Suriye'de isyancıların ilerleyişi Şam'ı zorluyor
30 Kasım 2024
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ve müttefiki cihatçı isyancıların Halep kentinin büyük bir bölümünü ve havaalanını kontrol altına aldığını, İdlib ve Hama'da da stratejik öneme sahip noktaları ele geçirdiğini bildirdi.
İngiltere merkezli Gözlemevi, Suriye ordusunun Halep havaalanından çekilmesi üzerine buranın kontrolünün de cihatçıların eline geçtiğini belirtti.
Şam hükümeti de isyancıların ilerleyişini doğruladı. Suriye devlet ajansı SANA'ya göre "terör örgütleri" kentin büyük bölümüne sızmayı başardı. Ajansın ordu kaynaklarına dayandırdığı haberinde isyancıların henüz bölgede mevzilenmeyi başaramadıkları, hükümete bağlı birliklerin de halen karşı saldırı düzenlemek için takviye bekledikleri belirtildi.
İsyancıların ilerleyişine karşı Rusya da devreye girdi. Rus savaş uçakları, Suriyeli isyancı grupları hedef alan hava saldırıları düzenledi. Rus yetkililer, isyancıların komuta merkezleri, topçu mevzileri ve kamplarını hedef alan saldırılarda yaklaşık 300 isyancının öldürüldüğünü duyurdu.
Esad: Teröristleri ve destekçilerini yeneceğiz
Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad da Halep'in büyük bölümünün isyancıların eline geçmesinin ardından yaptığı açıklamada, ülkesinin "tüm teröristleri ve destekçilerini" yenebileceğini söyledi.
Esad'ın Birleşik Arap Emirlikleri Devlet Başkanı Muhammed bin Zayed el Nahyan'la yaptığı telefon görüşmesi sonrası bürosundan yapılan açıklamada, "Suriye, tüm teröristler ve destekçileri karşısında istikrarını ve toprak bütünlüğünü savunmaya devam etmektedir. Müttefiklerinin ve dostlarının yardımıyla terör saldırıları ne kadar yoğun olursa olsun onları yenme ve ortadan kaldırma kapasitesine sahiptir" denildi.
İsyancıların ilerleyişinin son yıllarda Şam yönetimine yönelik düzenlenen en büyük saldırı olduğu belirtiliyor. Şam radyosu, iki milyon nüfuslu Halep'te halkın çoğunun evlerine kapandığını ve neredeyse tüm kamu ve özel kurumların kapalı olduğunu bildirdi.
Uluslararası Kriz Grubu uzmanı Dareen Khalifa ise Suriye ordusunun savunma hatlarının "şaşırtıcı bir hızla inanılmaz şekilde çöktüğünü" söyledi. Khalifa, saldırının uzun bir süre önce planlandığını düşündüğünü ifade etti.
Rusya, Türkiye ve İran Dışişleri bakanları devrede
Esad rejiminin önemli destekçilerinden Moskova'dan yapılan açıklamada Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Suriye'deki durumla ilgili İran ve Türkiye dışişleri bakanları ile telefonda görüştüğü bildirildi. Rusya Dışişleri, Lavrov'un görüşmelerde Suriye'deki çatışmaların "tehlikeli bir şekilde tırmanmasından" duyduğu endişeyi dile getirdiğini aktardı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynaklarından edinilen bilgiye göre Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un yanı sıra Lübnan Başbakanı Necip Mikati ve Katar Başbakanı ve Dışişleri Bakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman el Sani ile de ayrı ayrı telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Esad rejiminin diğer önemli destekçisi İran da Suriye'deki son gelişmeler dikkatle izleniyor. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin Pazar günü Şam'a bir ziyaret gerçekleştireceğini açıkladı. Arakçi'nin Pazartesi günü de Türkiye'yi ziyaret edeceği bildirildi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı'nın resmi X hesabından yapılan açıklamada "İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, 2 Aralık 2024 tarihinde ülkemize bir ziyaret gerçekleşecektir" ifadeleri kullanıldı.
Fransa Dışişleri Bakanlığı ise konuya ilişkin yaptığı açıklamada "tüm tarafları uluslararası insancıl hukuka saygı göstermeye ve sivil halkı korumaya" çağırdı.
Binlerce sivil bölgeyi terketti
Görgü tanıkları da çok sayıda sivilin bölgeyi terketmeye çalıştığını aktarıyor.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon (OCHA) Suriye Ofisi, 14 bin kişinin yerinden edildiğini belirterek "durumun giderek kötüleştiğini" vurguladı. Altyapı hasarı ve güvenlik endişeleri nedeniyle bazı insani yardım kuruluşlarının faaliyetlerini geçici olarak askıya aldığı da kaydedildi.
Halep'te 27 Kasım'da başlayan Beşar Esad rejimi ile cihatçı grup Heyet Tahrir Şam ve beraberindeki müttefik grupların kısa sürede 50'den fazla yerleşimin kontrolünü ele geçirdiği haber verilmişti.
Hükümet karşıtı protestoların2011 yılında Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad tarafından şiddet kullanılarak bastırılmaya çalışılmasının ardından başlayan iç savaşta bugüne dek 500 binden fazla kişi hayatını kaybetti, milyonlarca kişi de göç etmek zorunda kaldı. Aralarında Esad'ın müttefiki olan Rusya, İran ve Lübnan'daki Hizbullah'ın da bulunduğu pek çok yabancı güç de savaşa fiilen katıldı.
El Kaide'nin uzantılarından biri olan HTŞ, Suriye'nin kuzey ve kuzeybatısında, aralarında İdlib ve Halep'in de bulunduğu pek çok bölgeyi kontrolü altında tutuyor.
Türkiye ile Rusya'nın arabuluculuğunda 2020'de İdlib'te sağlanan ateşkese bugüne dek zaman zaman ihlal edilmiş olsa da taraflarca büyük oranda uyulmuştu. 2015 yılında Suriye iç savaşına müdahale eden Rusya, savaşın seyrini Beşar Esad yönetimi lehine değiştirmişti.
dpa,AFP/ETO,TY,HS