Silahlandırılmış İHA tartışması

Heron, Mikdao, Aladin, KZO ya da Luna… Alman Ordusu'nda bu tiplerden yaklaşık 600 insansız hava aracı bulunuyor. Ancak tüm bu uçaklar silahsız ve istihbarat amacıyla kullanılıyor. İnsan öldürmeye imkan veren araçlarsa Alman Ordusu’nda bulunmuyor. Ancak bu tür uçakların satın alınmasına ilişkin tartışma uzun süredir Alman kamuoyunu meşgul ediyor. Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen mayıs ayında tüm kesimleri içeren bir tartışmanın sonrasında bir karar alınması gerektiğini ifade etmişti.

Alman Ordusu Birliği Genel Başkanı Andre Wüstner, Alman Meclisi Ordu Vekili Hellmut Königshaus, Alman Hava Kuvvetleri Müfettişi Karl Müllner gibi isimler silahlandırılmış insansız uçakların alınmasından yana. Wüstner Deutsche Welle'ye yaptığı açıklamada bazı askerî senaryolarda bu tür araçların askerlerin korunması açısından gerekli olduğunu belirtti.

'Operasyon çekincesi azalacak'

Savunma Bakanı Ursula von der Leyen ise bu konuda görüş belirtmekten kaçınıyor. Zira insansız uçaklarla ilgili tartışmalar selefi Thomas de Maiziere'in başını oldukça ağrıtmıştı. İnsansız hava aracı Euro Hawk projesi 12 yıl sürdükten ve 660 milyon euro harcandıktan sonra rafa kaldırılmış, de Maiziere istifanın eşiğine gelmişti. Öte yandan CIA'nin Yemen, Somali ve Afganistan-Pakistan sınırında bu araçlarla aralarında sivillerin de olduğu 3 binden fazla insanı öldürmesi ve burada Almanya'nın muhtemel rolü eski savunma bakanını zora sokmuştu.

Söz konusu araçlara karşı çıkanlar bu sistemlerin hükümetleri askerî operasyonlar konusunda daha da cesaretlendireceğini vurguluyor. Asker ölümlerinin azalmasının hükümetler üzerindeki baskıyı azaltacağını belirtiyorlar. Öte yandan tümüyle otonom uçakların ileride bir insanın yaşayıp yaşamayacağına karar verebileceğine işaret ediliyor. Halihazırda bu araçlar kendi başlarına havalanabiliyor, önceden programlanmaları halinde insan kontrolü olmadan belli bir mesafeyi uçabiliyor ve tekrar yere inebiliyor.

'İnsanlı savaş uçağı geliştirilmiyor'

Hessen Barış ve Çatışma Araştırmaları Vakfı'ndan Niklas Schörnig şunları belirtiyor: “İleride sistemler birçok ödevi kendileri üstlenmeye başlayacak ve daha iyi bir sonuç alınması adına insanın müdahale etmesine gerek kalmayacak. Halihazırda dünyada hiçbir ülkenin modern insanlı bir savaş uçağı geliştirmediğini görüyoruz. Bunun benim açımdan anlamı şu: Silahlı insansız hava araçları hem endüstrinin hem de orduların karar verici pozisyonlarındaki insanların kafasına çoktan yerleşmiş durumda.”

Alman Savunma Bakanlığı halihazırda ABD'den alınacak Predator B tipi üç insansız hava aracını değerlendiriyor. Sol Parti milletvekillerinin soru önergesi üzerine bu araçların silahlandırmaya uygun bir biçimde sipariş edildiği ortaya çıkmıştı. Önergeyi veren Andrej Hunko ve Jan van Aken bunun üzerine kamuoyunun aldatılmaya çalışıldığını açıklamıştı.

'Operasyonların sınırlarını hükümet çizmeli'

Niklas Schörnig ise hükümetin bu araçların kullanımına ilişkin sınırları iyi çizmesi gerektiğini vurguluyor: "Eğer karacı birliklere havadan yakın destek açısından konuya yaklaşılacak olursa, ki askerî çevrelerde dile getirilen güçlü bir argüman bu, o zaman hükümetin de başka askerî senaryoları devre dışı bırakacak şekilde net sınırlar çizmesi gerekir. Buna Almanya'nın operasyon kurallarının son derece açık ve kısıtlayıcı tarzda tanımlanması dahildir. İkincisi diğer ülkelerin de bu pratiği izlemesi konusunda adım atılmalıdır. Üçüncüsü uluslararası düzlemde silahlandırılmış insansız uçakların yayılmasını tüm yollarla sınırlamak ve özeklik kazanmalarını engellemek gerekir."

©Deutsche Welle Türkçe

Sven Pöhle