Το εκλογικό στοίχημα της Σκωτίας

Ο ποταμός Sark κυλά απαρατήρητος, θα έλεγε κανείς ότι είναι αόρατος. Διασχίζει τα πράσινα λιβάδια της Σκωτίας και περνά κάτω από μια μικρή πέτρινη γέφυρα, όπου κινούνται αδιάκοπα αυτοκίνητα και φορτηγά. Και όμως. Από εδώ θα μπορούσαν να περάσουν θεωρητικά τα σύνορα μεταξύ Σκωτίας και Αγγλίας κάποια στιγμή. Αυτό φαίνεται να θέλουν οι κάτοικοι βόρεια του ποταμού, όπως η Τάνια Μπούλτμαν ή ο Άνγκους Ρόμπερτσον. Θέλουν να βγουν από το Ηνωμένο Βασίλειο, μακριά από το Λονδίνο του Μπόρις Τζόνσον, μακριά από το Brexit. Θέλουν να επιστρέψουν στην ΕΕ, στο μέλλον, έτσι τουλάχιστον το βλέπουν. Υπάρχουν όμως κι άλλοι που το βλέπουν ως ανοησία.

Στενοί οικονομικοί δεσμοί Σκωτίας με Ηνωμένο Βασίλειο

Οι σημερινές εκλογές στη Σκωτία δεν έχουν ως διακύβευμα την ανεξαρτητοποίηση από το Ηνωμένο Βασίλειο, αλλά την κατανομή δυνάμεων στο περιφερειακό κοινοβούλιο. Όμως στην πραγματικότητα το αποτέλεσμα θεωρείται μία ένδειξη, ένα είδος προκαταρκτικού δημοψηφίσματος για το κατά πόσο οι Σκωτσέζοι θέλουν την έξοδο από το Ηνωμένο Βασίλειο. Το Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας (SNP) της πρωθυπουργού Νίκολα Στέρτζον τάσσεται υπέρ. Το ότι θα κερδίσει τις εκλογές θεωρείται βέβαιο, όπως και βέβαιη θεωρείται μια  πλειοψηφία μαζί με τους Πράσινους υπέρ της ανεξαρτητοποίησης. Όμως σημαντικό είναι πόσες έδρες θα πάρει το SΝP, κι αν επαρκούν για μια πλειοψηφία. Διότι αυτό θα δυσκόλευε τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να αρνηθεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, όπως εκτιμούν τουλάχιστον πολιτικοί παρατηρητές. Όσο για τους πολέμιους της απόσχισης, δεν διανοούνται καν ποιο θα ήταν το όφελος από μια αποχώρηση.

Οι οικονομικοί δεσμοί ανάμεσα στην Σκωτία και το υπόλοιπο Βασίλειο είναι πολύ ισχυροί, το διμερές εμπόριο είναι πολλαπλάσιο των υπολοίπων εμπορικών συναλλαγών της Σκωτίας. Όπως υπολογίζει οικονομολόγος του London School of Economics το κόστος τυχόν ανεξαρτητοποίησης θα είναι τρεις φορές μεγαλύτερο από ότι του Brexit, μέχρι 2.800 λίρες Αγγλίας ανά κεφαλή. Το ίδιο ισχύει και για την περίπτωση που η Σκωτία αποφάσιζε να γίνει μέλος της ΕΕ, όπως είναι ο στόχος της Στέρτζον. Την οικονομική προβληματική του θέματος φέρνει συνήθως στο προσκήνιο το παρακλάδι του Συντηρητικού Κόμματος του Τζόνσον στη Σκωτία.

«Τί θα γίνει με το εμπόριο  ανάμεσα στη Σκωτία και την πιο σημαντική αγορά της, την Αγγλία; Ποιο θα είναι το εθνικό νόμισμα της Σκωτίας που δεν έχει κεντρική τράπεζα;. Υπάρχουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα σε σχέση με την ΕΕ, στα οποία το Εθνικό Κόμμα πρέπει να δώσει απάντηση», λέει ο Μιούρντο Φρέιζερ, εκπρόσωπος επί δημοσιονομικών θεμάτων του Συντηρητικού Κόμματος. Η έκβαση των σημερινών εκλογών είναι εντελώς ανοιχτή, λέει ο πολιτικός επιστήμων Πέτερ Λιντς. Δημοσκοπήσεις δείχνουν τελευταία ισχνή πλειοψηφία υπέρ εκείνων που επιθυμούν να παραμείνουν στην ένωση, μετά από μία μακρά περίοδο που οι υπερασπιστές της απόσχισης είχαν το προβάδισμα. Οι επιπτώσεις από το  Brexit προφανώς δεν καταγράφηκαν αρνητικά, όπως φοβόντουσαν ορισμένοι, υποστηρίζει ο Λιντς. Επιπλέον η επιτυχία της εμβολιαστικής καμπάνιας προσέδωσε κύρος στην βρετανική κυβέρνηση. Βέβαια η Στέρτζον είναι πολύ δημοφιλής στην Σκωτία, την οποία κυβερνά με σταθερό χέρι μέσα στην πανδημία.

«Είναι θέμα γενιάς η ανεξαρτητοποίηση»

Σε σύγκριση με τον Μπόρις Τζόνσον η Στέρτζον θα επετύγχανε σαρωτική νίκη. Στο παρελθόν το SNP έκανε προεκλογικό αγώνα με το πορτρέτο του Τζόνσον. Αλλά ο ίδιος ο πρωθυπουργός δεν αναμείχθηκε προσωπικά, κάτι που δεν απογοήτευσε ιδιαίτερα τους Συντηρητικούς στη Σκωτία. Αλλά σε τελική ανάλυση όλοι ξέρουν ότι σε ένα ντιμπέιτ, όπως αυτά που γίνονται με θέμα την ανεξαρτησία, στο τέλος μετρούν μόνο τα συναισθήματα. Και σε αυτά ποντάρει το SNP. Στο Εδιμβούργο ο ΄Αργκους Ρόμπερτσον στέκεται έξω από ένα σούπερ-μάρκετ και μοιράζει φυλλάδια. Στην κρίσιμη αυτή εκλογική περιφέρεια ο πρώην δημοσιογράφος διεκδικεί βουλευτική έδρα από τους Συντηρητικούς.

«Είμαι φιλοευρωπαίος, είμαι διεθνής υποψήφιος και ο αντίπαλός μου από τους Τόρηδες είναι ο Μπόρις Τζόνσον και το καταστροφικό Brexit που προκάλεσε» λέει στο γερμανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο. «Έχει έρθει η ώρα για να πάρουν οι Σκωτσέζοι το δικό τους δρόμο, μια που η βρετανική κυβέρνηση δεν νοιάζεται για το βόρειο τμήμα της χώρας». Εκείνο που επισημαίνει είναι ότι οι Τόρηδες που κυβερνούν στο Λονδίνο δεν έχουν κερδίσει ούτε μια εκλογική αναμέτρηση από το 1955 στην Σκωτία. Το βασικό πρόβλημα είναι ότι για να γίνει δημοψήφισμα, πρέπει να δώσει το πράσινο φως ο Τζόνσον. Και ο βρετανός πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να το κάνει αυτό.

Η οριακή πλειοψηφία υπέρ της παραμονής της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, που προέκυψε από το Δημοψήφισμα του 2014 ήταν μια απόφαση συγκεκριμένης γενιάς, γι αυτό το SNP δεν θέλει να το αποδεχθεί και ισχυρίζεται ότι με το Brexit έχουν αλλάξει οι όροι εκκίνησης. Το επιχείρημα είναι ότι η βρετανική κυβέρνηση συμπεριφέρεται αντιδημοκρατικά και αγνοεί τη βούληση των ανθρώπων στη Σκωτία. «Αυτό που ήταν αίτημα για ανεξαρτητοποίηση έχει γίνει μια δημοκρατική πρόκληση» υποστηρίζει ο Ρόμπερτσον, που βλέπει το θετικό μομέντουμ για το κόμμα της Στέρτζον, μιας και θα ψηφίσουν και οι πολλοί ξένοι που ζουν στη Σκωτία. Για πολίτες όπως ο Ρόμπερτσον θεωρείται δεδομένο ότι νωρίς ή αργά θα έρθει η ανεξαρτητοποίηση. Είναι θέμα δημογραφικό. Τα ¾ των νεαρών Σκοτσέζων είναι υπέρ. «Θα νικήσουμε», λέει ο Ρόμπερτσον και συνεχίζει να μοιράζει φυλλάδια.

Μπένεντικ φον Ίμχοφ/dpa

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου