Yoksulları sevindiren karar

Dünya genelindeki tüm sağlık aktivistlerinin hem fikir olduğu bir konu var. O da Hindistan Yüksek Mahkemesi'nin aldığı kararla insan hayatı kurtardığı. Çünkü Hindistan gibi yoksul ülkelerde insanlar artık Novartis'in sunduğu ilaçlardan daha ucuz kanser ilaçları alabilecek. Novartis, yedi yıldır ilacın patentini almaya çalışıyordu.

BM'nin sağlık konularında özel raportörü Anand Grover da kararın önemine atıfta bulunuyor: "Jenerik ilaçları üreten firmalar, böylece önemli bir oyun alanına sahip oluyor. Bu da Hindistan'da daha uzun süre varlık gösterebilecekleri anlamına geliyor. Mahkeme farklı karar vermiş olsaydı, uzun süre ayakta kalamazlardı. Korkumuz da buydu çünkü uygun fiyatlı ilaçlara erişim üzerinde etkileri olabilirdi."

'Yoksulların eczanesi'

Hindistan, 'yoksulların eczanesi' olarak adlandırılıyor. Zira bu ülkede kanser, verem ve ayrıca HIV taşıyıcısı hastaların tüm dünyada uygun fiyatlara satın alabilecekleri orijinal ilaçların bir nevi kopyası olan 'jenerik ilaçlar' üretiliyor. Novartis, Hindistan'daki patent davasında istediği sonuca ulaşmış olsaydı, uzun vadede piyasadan çekilenlerin sadece ucuz kanser ilaçları olmayacağı konusunda endişe büyüktü. Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü'nün Yeni Delhi'deki temsilcisi Menghaney, "Bu büyük bir rahatlama demek. HIV taşıyıcısı 200 binden fazla insanı tedavi ediyoruz. Bu ilaçların yüzde 80'i Hindistan'dan geliyor. Şimdi gelişmekte olan yoksul ülkelerdeki hastaların ilaçla tedavisi garanti altına alınmış oldu" şeklinde konuşuyor.

Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, Novartis'in ürettiği bir ilaçla tedavi ayda 2 bin euro kadar tutuyor. Jenerik ilaçlarla ise ayda sadece 130 euro yeterli oluyor. Öte yandan batılı ilaç firmaları şu soruyu soruyor: Eğer ilaçlarımızın ucuz kopyalarının üretilmesine izin veriliyorsa, araştırmalarımız için gereken yüksek meblağları nasıl sağlayacağız? Novartis Hindistan'dan Ranjit Shahani, mahkemenin aldığı kararın kendilerini hayal kırıklığına uğrattığını söylüyor.

Araştırma geliştirmeye yatırım sorunu

Sonuçta karar sadece İsviçreli firmayı değil hastaları da etkileyebilir. Çünkü ilaç firmaları araştırmaya para yatırmaktan kaçınabilir. Ancak Shahani, Novartis'in Hindistan'daki faaliyetlerini tamamen durdurmayacağını belirtiyor: "Daha ihtiyatlı olsa da Hindistan'daki yatırımlarımıza devam edeceğiz. Yeni ilaçlarımız için patent alma çabalarımıza devam edeceğiz. Ülkede telif hakları koşullarının iyileşmesini umuyoruz.”

Novartis, Hindistan'da üretilen ucuz kanser ilaçlarının, kendi ürününün çok benzeri olduğunu ileri sürerek bir süredir bu ilaçların patent hakkını almaya çalışıyordu. Ancak mahkeme, patentin ancak yeni bir ilaca verilebileceğini öne sürerek, İsviçreli firmanın patent başvurusunu reddetti.

© Deutsche Welle Türkçe

Kai Küstner / Başak Sezen

Editör: Hülya Schenk