İflas bayrağını çekti

Almanya'da basılı gazeteler hâlâ günlük hayatın bir parçası. Ancak teknolojik gelişmeler, Alman medyasını da etkilemeye başladı. Günlük Alman gazeteleri geçen 10 yıl içinde yüzde 25 oranında tiraj kaybına uğradı ve bu eğilim sürüyor.

Bir süre önce Nürnberg kentinde yayımlanan “Abendzeitung” iflas bayrağını çekmişti. Şimdi de Almanya’nın köklü gazetelerinden “Frankfurter Rundschau” iflasını ilan etti. Bu henüz gazetenin kapanması anlamına gelmese de durum pek iç açıcı görünmüyor, zira gazete sahipleri gazetenin büyük miktarda zarar ettiğini ifade ediyor.

Medya alanındaki gelişmeleri yakından izleyenler, Frankfurter Rundschau’nun iflas zincirinin son halkası olmadığı görüşünde. Peki gazetelerin Almanya’da geleceği var mı? Gazetecilik uzmanı Profesör Günther Rager “Branşın öleceğini sanmıyorum. Ancak zorluklarla dolu bir dönemden geçiyor. 10 yıl sonra hiçbir şeyin şimdiki gibi olacağını düşünmüyorum.” Görüşünü kaydediyor.

Gençler daha az okuyor

Araştırmalara göre 14-29 yaş aralığındaki genç nüfus, anne ve babalarına kıyasla çok daha az gazete okuyor. Gençler gündemi takip etmek için internete yönelirken, reklam verenler de onları takip ediyor. Ancak Alman Gazete Yayımcıları Birliği’nden Anja Pasquay tüm olumsuz gelişmelere rağmen iyimserliğini koruyor:

“Almanya'da gazetecilik branşının 10, 20, 30 yıl sonra nasıl görüneceğini düşündüğümüzde, biz basılı gazetelerin varlığını koruyacağını, satışlarının süreceğini ve okunacağını düşünüyoruz.”

Kendisi de iki gazeteye abone olan Pasquay’ın branşın geleceğine ilişkin iki öngörüsü var. Pasquay’a göre, içerik olarak daha zengin ve pahalı gazetelerin sayısı azalacak ve küçük, elit bir okur kitlesine hitap edecek; diğer yandan da çok düşük bir ücretle hatta ücretsiz bulvar gazeteleri yayımlanacak. Prof. Rager’in düşüncesi ise şöyle:

“Belki de basılı gazeteler sadece basılı gazete okumayı sevenler için mevcut olacak. Verilere ve gelişmelere dayanarak söyleyebilirim ki, gazeteler gelecekte de büyük bir kitleye hitap etmeyi sürdürecek. Bu okur kitlesi yüksek eğitimlilerden, bir gazeteye bütçe ayırabilecek ve bilgiye sadece internetten ulaşmak istemeyen kişilerden oluşacak.”

Rakipleri de endişeli

Ancak Frankfurter Rundschau gazetesi muhtemelen bugünleri göremeyecek. Branşın yaşadığı zorluklar gazetenin iflasının nedenlerinden biri. Uzmanlara göre diğer bir neden ise gazetenin hem yerel hem de ulusal çizgide olma iddiası. Gazete çalışanlarının, “Biz siyasi olaylar kadar, bisiklet hırsızlığı hakkında yazmaya devam edeceğiz” açıklaması da bunun bir göstergesi.

1945 yılında yayımlanmaya başlayan gazetenin iki büyük rakibi de iflastan derinden etkilendi. Gazetenin yerel rakibi Frankfurter Allgemeine'den yapılan açıklamada, “Son ciddi gazete de yok olduğunda, geriye sadece gevezelik kalır” ifadeleri kullanıldı. Frankfurter Rundschau gibi Almanya’nın sol eğilimli gazetelerinden “tageszeitung”un baş editörü ise şu satırları kaleme aldı: “Dün, eleştirel gazeteciliğin kalkanı sayesinde ayakta kalan demokrasimiz için pek iyi bir gün değildi. Frankfurter Rundschau Almanya’da iflasını ilan eden ilk nitelikli gazete. Sonuncusu olmayacağı da aşikâr.”

Almanya’da bin 532 yerel gazete olduğunu ve bu sayısının diğer ülkelerle kıyaslandığında çok daha fazla olduğunu vurguluyan Anja Pasquay, Almanya’da hâlâ 330 yayımcı, tam kadro çalışan 130 yazı işleri bulunduğuna dikkat çekiyor. Gazetelerin günlük toplam tirajın 21 milyonun üzerinde olduğu Almanya, Avrupa’nın en iyi, dünyanın beşinci gazete piyasası konumunda.

© Deutsche Welle Türkçe

Hendrik Heinze, Çeviri: Başak Özay

Editör: Hülya Köylü Schenk