Vekiller mi geçinemiyor, asgari ücretli mi?

İktidar partisi AKP’li TBMM Başkanı Mustafa Şentop, 22 bin 200 Türk lirası maaş alan milletvekillerinin geçinemediğini söyleyince Türkiye’de gündemden neredeyse hiç düşmeyen vekil maaşları bir kez daha tartışma konusu oldu.

Harcaması az olan vatandaşa milletvekili maaşının çok geldiğini, maddi durumu olmadığı için aracı olmayan vekiller bulunduğunu, kimisinin kira ödemek durumunda kaldığını anlatan Şentop’a özellikle muhalefet partileri tarafından büyük tepki gösterildi.

Bu tepkilerde milletvekili maaşı ile asgari ücretle geçinmek zorunda kalan vatandaşların maaşı arasındaki farka dikkat çekiliyor ve asgari ücretin düşük olmasına da 17 yıllık AKP iktidarının "kötü ekonomi politikaları" gerekçe gösteriliyor.

Asgari ücretin 11 katı maaş

Türkiye’de milletvekilleri 22 bin 200 Türk lirası maaş alırken, bir asgari ücretli 2 bin 20 lira ile geçinmek zorunda. Bu, vekillerin asgari ücretlinin yaklaşık 11 katı maaş aldığı anlamına geliyor.

CHP TBMM Grup Başkan Vekili Özgür Özel, Mustafa Şentop’un "vekiller geçinemiyor” açıklamasının üzerinden bu farkı değerlendirirken, "Vekil maaşları kamuoyunda tartışılır ama asgari ücretli, bir vekilinin onda biri maaşla geçinmek zorundayken, vekil maaşlarından şikayet etmek bir vekile yakışmaz” diye konuştu.

AKP iktidarının yürüttüğü ekonomi politikaları yüzünden genç işsizliğinin yüzde 26’ları gördüğüne dikkat çeken Özel, hükümete "Ülkeye bir ekonomik iyileşme dönemi yaşatmış olursunuz da, vekil maaşını konuşursunuz. Gelinen noktada vekil maaşından yakınmak en basitiyle seçmene haksızlık” çıkışında bulundu.

"Başka bir dünyada yaşıyorlar”

HDP’li Garo Paylan, Türkiye’de milletvekili maaşlarının asgari ücretin 4 katından fazla olmaması için iki kez kanun teklifi vermiş bir siyasetçi.

"Milletvekili maaşının asgari ücretten 11 kat fazla olması vicdansızlıktır. 4 katından fazla olmasın dediğimiz teklifimiz kabul edilmiyor ve toplumda müthiş bir adaletsizlik yaratılıyor” diyen Paylan, bu konuda yürütülen tartışmalarda da milletvekili maaşlarından çok asgari ücretin azlığının esas alınması gerektiğini savunuyor.

Paylan, asgari ücretin azlığını tartışmak yerine vekil maaşından yakınan Mustafa Şentop’a da "Başka bir dünyada yaşıyorlar. Yaşadıkları şatafatı normalleştirmeye çalışıyorlar. Türkiye’de belli bir sınıf, zengin bir kesim kafalarına göre bir düzen kurdu, kendilerince yaşıyorlar. Asgari ücretli de gün geçtikçe yoksullaşıyor” tepkisini gösterdi.

Asgari ücret ile vekil maaşı arasındaki farkın Avrupa ülkelerinde bir iki istisna dışında en fazla 5 kat olduğunu belirten Paylan, "Türkiye’deki 11 kat fark, toplumsal vicdanın açıkça yaralanmasıdır. Hükümet, vicdansızlığı bırakmalıdır. Bozulan gelir dağılımı düzeltilmelidir” diyor.

"Asgari ücretin durumunun farkındayız”

AKP’li vekiller milletvekili maaşlarıyla ilgili tartışmayı uzatmak istemiyorlar. DW Türkçe’ye isim vermeden konuşan kimi vekiller "Türkiye’de yaşam koşullarının da, asgari ücretlinin durumunun da farkındayız” demekle yetindi.

MHP'li bazı vekiller de tartışmaları çirkin bulduklarını belirterek, ülkenin gündemini böylesi polemiklerle meşgul etmenin doğru olmadığı görüşünü savundu.

Avrupa’da vekil maaşları nasıl?

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) verilerine göre Türkiye, asgari ücretin 500 euronun altında gösterildiği Bulgaristan, Romanya, Macaristan ve Letonya’nın dahil olduğu ülkeler grubunda gösteriliyor.

Grupta en yüksek asgari ücret 464 euro ile Macaristan'da, en düşük asgari ücret de 286 euro ile Bulgaristan'da. Bu veriler ücret kesintisi olmadan gösteriliyor ve "Brüt” olarak ifade ediliyor. Türkiye'de ise brüt 422 euro olarak belirtiliyor. Asgari ücretin Türkiye’den düşük olduğu Bulgaristan’da vekiller, asgari ücretin 6 katı maaş alıyorlar.

Vekil maaşlarının eyaletlere göre değiştiği Almanya’da ise maaşlar yaklaşık 3 bin ile 10 bin euro arasında gösteriliyor. Fransa’da vekil maaşları yaklaşık 7 ile 8 bin euro arasında gösteriliyor. Her iki ülkede de asgari ücretin bin 500 euro civarında seyrettiği, Almanya’da vekil maaşının asgari ücretin 6 katı, Fransa’da da 4 katı olduğu belirtiliyor. Asgari ücretin 650 euro civarında gösterildiği Yunanistan'da vekil maaşlarının ülkedeki ekonomik sıkıntılar sonrası asgari ücretin 9 katına çıktığı hesaplanıyor.

Türkiye’yle ilgili istatistik verileri Avrupa ile paylaşan Ankara'daki Avrupalı diplomatlara göre, vekil maaşları Avrupa'da da yüksek. DW Türkçe'ye görüş veren diplomatlar, vekil maaşlarından çok asgari ücretlinin maaşlarına odaklanılmasını ve toplu sözleşme görüşmelerinin yürütüldüğü bu dönemde işçiye ve memura ‘adaletli zam' oranlarıyla yaklaşılması gerektiğini ifade etti.

Hilal Köylü / Ankara

© Deutsche Welle Türkçe