Çin’den Doğu Avrupa atağı

Bükreş'te 16 Doğu ve Orta Avrupa ülkesinin devlet ve hükümet başkanlarını Çin Başbakanı Li Keqiang ile buluşturan 3. Çin-Doğu Avrupa Zirvesi'ne 300'ü Çin'den olmak üzere iş dünyasından yaklaşık bin kişi katılıyor. Doğu Avrupa ülkelerinin Çin tarafından finanse edilmesini arzu ettiği milyarlarca euroluk yatırım projeleri zirve kulislerine damgasını vuran konuların başında geliyor.

Zirvede, 19 yıldan bu yana ilk kez bir Çin başbakanını ağırlayan Romanya ile Çin arasında enerji, ihracat ve kültür alanında işbirliğinin güçlendirilmesini öngören 13 iyi niyet anlaşması imzalandı bile. Çin'in planlanan işbirliği çerçevesinde Doğu ve Orta Avrupa ülkelerindeki projelere 10 milyar dolar harcaması bekleniyor.

Pekin de zirveye büyük önem atfediyor. Çin Dışişleri Bakanlığı'nın resmi internet sitesinde Başbakan Li'nin Romanya'da olmasının Çin ile bölge arasında ilişkilerin iyileştirilmesinin bir göstergesi olduğu belirtilirken, Çin'in resmi medyasında da Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin rekabet gücünü geliştirebilmek için daha fazla Çin yatırımı arzuladığı vurgulanıyor.

Çin'in niyeti ne?

Rumen haber portalı “cursdeguvernare.ro”da yer alan bir habere göre, 16 eski Doğu Bloku ülkesi ile Çin arasındaki ticaret hacmi 2000 ila 2010 yılları arasında büyük bir artış kaydederek 3 milyar dolardan 40 milyar dolara yükseldi.

Ancak Avrupa Birliği Komisyonu'nun Ticaretten Sorumlu Üyesi Karel de Gucht, Çin'in Avrupa'daki ekonomik girişimlerinin çok da masum olmadığı görüşünde. Kasım ayı içinde Pekin'de düzenlenen AB-Çin Zirvesi'nde Çin'in Avrupa ülkelerini birbirine karşı tahrik ettiği değerlendirmesinde bulunan de Gucht, “Kendi menfaatlerimizi savunmakla yükümlüyüz” diye konuşmuştu.

Financial Times gazetesinde daha önce yer alan bir haberde de isim belirtilmeden 'Avrupalı bir diplomatın Çin'in amacının Avrupa'yı bölmek ve en nihayetinde de ele geçirmek olduğunu ifade ettiği' sözlerine yer verilmişti.

Polonya Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nden uzman Justyna Szczudlik-Tatar ise Çin'in yalnızca ekonomik amaçları olduğu kanısında. Uzman, “Benim konuşma fırsatı bulduğum Çinli politikacılar bu 16 eski komünist ülke ile Çin arasındaki ilişkilerin, diğer AB ülkelerine kıyasla çok daha az siyasi olduğu görüşünde” diyor.

Romanya'nın kilit rolü

Romanya Başbakanı Victor Ponta, forum öncesinde yaptığı açıklamada, Çin Başbakanı'nın ziyaretinin ‘tarihi bir ziyaret' olduğunu vurgulayarak, ülkesinin hem ekonomik hem de siyasi bakımdan Çin'in Avrupa'daki en önemli ortağı olmak istediğini söyledi.

Romanya Başbakanı yaz aylarındaki Çin ziyareti sırasında da iki ülke arasındaki ilişkilerin ‘stratejik' olduğu nitelendirmesinde bulunmuştu. Romanya, Çin'in finansmanı ile toplam 8,5 milyar euro tutarındaki projeleri hayata geçirmeyi planlıyor. Bunlardan biri de Cernavoda nükleer santralinde yeni reaktörlerin inşası.

2012 yılından bu yana Çin Dışişleri Bakanlığı'nda Orta ve Doğu Avrupa ile ilişkilere odaklanan bir sekreterlik tahsis edilmiş durumda.

©Deutsche Welle Türkçe

Christian Stefanescu / Başak Özay

Editör: Hülya Schenk