Smrtna kazna: Drastično povećanje broja pogubljenja

Helge Limburg se još uvek dobro sjeća 7. januara. Za poslanika Zelenih u Bundestagu taj dan je bio „dan tuge i bijesa”. Bio je to dan kada je pogubljen Iranac Mohamed Mehdi Karimi. Šampion u karateu imao je samo 22 godine kada je „ubijen“, kako je Limburg rekao za DW, „zato što nije postojao odgovarajući pravni proces“.

Helge Limburg nije lično poznavao Mohameda Mehdija Karimija, ali je preuzeo brigu o mladom Irancu. Kao politički čin, iz solidarnosti sa demokratskim pokretom u Iranu - i pre svega nadajući se da će njegov angažman moći da spreči Karimijevo pogubljenje. Uprkos udaljenosti i iako nije imao priliku da razgovara sa Karimijem telefonom, Limburg izveštava da se lični odnos razvio. „Imao sam povremeno kontakt sa ljudima oko njega i osećao sam se veoma blisko sa njim. Moja porodica je takođe dijelila uzbuđenje i patila“, kaže Limburg.

- pročitajte i ovo:  Iran: Smrtna kazna za spaljivanje kante za smeće?

Najviše smrtnih kazni u Iranu i Saudijskoj Arabiji

Mohamed Mehdi Karimi je jedan od najmanje 209 ljudi koji su ove godine odvedeni na vješala u Iranu, navodi komesar UN za ljudska prava Folker Tirk. Iran je zemlja sa najvećim brojem smrtnih kazni u svijetu. To pokazuje najnoviji izvještaj Amnesti Internešenal (Amnesty International) o smrtnim presudama i pogubljenjima u 2022. godini.. Prošle godine u Iranu je ubijeno najmanje 576 ljudi– skoro duplo više nego 2021. „U Iranu, režim strahuje za svoju moć“, analizira Renata Alt. Političarka Stranke slobodnih demokrata (FDP) je predsjednica Odbora Bundestaga za ljudska prava i humanitarnu pomoć. „Zbog toga je važno da političkim starateljstvom skrenemo pažnju na mnoge zatvorenike. U suprotnom bi vjerovatno još više ljudi bilo pogubljeno“, dodaje Alt u pisanoj izjavi za DW.

Broj smrtnih slučajeva naglo je skočio i na drugoj strani Persijskog zaliva: u Saudijskoj Arabiji je 2021. od dželatovog mača stradalo 196 ljudi. „U jednom danu, Saudijska Arabija je pogubila 81 osobu“, rekla je na predstavljanju izveštaja generalna sekretarka Amnesti internešenela Anjes Kalamar. Iran i Saudijska Arabija zajedno su odgovorni za više od 80 odsto pogubljenja u svetu.

Obješeni, streljani, otrovani

 U 2022. godini, u dvadeset zemalja su pogubljene najmanje 883 osobe. Više nego u posljednjih pet godina. Nekima su odsječene glave, neki su obješeni, streljani ili otrovani. Broj pogubljenja je značajno porastao u odnosu na 2021: povećanje užasa za više od 300 slučajeva ili preko 50 odsto. A pogubljenja u Kini, koja se vjerovatno broje u hiljadama, nisu ni dio statistike: Kina tretira broj pogubljenja kao državnu tajnu. Isto važi i za Vijetnam. Ni iz Sjeverne Koreje nema podataka, a vjeruje se da je i u toj zemlji veliki broj pogubljenja.

U ime države ljudi se ubijaju i u Japanu, SAD-u i Singapuru – zemljama koje Njemačka voli da naziva partnerima. Kada Boris Mijatović, portparol Odbora Bundestaga za ljudska prava i humanitarnu pomoć, kritikuje smrtnu kaznu, kod predstavnika tih zemalja često nailazi na jednu od dvije reakcije: „Ili su ljudi sa kojima razgovara postiđeni i sa osjećajem krivice ili nastupaju veoma samouvjereno u smislu 'šta ti sa Zapada hoceš da mi kažeš?'“, priča za DW poslanik Zelenih u Bundestagu. „Pogotovo u regionu Perzijskog zaliva, u Aziji ili u Sjevernoj Americi, gdje je to veoma stara tema, morate biti veoma maštoviti da biste napredovali i nešto postigli“, dodaje Mijatović. On smatra da njemački političari imaju obavezu da otvaraju takva pitanja: „Mi smo pozvani da nastavimo ovu debatu! Posebno u zemljama u kojima se smrtna kazna ne izriče samo za najteže zločine. Kao u Iranu: 'zločini protiv Boga' – to je veoma, veoma upitno!“.

Smrt zbog trgovine drogom

Prema podacima Amnesti internešenela, više od trećine svih zabilježenih pogubljenja je bilo zbog trgovine drogom. „Činjenica da neke zemlje imaju i primjenjuju smrtnu kaznu u redovnom krivičnom pravu je kršenje Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima i kršenje međunarodng prava“, naglašava Renata Alt. Njima se izričito zabranjuje smrtna kazna za zločine koji ne dostižu prag „najtežih krivičnih djela“, na primjer za ubistvo sa predumišljajem. Predsjednica Odbora za ljudska prava je takođe uvjerena da pogubljenje zločinaca nema odvraćajući efekat. „To ne dovodi do manjeg broja ubistava ili manjeg kriminala vezanog za drogu“, smatra poslanica liberala Renata Alt.

U čitavoj toj sumornoj slici postoji nešto što ulijava tračak nade: još šest država je u potpunosti ili bar djelimično, ukinulo smrtnu kaznu 2022. godine. Situacija se naročito promijenila u Africi: Sijera Leone i Centralnoafrička Republika u potpunosti su ukinule smrtnu kaznu. Ekvatorijalna Gvineja i Zambija u velikoj mjeri. Liberija i Gana se spremaju da je ukinu. Do kraja 2022. godine, ukupno 112 država je potpuno ukinulo smrtnu kaznu! A skoro dve trećine svih članica Ujedinjenih nacija, odnosno 125 zemalja, u decembru je glasalo za moratorijum na primjenu smrtne kazne. Možda smrtnoj kazni polako ali sigurno ističe rok trajanja.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu