Türkiye’den İsrail’e kınama

İsrail hükümeti, Gazze'ye yardım taşıyan “Mavi Marmara” gemisine 31 Mayıs’ta düzenlenen ve 9 Türk vatandaşının hayatını kaybettiği operasyonla ilgili “iç soruşturma komisyonu” kurulmasını oybirliğiyle onayladı.

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun dar yetkiler verdiği soruşturma komisyonu Türkiye ve Filistin'in tepkisine neden oldu.

Türkiye'den sert kınama

Ankara, Netanyahu'nun oluşturduğu komisyonu eleştirirken, BM'nin çağrılarına yanıt vermediği gerekçesiyle İsrail'e sert tepki gösterdi. Türk Dışişleri'nden yapılan açıklamada “Türkiye, içinde bir Türk, bir İsrailli ve üç uluslararası uzmandan oluşacak bir uluslararası komisyon kurulması yönünde BM Genel Sekreteri tarafından yapılan öneriyi kabul etmiştir. Bu önerinin İsrail tarafından bugüne kadar cevaplandırılmamış olmasını şiddetle kınıyoruz” denildi.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, "İsrail tarafından tek taraflı yapılacak hiçbir araştırma bizim için bir değer ifade etmemektedir” derken, "Eğer uluslararası komisyon kurulmazsa ve Türkiye'nin çok haklı talepleri göz ardı edilmeye devam edilirse tabii ki Türkiye'nin tek taraflı olarak İsrail ile ilişkilerini gözden geçirme hakkı vardır” ifadelerini kullandı.

Komisyonu iki yabancı gözlemci

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, oluşturulacak komisyona eski yüksek mahkeme hâkimlerinden Yaakov Tirkel'in başkanlık yapacağını açıkladı. Soruşturma komisyonunda ayrıca uluslararası hukuk profesörü Şabtay Rosen ve emekli general Amos Horev görev alacak.

Komisyonda uluslararası gözlemci olarak da Kuzey İrlandalı politikacı ve Nobel Barış Ödülü sahibi David Trimble ve Kanadalı uluslararası hukuk uzmanı Ken Watkin'in bulunması öngörülüyor. Yabancı gözlemciler oturumlara ve müzakerelere katılabilecekler, ancak oy hakları olmayacak. Trimble, Reuters’e yaptığı açıklamada, komisyona katılacağını doğruladı.

Soruşturma komisyonuna hükümet tarafından verilen yetki, Gazze’ye ablukanın ve yardım gemilere yönelik operasyonun uluslararası hukuka uygun olup olmadığını incelemekle sınırlı. Komisyon, gemideki yardım gönüllülerinin eylemlerini de soruşturacak ve tüm incelemelerini bir rapor haline getirecek.

İsrail Başbakanı Netanyahu, bağımsız soruşturma komisyonunun, "İsrail'in yasalara uygun, sorumlu ve şeffaf bir şekilde hareket ettiğini tüm dünyaya göstereceğini" savundu. İsrail yönetimi, operasyonda askerlerin aktivistler tarafından kendilerine saldırılması üzerine “meşru müdafaa” amacıyla ateş açtıklarını öne sürüyor.

Abbas: BM’nin talebini karşılamıyor

Filistin lideri Mahmud Abbas da İsrail’in oluşturduğu komisyonun BM Güvenlik Konseyi'nin tarafsız ve şeffaf soruşturma talebini karşılamadığını söyledi. Fransa Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ile Paris’te görüşen Abbas, görüşmeden sonra basına yaptığı açıklamada, ''BM Güvenlik Konseyi'nin önerdiği komisyon konusunda tamamen aynı fikirdeyiz, ancak İsrail'in önerdiği şekil, BM Güvenlik Konseyinin önerisiyle uyuşmuyor'' diye konuştu.

Ban: Önerimiz masada

BM Genel Sekreteri Ban Ki Moon da yaptığı açıklamayla, daha önce gündeme getirdiği bağımsız uluslararası soruşturma komisyonu önerisinin hala geçerli olduğunu vurguladı.

Ban, sözcüsü aracılığıyla yaptığı açıklamada, İsrail'in kendi iç soruşturmasını yürütmesinin önemli olduğunu, bunun BM'nin uluslararası soruşturma önerisiyle çelişmediğini kaydetti. BM Sözcüsü Farhan Haq, uluslararası toplumun beklentilerini karşılayabilecek, şeffaf ve tarafsız bir uluslararası soruşturma için İsrail'in olumlu yanıt vermesinin beklendiğini kaydetti.

ABD: Önemli bir adım

İsrail ile Türkiye arasındaki gerilimi aşmaya çalışan ABD yönetimi, Netanyahu hükümetinin soruşturma komisyonu kurma kararını “önemli bir ileri adım” olarak nitelendirdi.

Beyaz Saray Sözcüsü Robert Gibbs yaptığı yazılı açıklamada, ''İsrail hükümeti, Gazze'ye giden filoda meydana gelen feci olaylarla ilgili koşulları soruşturmak üzere bağımsız bir kamu komisyonu kurulması teklifinde bulunarak ileriye doğru önemli bir adım atmıştır'' ifadesini kullandı.

© Deutsche Welle Türkçe

DW/Reuters/AFP/AA/dpa, AŞ/AG