Για τον θάνατο του Μικελάντζελο Αντονιόνι
1 Αυγούστου 2007Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μαέστρους της κάμερας του μεταπολεμικού ιταλικού κινηματογράφου, ο σκηνοθέτης Μικελάντζελο Αντονιόνι. Παρά την βεβαρημένη του υγεία από εγκεφαλικό, που είχε υποστεί το 1985, εργαζόταν συνεχώς μέχρι το 2004. Στην χώρα μας ήρθε το 1998 για να παραλάβει το ειδικό βραβείο του Πανοράματος του Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου για τη συμβολή του στην έβδομη τέχνη. Προχθές η καρδιά του δεν άντεξε, καθισμένος στην πολυθρόνα του και περιστοιχισμένος από τους δικού του ανθρώπου ο Αντονιόνι ήρεμα πέρασε στην χορεία των αθανάτων, ακριβώς την ίδια μέρα θανάτου του Ινγκμαρ Μπεργκμαν. Tο Μπλοου Απ, το φιλμ του Αντονιόνι που βραβεύτηκε το 1966 στο Φεστιβάλ των Κανών, είναι ένα από τα πιο γνωστά. Πρωταγωνιστές διάσημα ονόματα, ο Ντειβιντ Χεμινγκς, η Βανεσα Ρεντγκρέιβ, η Σαρα Μαιλς, η Τζειν Μπίρκιν. Ήταν το πρώτο φιλμ στην Μ. Βρετανίας που έδειξε από μπροστά τη γυναίκα ολόγυμνη και προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Εξ άλλου ο Αντονιόνι θεωρούνταν σκηνοθέτης των γυναικών, πίστευε ότι η γυναίκα είναι πιο ευαίσθητος από τον άντρα δέκτης της πραγματικότητας. Και τι να πρωτοθυμηθεί κανείς.. επάγγελμα ρεπόρτερ, την τριλογία με πρωταγωνίστρια την επί 10 χρόνια σύντροφο και μούσα του Μόνικα Βίτι, η το Ζαμπρίνσκι Πόιντ, μια κινηματογραφική καταγγελία της αμερικανικής κοινωνίας, που ο σκηνοθέτης αντιπαραθέτει με την επανάσταση των χίπυς. Ο Μικαλάντζελο Αντονιόνι δεν είναι ο σκηνοθέτης ταινιών που έσπαγαν τα ταμεία. Τα φιλμ του προβληματίζουν, είναι δύσκολα, θέλουν σκέψη. Και πολλές φορές είναι πολύ πιο μπροστά από ότι άλλα φιλμ της εποχής, κάτι που ο ίδιος ο Αντονιόνι είχε παραδεχθεί παλαιότερα με πόνο ψυχής.: «Στην πραγματικότητα περιοριζόμαστε, ειδικά εδώ στην Ιταλία, από τις λίγες δυνατότητες και τα μέσα που διαθέτουμε, από τις εμπνεύσεις και τις ανακαλύψεις που ελάχιστα επιτρέπονται. Ο τύπος μας περιορίζει σημαντικά, ειδάλλως θα μπορούσαμε να είχαμε μεγαλύτερη φαντασία, περισσότερα εκφραστικά μέσα, όπως το κάνουν οι αμερικανοί».
Το αποκάλεσαν προφήτη της αλλοτρίωσης και ποιητή της ασυνεννοησίας με κύριο εκφραστικό μέσο την αποστασιοποίηση των ηρώων του και την περιπλάνησή τους σε ενα κόσμο ψυχολογικά γυμνό. Πολλές φορές ο φακός δεν ακολουθεί τους ήρωές του, αλλά μια λεπτομέρεια, ένα χαρτί που το παίρνει ο άνεμος, που φαίνεται να είναι λεπτομέρεια, αλλά που στην πραγματικότητα αποτυπώνει τα συναισθήματα των πρωταγωνιστών του. Βαθύς γνώστης της γυναικείας προσωπικότητας προσπάθησε να περιγράψει την αποξένωση του ζευγαριού, την αδυναμία επικοινωνίας. Το 1985 ο Αντονιόνι αποτραβήχτηκε από το προσκήνιο εξ αιτίας ενός εγκεφαλικού και έπρεπε να δραστηριοποιηθεί ο Βιμ Βεντερς για να θυμίσει στον κόσμο του κινηματογράφου ότι ο Αντονιόνι ζει ακόμη. Και όχι μόνο αυτό. Συνεχίζει να διατηρεί μια ξεκάθαρη ματιά στον κόσμο αλλά και στη δική τέχνη με τους περιορισμούς της. «Το πάθος μου είναι πραγματικό, αλλά όχι πια μοναδικό. Καμιά φορά προκαλεί ανησυχία, διότι αν ο σκηνοθέτης μπορούσε να ακολουθήσει τη γραμμή του, τις ιδέες του, την έμπνευσή του, τα όραμά του για την κινηματογραφική περιπέτεια, τότε θα ήταν πράγματι καταπληκτικό, μοναδικό».Η μοίρα το θέλησα να πέσει η αυλαία την ίδια μέρα που έπεσε και για τον Ινγκμαρ Μπεργκμαν. Σωρός του Αντονιόνι εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα στο κτίριο του δημαρχείου της Ρώμης. Η κηδεία θα γίνει αύριο στην πόλη που γεννήθηκε, την Φεράρα της Β. Ιταλίας.