Sınır tanımayan futbol aşkı

Almanya’da düzenlenen FIFA Dünya Kadınlar Futbol Şampiyonası'nda sona yaklaşılıyor. Maçlar heyecanla takip edilirken, kadın futbolu sosyal ve kültürel bir olgu olarak çeşitli platformlarda tartışılıyor.

Berlin Kreuzberg Müzesi’nde açılan ”Ayakkabı Numarası 37” başlıklı sergide de Türkiye, Filistin ve Mısır ile Berlin’deki kadın futbolunun durumuna dikkat çekiliyor. Claudia Wiens’in fotoğrafları ile Isabel Alvarez’in belgesel filmlerinden oluşan sergi, Berlin, İstanbul, Ramallah, Kahire ve Cezayir’de eş zamanlı olarak açıldı. Berlin'deki sergi 27 Ağustos'a kadar devam edecek.

Basmakalıp düşünceleri yıkan sergi

Beton zemin üzerinde neşeyle futbol oynayan, başörtüsüyle topu kafasında sektiren, yeşil sahada gözlerinde makyaj, ellerinde kırmızı oje ile top peşinde koşan kızlar... Alman fotoğrafçı Claudia Wiens’in çektiği kareler, İstanbul, Kahire, Gazze ve Berlin’de futbol oynayan genç kadınları anlatıyor. Kreuzberg Müzesi’ndeki ”Ayakkabı Numarası 37” adlı sergideki fotoğraflar, koşullar zor da olsa, kızların zevkle futbol oynadığını gösteriyor.

Küratör Susan Kamel, bu sergiyle "Müslüman ülkelerde kızlar futbol oynamaz" şeklindeki basmakalıp düşünceleri yıkmak istediklerine işaret ediyor. Türkiye, Filistin ve Mısır'ın birbirinden hep farklı olduğunu vurgulayan Kamel, bu nedenle "Müslüman ülkeler" şeklinde bir genelleme yapmak istemediklerini ifade ediyor.

"Bunun yanı sıra ‘başörtülü kızlar sporla özgürleşir’ şeklinde bir düşünce de yansıtmak istemiyoruz" diyen Kamel, serginin konusunun böyle basmakalıp düşünceler olmadığını, "tam tersine farklı yerlerde; sadece bu ülkelerde değil, dünyanın neresinde olursa olsun, hatta Almanya’da da, kadınların kendini kabul ettirmesinin, özgürleşmesinin zor olduğunu göstermek" istediklerini belirtiyor.

Kızların azmi

Uruguay kökenli Isabel Alvarez imzalı belgesel filmlerinde Berlin’in yerel futbol klüplerinden Türkiyemspor’un kadın futbol takımı, antrenörü ve oyuncularının hikâyeleri anlatılıyor. Kreuzberg semtinin kulübü olan Türkiyemspor 2004 yılından beri kadın futboluna ağırlık veriyor. Toplam beş takımda, Türk, Arap, Alman gibi farklı kökenlere sahip 70 civarında kız ve genç kadın futbol oynuyor.

Berlin’de yaşayan Alvarez, aylarca Türkiyemspor’un kız takımlarının antrenmanlarını izliyor ve kızların futbol oynama azminden çok etkilendiğini söylüyor. "Kanımca, futbol oynayabilmek için mücadele etmek zorunda kalıyorlar" diyen Alvarez, bazılarının kendi önyargılarını aşmak için uğraştığını belirtiyor: "Acaba çarpık bacaklı mı olurum, erkek gibi veya lezbiyen gibi görünmek istemiyorum şeklindeki önyargılar..." Alvarez, kızların aynı zamanda ailelerine, geleneklere karşı da mücadele verdiğini, ‘kızlar futbol oynamamalı, 15 yaşında futbolu bırakıp, daha ciddi şeylerle uğraşmalı’ gibi düşünceleri aşmaya çalıştıklarını dile getiriyor.

"Aileler karşı değil, bilgisiz"

Alvarez’in filminde tanıttığı, Türkiyemspor’un kız takımlarının antrenörü Murat Doğan ise ailelerin ”bilgisizlik yüzünden” kızlarının futbol oynamasına karşı çıktığını söylüyor:

"Aslında ailelerin karşı çıkmasından çok ailelerin bilgisizliği söz konusu.Kızlarının futbol oynayabileceğini tasavvur edemiyorlar. Bizim tecrübemiz şöyle oldu; eğer ailelerle biraraya gelip, onlara hâlâ erkeklerin egemenliğinde olan bu spordan kızlarının ne kadar zevk aldığını anlattığımızda ve aileler de kızlarının futbolu zevkle oynadığını, bunun kızlara yararı olduğunu anlayınca, sorun kalmıyor.”

Sergideki filmlerde tanıtılan futbolculardan biri de Hülya Kaya... Türkiyemspor’den Berlin’in bir diğer yerel takımı Lichterfelder FC’ye transfer olan 18 yaşındaki Hülya Kaya’nın ailesi de önce futbol oynamasına karşı çıkıyor. Ancak 2008’de Türkiye’nin U 17 millî takımına çağrıldığında, ailesi fikrini değiştirerek ona destek oluyor.

Şimdi Türkiye’nin U 19 millî takımında oynayan Kaya'nın arzusu, futbol kariyerine A takımında devam etmek. Kaya, kadın futbolunun Türkiye'de de gelişeceğini ümit ediyor. Almanya'da "bambaşka bir antrenman yapıyoruz, antrenman yerleri daha iyi, ortam daha iyi" diyen Kaya, "Türkiye’de daha yeni yeni her şey geliştiğini", bir kaç sene sonra her şeyin değişebileceğini söylüyor.

Sergi, Almanya’da yetişen ve Türk millî takımında oynayan Bilgin Defterli, Deniz Kocakaya gibi isimlerin Türkiye’deki kadın futboluna olan katkılarını da işliyor. Sergi kapsamında Türkçe, Almanca, İngilizce ve Arapça olmak üzere dört dilde yayımlanan katalogta da, Almanya'da yetişen kadın oyuncuların futbol kariyerlerini Türkiye yaptığı ifade ediliyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Jülide Danışman / Berlin

Editör: Ahmet Günaltay