Çin’i Batı eleştiriyor, komşuları destekliyor

Pekin yönetiminin, Tibet’te uyguladığı baskılar Batı’nın eleştirine hedef olurken, Çin’e komşu devletlerden konuyla ilgili eleştiri ya da boykot söylemleri duymak mümkün değil. Hatta Asya ve Pasifik ülkeleri Çin’e Tibet’e yönelik tutumu yüzünden destek veriyor.

Çin resmi haber ajansı Xinhua, Vietnam Dışişleri Bakanı Yardımcısı Vu Dung'un, Pekin yönetimine Tibet'te istikrarı sağlamak için uyguladığı yöntemlere tam destek verdiğini ve Tibet'in Çin'in iç meselesi olduğunu bildirdi. Singapur ve Tayland'dan da benzer açıklamalar geldi. Singapur ve Tayland yönetimleri, olimpiyat oyunlarının boykot edilmesi tartışmalarının yanlış olduğunu vurgularken, konunun “siyasileştirilmemesini” istedi.

Pekin'in Tibet konusundaki tutumuna en hararetli destekse Kamboçya'dan geliyor. Zira Xinhua haber ajansı, Kamboçya yönetiminin Tibet'teki olayların Çin'e karşı bir komplo teorisi olarak tanımladığını bildirdi. Kamboçya yönetimi, Lasa'daki olayların kasıtlı yapıldığını ve amacın, Pekin olimpiyat oyunlarını gölgelemek olduğunu belirtti.

Güney Asya ülkeleri boykota karşı

Olimpiyat oyunlarının Güney Asya devletleri tarafından boykot edilmesi söz konusu değil. Boykot'un gündemde olmadığı bir başka devlet ise Avustralya. Ancak Avustralya Başbakanı Kevin Rudd'a göre Çin, Tibet konusunda daha çekimser bir tutum sergilemeli. Rudd, "Avustralya, başından beri Çin'in Tibet üzerindeki hâkimiyetini ve egemenliğini tanımıştır. Ancak son olaylar hükümetlerimiz arasındaki diplomatik görüşmelerimizde belirleyici rol oynayacak gelişmelerdir.“ ifadesini kullanıyor.

Avustralya Ulusal Üniversitesi'nde görevli siyaset bilimci Michael McKinley'e göre, Avustralya'nın Çin'e karşı tutumunda kendi ulusal çıkarlarını gözetiyor. Mckinley, "Avustralya, amacının Çin Halk Cumhuriyeti’ni kontrol etmek ya da cezalandırmak olmadığını garanti ediyor. Çin, siyasi olarak bölgede geniş bir nüfuza sahip, ekonomik açıdan da Avustralya için çok önemli."diyor.

ASEAN ülkeleri Çin'den çekiniyor

Çin'le mevcut ilişkilerini koruma amacını güden tek ülke Avustralya değil. Zira Çin bölgenin en güçlü ekonomisine sahip ülkesi ve Pekin'in komşuları da olası bir anlaşmazlıkla bu işbirliğini tehlikeye atmak istemiyor. Aralarında Singapur, Tayland, Vietnam Kamboçya ve Myanmar'ın bulunduğu Güney Doğu Asya Ülkeleri Birliği ASEAN için Çin, en önemli ticaret ortağı konumunda. Çin yönetimine karşı herhangi bir eleştiriyse tabu niteliği taşıyor.

Myanmar'daki cunta yönetimine göre de, Tibet, Çin'in iç meselesi. Myanmar'ın en yakın müttefiklerinden olan Çin aynı zamanda ülkenin en önemli ticaret ortağı konumunda. Yangon yönetimine göre, Çin bölgedeki mevcut sorunların üstesinden gelebilecek, yeniden barışı tesis edebilecek niteliklere sahip.

Myanmar'daki askeri cunta yönetimi, geçen yıl Budist rahiplerin barışçıl protesto yürüyüşlerini şiddet kullanarak bastırması dolayısıyla uluslararası eleştirilerin hedefi olmuştu. Çin'in askeri rejimin uyguladığı baskıya destek vermesi nedeniyle Mynamar'daki insan hakları savunucuları da olimpiyatların boykot edilmesi tartışmalarına katılıyor. Myanmarlı insan hakları savunucusu Lian Sakhong, "Olimpiyat oyunlarını boykot etmemiz gerektiğini söyleyemem. Ancak, Çin Halk Cumhuriyeti, Myanmar'daki rejim değişikliğinden fayda sağlayacağını anlamak zorunda.Çin’in Myanmar’daki askerlere baskı yapacağını ve böylece bir politika değişikliğine gidileceğini umuyorum. Çin, bu konuda büyük rol oynayabilir." diyor.

Ancak uzmanlara göre, şu sıralar Tibet'le oldukça meşgul olan Çin, Myanmar'daki rejim değişikliği konusunda aktif rol üstlenecek durumda değil. Hem Tibet'e yoğunlaşan Pekin'i komşuları da bu konuda rahatsız edecek gibi görünmüyor.