Διχασμένοι Τούρκοι και Κούρδοι στη Γερμανία

"Είναι σαν να ζούμε σε πυριτιδαποθήκη εδώ στη Γερμανία..." λέει o Μπουράκ Τσοπούρ, πολιτικός επιστήμων και καθηγητής στο ιδιωτικό πανεπιστήμιο IUBH του Ντόρτμουντ. Ο ίδιος γεννήθηκε στην Άγκυρα, ήρθε μόλις τριών χρονών στη Γερμανία με την οικογένειά του, σπούδασε στο Ντούισμπουργκ και στο Σίδνεϋ της Αυστραλίας. Σήμερα θεωρείται ένας από τους πιο γνωστούς ερευνητές για ζητήματα μετανάστευσης, αλλά και για τις εξελίξεις στην Τουρκία. Θεωρεί ότι η νέα ανάφλεξη στη βόρεια Συρία μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη συμβίωση Τούρκων και Κούρδων ακόμη και στη Γερμανία.

Σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις στη Γερμανία διαμένουν σήμερα περίπου 1,2 εκατομ. άνθρωποι, οι οποίοι έχουν κουρδική καταγωγή ή αυτοπροσδιορίζονται ως Κούρδοι. Πολλοί ζουν στο κρατίδιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, αλλά και στο Βερολίνο, στο Αμβούργο ή στη νότια Γερμανία. Τουλάχιστον άλλοι τόσοι ή και περισσότεροι είναι όσοι έχουν τουρκική καταγωγή. «Το κλίμα που επικρατεί εδώ δεν μπορεί παρά να σχετίζεται με τις πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία, οι οποίες μεταφέρονται αυτούσιες στη Γερμανία», λέει ο Μπουράκ Τσοπούρ, για να προσθέσει ότι «όσο θα διαρκεί και θα εντείνεται η παράνομη εισβολή της Τουρκίας στη βόρεια Συρία, τόσο θα διογκώνεται η πόλωση και η συγκρουσιακή αντίληψη».

Αγωνία για τους συγγενείς

Πολλοί ανησυχούν για τους συγγενείς που έχουν παραμείνει στη Συρία. «Στην κοινότητά μας έχουμε πολλούς που κατάγονται από τις κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας, έχουν φίλους ή συγγενείς εκεί και ζουν καθημερινά με τον φόβο ότι κάτι μπορεί να συμβεί», λέει η Λεϊλάν Μελά Αμπντουλάχ από το Ζίγκεν της Βεστφαλίας, επικεφαλής της τοπικής κουρδικής κοινότητας. Προσθέτει μάλιστα ότι και η ίδια αισθάνεται αγωνία για την αδερφή της, τον αδερφό της και τα τρία ανήψια της, που ζουν εκεί όπου μαίνονται οι μάχες. «Όταν μιλάμε στο τηλέφωνο ακούω τις βόμβες, μπορεί να ζω και να εργάζομαι στη Γερμανία, αλλά αισθάνομαι σαν να βλέπω μπροστά μου τον πόλεμο...», λέει χαρακτηριστικά. «Πρόκειται για εθνοκάθαρση εις βάρος των Κούρδων, πεθαίνουν οικογένειες και παιδιά, αυτό δεν έχει καμία σχέση με παραστρατιωτικές ομάδες, ο άμαχος πληθυσμός υποφέρει...», επισημαίνει.

Πώς συμβιώνουν σε αυτή τη δύσκολη στιγμή οι Τούρκοι με τους Κούρδους της Γερμανίας; «Το μίσος εντείνεται, αυτό είναι βέβαιο», λέει η Λεϊλάν Μελά Αμπντουλάχ. Υποστηρίζει μάλιστα ότι «ενώ οι Κούρδοι θρηνούν και προσεύχονται να τελειώσει η εισβολή, στα τζαμιά της Ditib (σ.σ. Ισλαμοτουρκική Ένωση Θρησκευμάτων- οργάνωση που θεωρείται φιλικά προσκείμενη στην τουρκική κυβέρνηση) ο μουεζίνης καλεί σε προσευχές για τη νίκη του Ερντογάν». Ισχύει πράγματι κάτι τέτοιο; H εφημερίδα της Κολωνίας Kölner Stadt-Anzeiger έχει αναφέρει παρόμοια περιστατικά, αλλά η ίδια η Ditib τα διαψεύδει. Το περασμένο Σαββατοκύριακο χιλιάδες Κούρδοι κατέβηκαν στους δρόμους στην Κολωνία, στο Αμβούργο, στο Ανόβερο, στη Φρανκφούρτη, στο Βερολίνο και στη Βρέμη, ζητώντας «να σταματήσει το μακελειό».

Μέχρι στιγμής οι κινητοποιήσεις δεν επισκιάζονται από βίαια γεγονότα. Πάντως στις αρχές του 2018, μετά την τουρκική εισβολή στο Αφρίν της Συρίας, είχαν σημειωθεί επιθέσεις Κούρδων σε τουρκικούς συλλόγους ή ακόμη και σε τουρκικά εστιατόρια στη Γερμανία. Ο πολιτικός επιστήμων Μπουράκ Τσοπούρ επισημαίνει ότι «το κουρδικό ζήτημα αποτελεί ένα άλυτο ζήτημα ταυτότητας για την Τουρκία, το οποίο έχει πλέον μεταφερθεί στη Γερμανία». Ο ίδιος θεωρεί ότι ισλαμικά και συντηρητικά στοιχεία κυριαρχούν στην τουρκική κοινότητα, ενώ παράλληλα η Άγκυρα ασκεί πιέσεις αξιοποιώντας επαγγελματίες λομπίστες, αλλά και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Μέσα σε δευτερόλεπτα η πολεμική προπαγάνδα του Ερντογάν φτάνει στην τουρκική κοινότητα της Γερμανίας μέσω των τουρκικών ΜΜΕ ή των social media, προκαλώντας νέα ένταση», υποστηρίζει.

Ο κατακτητής ως... τηλεοπτικό είδωλο

Ο δημοσιογράφος Χουσεΐν Τοπέλ από την Κολωνία υποστηρίζει ότι δεν λείπουν οι λεκτικές αντιπαραθέσεις ανάμεσα σε νεαρούς Τούρκους και Κούρδους σε γερμανικό έδαφος. Λέει μάλιστα ότι σε μία επιτυχημένη τουρκική τηλεοπτική σειρά, δημοφιλή και στη Γερμανία, πρωταγωνιστεί ένας κεντρικός ήρωας-κατακτητής με χαρακτηριστικά που θυμίζουν Ερντογάν. Αλλά και στους Κούρδους δεν υπάρχει ενιαία γραμμή, τονίζει ο Χουσεΐν Τοπέλ. Πολλές φορές, λέει, εκφράζονται διαφορετικές απόψεις, ακόμα και μέσα σε μία οικογένεια. Αλλά είναι σαφές ότι οι επικριτές της τουρκικής πολιτικής αποτελούν την πλειονότητα. Άλλωστε, υπενθυμίζει ο δημοσιογράφος, πολλοί Κούρδοι είχαν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν στο παρελθόν την Τουρκία αναζητώντας καταφύγιο στη Γερμανία και σήμερα δεν εκφράζονται με κολακευτικά λόγια για το τουρκικό κράτος ή τον Ερντογάν.   

Ο Σερντάρ Γιουκσέλ, βουλευτής με τουρκική καταγωγή στο τοπικό Κοινοβούλιο της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας θεωρεί τον Ερντογάν υπεύθυνο για την «όξυνση και την πόλωση που προκαλούν διχόνοια, ξεφεύγοντας από το πλαίσιο της δημοκρατικής ανταλλαγής απόψεων». Οργισμένα σχόλια προκάλεσε προ ημερών ο ποδοσφαιριστής Τσενκ Σαχίν που αγωνίζεται στη Ζανκτ Πάουλι, ομάδα της δεύτερης επαγγελματικής κατηγορίας στη Γερμανία. «Είμαστε στο πλευρό των ηρωϊκών στρατιωτών μας» έγραψε στο Instagram, στα τουρκικά. Ο σύλλογος αρχικά δήλωσε ότι ότι «αποστασιοποιείται» από το σχόλιο, αλλά οι διαμαρτυρίες δεν κόπασαν. Τελικά η Ζανκτ Πάουλι ανακοίνωσε, τη Δευτέρα, την αποχώρηση του Σαχίν, επιδεικνύοντας πάντως απόλυτο επαγγελματισμό: Καθώς ο Σαχίν δεν επιτρέπεται να βρει άλλη ομάδα πριν από τη μεταγραφική περίοδο του Ιανουαρίου, η Ζανκτ Πάουλι δεν «σπάει» το συμβόλαιό του και παρά ταύτα του επιτρέπει να προπονείται ή να συμμετέχει σε φιλικά παιχνίδια με άλλες ομάδες, εάν το επιθυμεί.

Γιουρίκο Βαλ-Ίμελ, dpa

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου