NATO’dan ‘diplomatik’ uyarı

Türkiye’nin müttefiklerine yaptığı çağrı üzerine, tarihinde ikinci kez "4. Madde’yi" işleten ve bu kapsamda olağanüstü toplanan NATO Konseyi, Suriye’yi sert bir dille kınarken, Türkiye ile dayanışma içerisinde olmaya devam edeceğini açıkladı. Bu aşamada askerî bir karşılık konusunu görüşmeyen NATO, Suriye konusundaki gelişmeleri çok yakından izleme ve Türkiye ile istişareleri sürdürme kararı aldı.

NATO'yu kuran 1949 tarihli Washington Antlaşması'nın 4'üncü maddesi, “Taraflardan herhangi biri, taraflardan herhangi birinin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı ya da güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman, tüm taraflar birlikte danışmalarda bulunacaklardır” ifadelerini içeriyor.

NATO tarihinde 4. Madde ilk kez 2003 yılında, Irak Savaşı öncesinde Türkiye’nin talebiyle işletilmiş, müttefikler arasındaki görüş ayrılıkların aşılmasının ardından NATO, Türkiye’de AWACS erken uyarı uçakları ve PATRIOT füze savunma sistemlerini konuşlandırmıştı.

Edinilen bilgilere göre Brüksel’deki toplantıda ağırlıklı olarak Türk jetinin düşürülmesiyle ilgili bilgi ve değerlendirmeler paylaşıldı, Suriye konusunda gelişmelerin yakından takip edilmesi, istişarelerin sürdürülmesi kararlaştırıldı. Bir NATO yetkilisi, toplantıda tüm müttefik ülkelerin olay hakkında Türkiye’ye hak verdiğini, ortak ve güçlü bir desteğin söz konusu olduğunu kaydetti.

Rasmussen: Türkiye’nin yanındayız

Toplantı sonrasında kamuoyuna açıklamalarda bulunan NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, Suriye’nin Türk uçağını düşürmesinin “kabul edilemez” olduğunu, bunu en güçlü ifadelerle kınadıklarını vurguladı. Rasmussen, olayın "Suriye rejiminin uluslararası kuralları, barış ve güvenliği, insan yaşamını hiçe saydığının bir başka göstergesi olduğunu kaydetti. Genel Sekreter, NATO’nun Türkiye sınırındaki gelişmeleri yakından izlemeye devam edeceğini vurgularken, "İttifak’ın güvenliği bölünmezdir. Güçlü bir dayanışma ruhu içinde Türkiye’nin yanındayız" ifadelerini kullandı.

Diplomasiye öncelik

NATO Genel Sekreteri, Suriye tarafından yeni bir saldırı durumunda İttifak’ın ne yapacağının sorulması üzerine, Şam yönetimini diplomatik bir dille uyardı. “Açık beklentim, durumun daha da tırmanmayacağı” ifadelerini kullanan Rasmussen, “Suriye’den beklentim, bölgenin içinde bulunduğu durum göz önüne alındığında, bu gibi olayların bir daha yaşanmasını önleyecek tüm gerekli adımları atmasıdır” dedi.

Genel Sekreter, sorular üzerine, böyle bir gelişmenin yaşanması durumunda, NATO içinde istişareler yapılacağını, neler yapılabileceği konusunun ele alınacağını kaydetti.

NATO kaynakları, Türkiye’nin 4. Madde kapsamında istişareler talep etmesinin ardından, Suriye konusunun önümüzdeki günlerde NATO’nun öncelikli gündem maddelerinden biri olarak, sürekli masada olacağını kaydettiler.

5. Madde gündeme gelmedi

NATO Genel Sekreteri, basın toplantısında sorular üzerine, “Brifingin detaylarına girmeyeceğim, 5’inci madde gündeme gelmedi" dedi.

NATO tarihinde sadece 11 Eylül saldırılarının ardından işletilen Washington Antlaşması'nın 5'inci maddesi , herhangi bir üyeye silahlı saldırıya tüm İttifak’a yapılmış gibi ortak karşılık verilmesini düzenliyor.

Batılı diplomatik kaynaklar, Türk jetinin düşürülmesi olayında Türkiye’ye destek ifade ederken, Suriye’deki krizin bölgeye yayılabilecek bir çatışma ve istikrarsızlığa dönüşmesinden duydukları endişeyi dile getiriyorlar. Diplomatlar, NATO’nun üzerine düşen sorumlulukları çekinmeden yerine getireceğini, ancak Suriye krizine çözüm bulma adresinin Birleşmiş Milletler olduğunun aldığını çiziyorlar.

© Deutsche Welle Türkçe

Ayhan Şimşek / Brüksel

Editör: Ercan Coşkun