የድርቅን ተጽዕኖ ለመቋቋም የቅድመ ትንበያ ሚና

የዓለም የምግብ መርሃግብር WFP ባወጣው መረጃ መሠረት ዘንድሮ በአፍሪቃ ቀንድ አካባቢ ሃገራት የተከሰተው የድርቅ ኹኔታ ከ40 ዓመታት በኋላ ነው ዳግም የታየው። በድርቁ መዘዝ ሰብሎች ለፍሬ ሳይበቁ ጠፍተዋል እንስሳትም ክፉኛ ተጎድተዋል። ድርቁን ለአየር ጠባይ መለዋወጥ መንስኤ ከሆኑት ኤሊኖ እና ላኒኛ ከሚባሉት ክስተቶች ጋር የሚያገናኙ እንዳሉ ሁሉ የአየር ንብረት ለውጥ ተጽዕኖ መገለጫ መሆኑን የሚናገሩ ጥቂት አይደሉም። የአካባቢ ተፈጥሮ ተቆርቋሪና የዘርፉ ባለሙያ የሆኑት አቶ ያለምሰው አደላ ምክንያቶቹ በርከት ያሉ መሆናቸውን ይናገራሉ።

ድርቅ የተከሰተባቸው አካባቢዎች እንዳሉ ሁሉ በከባድ ዝናብ እና ጎርፍ የሚቸገሩ ስፍራዎችም ጥቂት አይደሉም። በያዝነው ዓመት የአውሮጳ የክረምት ወራት ለወትሮ ይታይ ከነበረው በረዶ ይልቅ ኃይለኛ ዝናብ እየተደጋገመ የሚከሰትባቸው ሃገራት በርክተዋል። ኃይለኛ ንፋስ እና ሞገድም እንዲሁ የአየር ጠባዩ ላይ ጫና አሳድረዋል።

በተቃራኒው ድርቅ በሚደጋገምባቸው ኬንያ፣ ኢትዮጵያ እና ሶማሊያ የዝናብ እጥረት ከ1,5 ሚሊየን በላይ እንስሳትን ፈጅቷል። በአፍሪቃ ቀንድ ሃገራትም ከ80 እስከ 90 በመቶ የሚሆን የውኃ ክምችቶች እና ግድቦችን ሳይቀር አድርቋል ነው የሚባለው። ኢትዮጵያ ውስጥ ድርቅ እንደሚከሰት አስቀድሞ ማስጠንቀቂ እንደሚሰጥ ይነገራል። እንዲያም ሆኖ ድርቁ የሚያደርሰው የጉዳት መጠን ለመቀነስ አለመቻሉ ለብዙዎች ጥያቄ ሆኗል።

በዚህ ረገድ ትርጉም ያለው ሥራ ለመሥራት አቶ ያለምሰው እንደሚሉት መረጃን ወስዶ ጥቅም ላይ የማዋሉ ጉዳይ ግንባር ቀደሙ ነጥብ ነው። መረጃው ሊጠቅመው ለሚችለው ማኅበረሰብ የመድረሱ እና እራሱን ይመጣል ተብሎ ከተገመተው ችግር ተጽዕኖ ለመከላከል ሊወስድ የሚገባውን ርምጃ ለመወሰን አቅምም ሌላው ሊታሰብበት የሚገባ ጉዳይ እንደሆነም አጽንኦት ሰጥተዋል።

የኢትዮጵያ የአደጋ ስጋት አመራር ኮሚሽን ከሌሎች ሴክተር መሥሪያ ቤቶች ጋር የሚያገናኘው የቅድመ ማስጠንቀቂያ ሥራ ይሠራል፣ የዝግጁነት አቅም ያጠናክራል፣ ለደረሱ ችግሮች ምላሽ ይሰጣል እንዲሁም የተጎዱትን የማቋቋም ተግባር ያከናውናል። የተፈጥሮ አደጋ ቅድመ ማስጠንቀቂያ ከብሔራዊ ሚቴሬዎሎጂ ተቋም እንደሚገኝ የገለጹልን የኮሚሽኑ የህዝብ ግንኙነት ኃላፊ አቶ ደበበ ዘውዴ ወትሮ በየ10 ዓመቱ ይከሰት የነበረው ድርቅ አሁን በየዓመቱ መደጋገሙን ይናገራሉ። 

በክልሎች ደረጃ ሳይቀር የመረጃ ለውውጡ ከስልክ ያለፈ ሊሆን ይገባል የሚሉት አቶ ደበበ የቅድመ ማስጠንቀቂያ መረጃ ላይ ተመርኩዞ የሚሠራው፤ ችግር ከተፈጠረ በኋላ ለምላሹ የሚያስፈልገውን ወጪ ጭምር እንደሚቀንስም ነው ያመለከቱት። አቶ ያለምሰውም በበኩላቸው የአየር ንብረት ለውጡ በመላው ዓለም ያስከተለው የክስተት መለዋወጥ ቀጣይ መሆኑን አመላካች ነገሮች በመኖራቸው በዘላቂነት ከለውጡ ጋር ተላምዶ ለመኖር አስቀድሞ የማኅበረሰቡን የአኗኗር ሁኔታ በመለወጥ ተጽዕኖውን ለመቋቋም ሊረዳ እንደሚችል  ሊታሰብበት ይገባል የሚለውን ሃሳብ ይጋራሉ። ባለሙያዎቹ ድርቅ መከሰቱ እንደሚደጋገም እየታየ በመሆኑ ያንተቋቁሞ ሕይወትን ለመግፋት ዘላቂ የሆነ መፍትሄ በጋራ በመፈለግ ተግባራዊ ለማድረግ ከዚህ የተሻለ ጊዜ እንደሌለም በድጋሚ አሳስበዋል።

ሸዋዬ ለገሠ

ነጋሽ መሐመድ