη μεγάλη κυρία του σινεμά

H Iταλία αλλά και το παγκόσμιο σινεμά αποχαιρετά σήμερα μια εμβληματική φιγούρα του μοντέρνου ιταλικού κινηματογράφου, τη Μόνικα Βίτι, μούσα τουσπουδαίου σκηνοθέτη Μικελάντζελο Αντονιόνι και πρωταγωνίστρια σε ταινίες-σταθμούς, όπως «Η περιπέτεια» (1960), «Η νύχτα» (1961) και «Η έκλειψη» (1962), η οποία απέσπασε Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες.

Γοητευτική, γλυκιά, μελαγχολική, μπορούσε με μεγάλη ευκολία να μεταπηδήσει από δραματικούς ρόλους σε κωμικούς. Αν και συνδέθηκε στενά σε επαγγελματικό και προσωπικό επίπεδο με τον Αντονιόνι, πολλοί σπουδαίοι σκηνοθέτες της διεθνούς κινηματογραφίας την επέλεξαν για τις ταινίες τους, όπως ο Λουίς Μπουνιουέλ για το «Φάντασμα της Ελευθερίας», ενώ συμπρωταγωνίστησε με ονόματα όπως ο Μαρτσέλο Μαστρογιάννι και ο Αλέν Ντελόν.

Σταρ του παγκόσμιου σινεμά με θεατρική στόφα

Πολύ πριν τις μεγάλες επιτυχίες του γαλλικού Νέου Κύματος και του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου, η Μόνικα Βίτι είχε ήδη χαράξει τον δικό της βηματισμό στα κινηματογραφικό πλατώ της ιδιαίτερης και πρωτοπόρας ιταλικής σχολής.

Γεννήθηκε το 1931 στη Ρώμη, όπου και μεγάλωσε. Σπούδασε ηθοποιός στην Accademia nazionale d'arte drammatica, σε μια εποχή που η Ιταλία και συγκεκριμένα η Ρώμη ήταν η «Μέκκα» του ευρωπαϊκού σινεμά. Ξεκίνησε ερμηνεύοντας θεατρικούς ρόλους σε έργα των Μπρεχτ, του Μολιέρου και του Ιονέσκο.

Η επαφή με το σινεμά ήρθε κατά τύχη το 1957, όταν κλήθηκε να κάνει σπικάζ σε πλάνα της ταινίας «Η κραυγή» του Αντονιόνι. Εκεί ο Ιταλός σκηνοθέτης είδε στη Βίτι τη νέα σταρ του ιταλικού κινηματογράφου. Η ίδια, όπως δήλωνε μετέπειτα σε συνεντεύξεις της, δεν είδε ποτέ τον εαυτό της σαν σταρ. Μάλιστα έλεγε ότι ήταν η πιο άσχημη στην οικογένειά της.

Η πορεία της ωστόσο ήταν θεαματική αλλά και ήσυχη, χωρίς τον θόρυβο άλλων σταρ της εποχής της. «Nιώθω ανασφαλής, είμαι ανάλαφρη, είμαι παθιασμένη, είμαι ασταθής» είχε πει κάποτε περιγράφοντας τον εαυτό της. Ακριβώς αυτά τα στοιχεία του χαρακτήρα της, που ήταν ταυτόχρονα δυνατός και εύθραυστος, την έκαναν «απόλυτη ηθοποιό», όπως την έχουν χαρακτηρίσει κριτικοί.

Δεύτερη καριέρα ως σεναριογράφος

Από τα μέσα της δεκαετίας του '80 η Βίτι επέλεξε να ακολουθήσει έναν άλλο δρόμο. Από λαμπερή πρωταγωνίστρια άρχισε να αναμετράται με το σενάριο και τη σκηνοθεσία. Η τελευταία ταινία, στην οποία υπέγραψε το σενάριο και τη σκηνοθεσία, ήταν το Scandalo segreto (1990). Δεν σημείωσε όμως επιτυχία και έκτοτε αποσύρθηκε.

Η Βίτι τιμήθηκε με πολλά βραβεία για τις ερμηνείες της και τη συνολική προσφορά της στο σινεμά. Φώτα, λάμψη, χειροκρότημα. Τα έζησε όλα. Εδώ και πολλά χρόνια όμως έδινε μια άλλη μεγάλη μάχη, ήταν η δική της «περιπέτεια». Ζούσε απομονωμένη παλεύοντας με τη νόσο Αλτσχάιμερ, με τη μνήμη και την απώλειά της. Έφυγε από τη ζωή στις 2.02.2022 στη Ρώμη.

Δήμητρα Κυρανούδη (DLF, SZ, France Culture)