Κολωνία: Το κάλεσμα του μουεζίνη για προσευχή διχάζει

Σήμερα Παρασκευή, ημέρα προσευχής για τους Μουσουλμάνους ανά τον κόσμο, η φωνή του μουεζίνη δεν ακούστηκε για τη μεσημεριανή προσευχή από τα μεγάφωνα των τζαμιών που υπάρχουν στις πάνω από 40 μουσουλμανικές κοινότητες της Κολωνίας, αν και το επιτρέπει με δική της πρωτοβουλία εδώ και λίγες ημέρες. Γιατί δεν συνέβη; Εκπρόσωπος τύπου του δήμου Κολωνίας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι "μέχρι σήμερα δεν έχουν κατατεθεί αιτήσεις για χορήγηση σχετικής άδειας". Ο λόγος που επικαλέστηκαν είναι ότι "οι περισσότερες μουσουλμανικές κοινότητες δεν διαθέτουν μικροφωνική εγκατάσταση, αλλά οι αρμόδιες υπηρεσίες της πόλης υπολογίζουν ότι οι αιτήσεις θα έρθουν αργότερα καθώς τρεις από τις μουσουλμανικές κοινότητες εξεδήλωσαν ενδιαφέρον".

Ένα πείραμα με αντίστοιχες εμπειρίες

Εδώ και μερικές ημέρες στην Κολωνία ξεκίνησε ένα πειραματικό μοντέλο διάρκειας δύο χρόνων. Επιτρέπει στις μουσουλμανικές κοινότητες της πόλης να μεταδίδουν από τα μεγάφωνα των τζαμιών τη φωνή του μουεζίνη που καλεί τους πιστούς σε προσευχή θέτοντας ωστόσο κάποιες προϋποθέσεις. Το κάλεσμα σε προσευχή μπορεί να γίνεται μόνο Παρασκευές, ανάμεσα στις 12.00 και 15.00 και να μην ξεπερνά σε διάρκεια τα 5 λεπτά. Σε ότι αφορά στην ένταση του ήχου εξαρτάται από τη θέση του τζαμιού και δεν θα πρέπει να ξεπερνά κάποια ανώτατα όρια. Εάν βρίσκεται σε βιομηχανική περιοχή, η ένταση των μεγαφώνων μπορεί προφανώς να είναι μεγαλύτερη από ότι εάν βρίσκεται σε κατοικημένη περιοχή. Οι κάτοικοι της περιοχής θα πρέπει να έχουν ενημερωθεί εκ των προτέρων με φέιγ-βολάν. Βασική προϋπόθεση είναι η υποβολή αίτησης, η οποία εάν εγκριθεί, θα οδηγήσει στην υπογραφή συμβολαίου δημοσίου δικαίου ανάμεσα στον εκπρόσωπο της μουσουλμανικής κοινότητας και τον δήμο της Κολωνίας, όπου θα αναγράφονται ρητώς οι περιορισμοί. Μετά την παρέλευση των δύο χρόνων οι αρχές της πόλης μαζί με τις μουσουλμανικές κοινότητες που συμμετέχουν στο πείραμα θα ανταλλάξουν εμπειρίες για να αποφασίσουν εάν συνεχιστεί. "Χαίρομαι που με αυτό το πείραμα ανταποκρινόμαστε στο δικαιολογημένο θρησκευτικό ενδιαφέρον πολλών Μουσουλμάνων που ζουν στην ανοιχτή πόλη μας" είπε η δήμαρχος της Κολωνίας Ενριέτε Έκερ, που είναι και η εμπνεύστρια του πειράματος. "Αποτελεί δείγμα αμοιβαίας αποδοχής της θρησκείας και ομολογία στη συνταγματικά κατοχυρωμένη ανεξιθρησκεία".

Βέβαια η Κολωνία δεν έχει την πρωτοκαθεδρία στη Γερμανία. Πολλές πόλεις έχουν δώσει ειδικές άδειες για τη φωνή του μουεζίνη με σκοπό να στηρίξουν τη συνοχή των μουσουλμανικών κοινοτήτων, την αρχή έκανε το Ντούιζμπουργκ. Στο Ντίρεν ηχεί η φωνή του μουεζίνη ήδη από το 1985, και μάλιστα τρεις φορές την ημέρα, το μεσημέρι, το απόγευμα και το βράδυ. Τότε μια μουσουλμανική κοινότητα είχε προσφύγει με επιτυχία στη δικαιοσύνη και εδώ και μερικά χρόνια υπάρχει και δεύτερη που καλεί σε προσευχή. Πολλοί κάτοικοι της πόλης δεν γνωρίζουν πώς είναι η καθημερινότητα χωρίς τη φωνή του μουεζίνη και δεν υπάρχουν παράπονα. Αλλά και η πόλη΄Ερκενσβικ της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας επέτρεψε το κάλεσμα σε προσευχή από τα μεγάφωνα.Βέβαια, κάποιοι γείτονες κατέθεσαν αγωγή όχι μόνο για τον δυνατό θόρυβο, αλλά και για το περιεχόμενο.Πέντε χρόνια διήρκεσε η δικαστική διαμάχη, που έκλεισε πέρυσι με την απόρριψη της αγωγής. Από τότε ο μουεζίνης καλεί τους πιστούς από το μεγάφωνο.

"Η άδεια προς τον μουεζίνη πολιτικός θρίαμβος για τον Ερντογάν"

Το θέμα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο και έχει πολλές πλευρές ιδιαίτερα στη Γερμανία, όπου σύμφωνα με στοιχεία του 2019 από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Προσφύγων ζουν ανάμεσα στους 5,3 και 5,6 εκ. Μουσουλμάνους, οι περισσότεροι ποσοστιαία στην Κολωνία. Ο Μάρκους Γκρίμπελ, εντεταλμένος της γερμανικής κυβέρνησης για την ανεξιθρησκεία, τόνισε σε διάσκεψη στο Άαχεν ότι οι θρησκείες μπορούν να χρησιμοποιούνται ως εστίες για συγκρούσεις, αλλά και ως πεδία άμβλυνσής τους. "Χρειάζεται μεγαλύτερη διαφοροποίηση ανάμεσα σε ένα πολιτικό και βίαιο Ισλάμ και στους χιλιάδες Μουσουλμάνους που ζουν στη χώρα. Σημαντικό είναι όχι εάν επιτρέπεται να χτιστεί ένα τζαμί, που ούτως ή άλλως καλύπτεται συνταγματικά, αλλά ποιος φορέας θα το χτίσει" τόνισε ο πολιτικός από το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα. Πολλοί Κολωνέζοι θυμούνται τα εγκαίνια πριν τρία χρόνια του μεγαλύτερου τζαμιού στη Γερμανία, στη συνοικία Έρενφελντ της Κολωνίας, όχι από τον Γερμανό πρόεδρο ή κάποιον Γερμανό πολιτικό, αλλά από τον ίδιο τον πρόεδρο Ερντογάν, ο οποίος ταξίδεψε επί τούτου στη Γερμανία. "Κανείς δεν μπορεί να περιμένει από σας να υποκύψετε στην αφομοίωση" είπε τότε στους χιλιάδες Τούρκους. "Γιατί η αφομοίωση είναι έγκλημα κατά την ανθρωπότητας". Το τζαμί χτίστηκε από την οργάνωση Ditib, την Τουρκική Ισλαμική Ένωση, η οποία έχει κατηγορηθεί μεταξύ άλλων για επαφές με ακραίους ισλαμιστές και για το ότι αποτελεί το μακρύ χέρι του Ερντογάν στην Γερμανία. Από το 2018 η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Προστασίας του Συντάγματος εξετάζει εάν θα τη θέσει υπό παρακολούθηση.

Το πείραμα της Κολωνίας ενισχύει τη φωνή εκείνων των σκεπτικιστών που υποστηρίζουν ότι το κάλεσμα για προσευχή του μουεζίνη θα μπορούσε εκληφθεί από αμφιλεγόμενες μουσουλμανικές οργανώσεις ως επίδειξη ισχύος . "Η πολιτική των συμβόλων εξυπηρετεί τους λάθος ανθρώπους" δήλωσε πρόσφατα η Λάλε Ακγκίν, πρώην εντεταλμένη της Κ.Ο του SPD για θέματα Ισλάμ, η οποία είχε αναφερθεί και παλαιότερα στους στενούς δεσμούς της Ditib που ελέγχει 900 τζαμιά με τους Ταλιμπάν."Η άδεια προς τον μουεζίνη να καλεί τους πιστούς για προσευχή από το μεγαλοπρεπές τζαμί στο Έρενφελντ ισοδυναμεί με 'υπόκλιση' στις πολιτικές ενέργειες του Ερντογάν και στη Γερμανία". 

Ο Μίχαελ Μπέρτραμς, πρώην πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Βόρειας Ρηνανίας Βεστφαλίας, υπενθυμίζει τον μεγάλο αριθμό των τουρκικών κοινοτήτων που διατηρεί η Ditib στην Κολωνία. Ο Μπέρτραμς χαρακτήρισε τον Ερντογάν ως έναν απολυταρχικό ηγέτη, που ακολουθεί εθνικιστική ισλαμιστική επεκτατική πολιτική. "Διαθέτει πρόσβαση σε αυτές τις κοινότητες μέχρι σημείου κατάχρησης των δομών τους για την παρακολούθηση των αντιπάλων" υποστηρίζει χαρακτηριστικά. "Η άδεια προς τον μουεζίνη αποτελεί για τον Τούρκο πρόεδρο έναν πολιτικό θρίαμβο πρώτης τάξεως". Πάντως το πείραμα της Κολωνίας είναι σε αυτήν του τη μορφή μοναδικό. Στο σημερινό φύλλο της Süddeutsche Zeitung ο σχολιαστής Τόμας Αβενάριους υποστηρίζει ότι δικαίως υπάρχουν ενστάσεις. "Κάποια φορά ο Ερντογάν ανέφερε στίχους ενός ποιήματος, ότι 'οι μιναρέδες είναι μπαγιονέτες, οι θόλοι τα κράνη μας, τα τζαμιά τα στρατόπεδά μας, οι πιστοί στρατιώτες μας'. Ο Τούρκος πρόεδρος δεν αντιπροσωπεύει το ανεκτικό Ισλάμ, αλλά διεκδικεί το δικαίωμα μιας πολιτικοποιημένης θρησκείας στην εξουσία, τη θρησκεία που καταχρώνται οι ισλαμιστές ως κοσμική ιδεολογία".

Ειρήνη Αναστασοπούλου (FAZ/SZ/dpa/KNA)