Türkiye IŞİD'den petrol mü alıyor?

Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Anatoli Antonov, ağır suçlamalarda bulundu. Rus yetkili, Türkiye'nin IŞİD'in petrol kaçakçılığı operasyonuna dahil olduğunu kanıtladıklarını öne sürdü. Antonov, "Erdoğan ve ailesi, Suriye'de IŞİD'in elinde olan petrol yataklarından yapılan yasadışı petrol sevkiyatlarıyla doğrudan ilişkili" iddiasını ortaya attı, ayrıntıya girmedi.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Paris'teki İklim Zirvesi'nde Türkiye ile ilgili iddialar dile getirmişti. Putin, Rus uçağının, Suriye'den Türkiye'ye yasadışı petrol sevkiyatını güven altına almak için vurulduğunu savundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yanıtı şöyle oldu: "Bu iftirayı atanlar bunu ispat etmek zorundadır. Bunu ispat ettikleri anda ben Cumhurbaşkanlığı koltuğunda bir dakika durmam."

ABD ordusunun sözcüleri bu konuda Türkiye'ye destek verdi. ABD ordusunun Irak'taki sözcülerinden Steve Warren, Türkiye'nin IŞİD'den petrol aldığına ilişkin iddiaları "saçmalık" olarak niteledi. Warren, "Türkiye’nin bir şekilde IŞİD ile çalıştığı görüşünü kesinlikle reddediyoruz" dedi.

Petrol kaçakçılığına ilişkin iddialar

Irak ve Suriye'de IŞİD'in denetimi altında bulunan bölgelerden Türkiye'ye petrol sevk edildiği iddiaları bir süredir ortaya atılıyor. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Hatay Milletvekili Mehmet Ali Ediboğlu, 2014 Haziran'ında yaptığı açıklamada, IŞİD'in Türkiye'de 800 milyon dolarlık petrol sattığını ileri sürmüştü. Ediboğlu, "Hatay sınırına yakın köylerden borular çekiyorlar. Benzer boru hatları Kilis, Urfa ve Gaziantep'te de var" ifadesini kullanmıştı.

Taraf Gazetesi'nde 2014 Ağustos'unda yayımlanan bir haberde ise "Suriye'den Türkiye'ye günde 1500 ton kaçak petrolün sokulduğu tahmin ediliyor" bilgisine yer verilmişti. Aynı haberde, bunun Türkiye'deki günlük petrol ihtiyacının yüzde 3,5'unu karşıladığı vurgulanmıştı.

IŞİD piyasanın altında fiyatlarla müşteri çekiyor

Greenwich Üniversitesi uzmanları George Kiourktsoglou ve Alec D. Coutroubis'in 2015 ilkbaharında yayımladığı bir raporda da iddialar ele alınmıştı. Raporda, IŞİD'in 2015 Şubat ayı itibariyle günlük 45 bin varil petrol ürettiği belirtiliyor. IŞİD'in petrolden elde ettiği gelirin günde 1 – 3 milyon dolar arasında olduğu tahmin ediliyor. IŞİD petrolü piyasa fiyatının altında satarak müşteri topluyor. Varil başına 80 – 100 dolar olan petrol, IŞİD tarafından 25 – 60 dolara satılıyor.

Greenwich raporunda yer verilen bir başka iddia, IŞİD'in askeri kazanımları ile Ceyhan limanından yapılan petrol ihracatının bağlantılı olduğuna işaret ediyor. Temmuz 2014, Ekim-Kasım 2014 ve Ocak-Şubat 2015'e ilişkin verilerini inceleyen araştırmacılar, "IŞİD petrol çıkarılan bölgelerin yakınlarında savaştığında Ceyhan'dan yapılan petrol ihracatı da fırlıyor" tesbitine yer veriyor.

Araştırmacılar bu verileri sıralarken, bunların petrol kaçakçılığına ve Türk makamların bu kaçakçılık faaliyetlerine karıştığına dair birer kanıt olarak değerlendirilemeyeceği konusunda da uyarıda bulunuyorlar.

"Türkiye görmezden geldi"

Rusya, Erdoğan ailesinin petrol kaçakçılığına karıştığına dair henüz somut kanıtlar ortaya koymadı. Carnegie Europe Enstitüsü Direktörü Jan Techau, "Türk makamların kaçakçıların üzerine yeterince kararlılıkla gitmemiş olabileceklerine" dikkat çekiyor. Türkiye'nin uzun süre IŞİD'in ticaret hatlarını görmezden gelmeyi yeğlediğini savunan Techau, bu bakımdan Ankara'nın sorumlu tutulabileceğini kaydediyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Kersten Knipp