Ukrayna eleştirilerin odağında

Şampiyona öncesi Ukrayna - Avrupa Birliği ilişkileri gerilirken, Ukrayna'ya bağlı Yalta kentinde 11 - 12 Mayıs tarihlerinde düzenlenecek olan Orta ve Doğu Avrupa ülkeleri zirvesi de iptal edildi. Kiev, çok sayıda Avrupalı liderin katılmayacağını açıklamasının ardından Yalta Konferansı'nı ertelendiğini duyurdu.

Hapisteki eski Başbakan Yulya Timoşenko’ya kötü muamelede bulunulduğu gerekçesiyle bazı Avrupalı liderler Şampiyona maçları için de Ukrayna’ya gitmeme kararı almıştı. Ancak Timoşenko ülkedeki tek siyasî tutuklu değil.

Şampiyona arka planda kaldı

Avrupa Futbol Şampiyonası’na bir ay kala Yulya Timoşenko tartışması bu önemli spor etkinliğini arka plana itti. Kötü muamele gördüğü gerekçesiyle açlık grevine başlayan ve sağlık sorunları nedeniyle Almanya’da tedavi görmek isteyen Timoşenko tartışmaların büyümesi üzerine ülkesinde tedavi görmeyi kabul ettiğini açıkladı. Eski Başbakan şimdi tutuklu bulunduğu Harkov kentinde bir hastanede ve burada Alman doktorlarının da gözetiminde bel fıtığı tedavisine başlanacak.

Uluslararası toplumun dikkati son günlerde Timoşenko’nun durumuna çevrilmiş olsa da Timoşenko’nun avukatı Sergey Vlassenko ülkede başka siyasi tutukluların da varlığına dikkat çekiyor. Vlassenko, “Şu andaki durumdan tek çıkış yolu, sadece Timoşenko olayında değil, yasalara aykırı bir şekilde haklarında soruşturma açılarak gözaltında ve cezaevlerinde tutulan tüm siyasi tutuklular konusunda Devlet Başkanı Yanukoviç’i Avrupa standartlarına uymaya zorlamak” diyor.

Davalar siyasi amaçlı

Vlassenko, ülkede halen binlerce suçsuz kişinin cezaevinde tutulduğunu belirtiyor. Timoşenko ile birlikte hakkında dava açılan eski hükümet üyelerinin sayısı ise 20’yi buluyor. Eski İçişleri Bakanı Luzenko, eski Çevre Bakanı Filipçuk ve eski Savunma Bakanı Ivaşçenko da tutuklu politikacılardan bazıları.

Alman hükümetinin insan hakları sorumlusu Markus Löning açılan bu davaların siyasi amaçlı olduğunu söyledi:

“En kötüsü de bu davaların, uluslararası kriterlerin en azına dahî uymadığı şeklinde nitelendirilmesinde hiçbir kuşkuya yer olmaması. Davalar adil değil ve bu ülkede yargının bağımsız olmadığına birer örnek oluşturuyorlar. Ukrayna’nın Avrupa’ya yakınlaşmasından söz edilirken, bunları dile getirmek elbette çok zor. Ancak bağımsız bir yargı olmadan Avrupa ile yakınlaşmak mümkün değil.”

Af Örgütü'nden uyarı

Birçok Avrupalı politikacı, insan hakları ihlallerini protesto etmek için Ukrayna ile ilişkilerini gözden geçirirken ve Şampiyona’ya gitmeme kararı alırken, Uluslararası Af Örgütü siyasilerden eleştirilerini Ukrayna’ya giderek Şampiyona sırasında dile getirmelerini talep ediyor.

Örgütün Almanya temsilcisi Wolfgang Grenz ayrıca Ukrayna cezaevlerindeki kötü muamele vakalarına ve polisin keyfi uygulamalarına dikkat çekiyor. Tutukluların sistematik olarak işkenceye uğradığına dair bilgilerin varlığına işaret eden Grenz, Ukrayna hükümetinin eski insan hakları sorumlusu Nina Karpaçova’nın da bu yönde tespitlerde bulunduğunu kaydetti. Karpaçova’nın daha sonra bürosu gizli servis tarafından basılarak harabeye çevrilmiş.

"Belarus gibi değil"

Öte yandan Ukraynalı siyaset bilimci Karasyov’un ülkesinde henüz Belarus’takine benzer bir diktatörlüğün olmadığına söylemesi biraz olsun umut veriyor:

“Belarus’da kızgın, öfkeli bir diktatör hüküm sürüyor. Ukrayna’nın diktatörü ise biraz daha ılımlı. Bir muhalefet ve nispeten biraz daha özgürlük var. Ancak şöyle de küçük bir fark söz konusu. Zira hükümetin bir alternatifi bulunmuyor. Neden Timoşenko cezaevinde? Çünkü o bir alternatif!”

© Deutsche Welle Türkçe

Stephan Laack / Kiev, Çeviri: Hülya Köylü

Editör: Başak Özay