Rusya'nın hibrit savaş yöntemleri nasıl işliyor?

Almanya'nın önde gelen kargo şirketi DHL'e ait bir uçak Litvanya'da düştü, Baltık Denizi'nde iki sualtı veri kablosu hasar gördü ve Romanya'da Rusya yanlısı bir aşırı sağcı sürpriz bir şekilde cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazandı.

Bu üç başlık, geçen haftanın dikkat çeken üç gelişmesini anlatıyor.

Şu ana kadar kanıtlanmamış olsa da çok sayıda Batılı siyasetçi ve istihbarat servisi, bu olayların arkasında bir gizli güç olduğundan şüpheleniyor: Rusya.

Kremlin'den kaynaklı "hibrit savaş" tehdidi yeni olmasa da uzmanlar Rusya'nın 2022'de Ukrayna'yı işgal etmesinden bu yana bu tehlikenin dramatik bir şekilde arttığı konusunda uyarıyor.

Hibrit savaş, "düşmanı" içeriden zayıflatmak ve istikrarsızlaştırmak amacıyla casusluk, sabotaj, siber saldırı, seçim müdahalesi, propaganda veya dezenformasyon kampanyalarıyla askeri operasyonların genişletilmesi anlamına geliyor.

Uzmanlara göre Rusya son yıllarda hibrit savaş yöntemlerini geniş bir yelpazeye yayıyor.

Peki Rusya bunu nasıl yapıyor ve hangi yöntemleri kullanıyor?

Casusluk

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden bu yana Avrupa ülkeleri yaklaşık 500 Rus diplomatı sınır dışı etti. İngiliz gizli servisi MI5'e göre sınır dışı edilenlerin en az 400'ü casustu. Servis, birçok Rus büyükelçiliği ve başkonsolosluğunun en son iletişim ve casusluk teknolojileriyle donatıldığı uyarısında bulunuyor. Ancak bu şüpheyi doğrulamak zor. Zira söz konusu binalar Rus toprağı sayılıyor ve diplomatik koruma statüsüne sahipler.

Ayrıca Hollanda gizli servisi, Rusya'nın iş insanı olarak çok sayıda casusu Batı ülkelerine yolladığı konusunda uyarıda bulunuyor. Rusya'yı casuslukla suçlayan haberlere de sıkça rastlamak mümkün.

Alman ordusu Bundeswehr'in Taurus füze savunma sistemine ilişkin haberleşmenin dinlenmesi, Avrupa hava üsleri ve sanayi bölgeleri üzerinde tespit edilen şüpheli Rus insansız hava araçları ya da kuzey Avrupa denizlerinde kritik altyapıların haritasının çıkarıldığı iddiaları bunlardan bazıları. 

Sabotaj

Geçen hafta bir Rus kaptanın idaresindeki Çinli yük gemisinin iki denizaltı kablosuna zarar verdiği belirtiliyor. Bu olay, Ekim 2023'te yaşanan benzer bir olayla da paralellik gösteriyor.

Londra'da da geçen ay Ukrayna'ya yardım malzemelerinin depolandığı bir depo kundaklanmıştı. Temmuz ayında ise Almanya'nın Leipzig kentindeki DHL'in lojistik merkezinde havayolu kargosuyla gönderilmesi gereken bir paket şüpheli şekilde alev aldı. Bu ve benzer pek çok olayda Rusya'nın sabotaj girişiminden şüphe ediliyor. Ancak şu ana kadar şüphelerden hiçbiri kanıtlanmış değil.

Bununla birlikte Avrupa istihbarat servisleri, Avrupa Birliği ve Birleşik Krallık'ta sabotaj ve kundaklama eylemlerinin sayısının son bir yılda önemli ölçüde arttığına dikkat çekiyor.

Siber saldırılar

Alman Federal Bilgi Güvenliği Dairesi de siber alandaki tehdit seviyesinin "her zamankinden daha yüksek" olduğunu söylüyor.

Yapılan açıklamada, casusluk ve sabotaj girişimlerinin internette çok yaygın hale geldiği belirtilerek "Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden önce, Rusya ile bağlantılı saldırgan gruplar özellikle Almanya'da siber casusluk ve mali amaçlı fidye yazılımı saldırılarıyla aktifti. Rusya'nın Ukrayna'ya karşı başlattığı saldırı savaşından bu yana ise tehdit yelpazesi genişledi" deniliyor.

Özellikle bilgisayar korsanlarının düzenledikleri saldırıların sayısı artarken bir çok şirket ve kurum bu saldırıların hedefi oluyor.

Dezenformasyon ve propaganda

Hibrit savaşın bir diğer önemli faaliyet alanı da hedef ülkedeki kamuoyunu etkileme girişimi.

Bu bağlamda örneğin troller ya da Rusya'nın dış yayın kuruluşları aracılığıyla Rusya yanlısı ya da Ukrayna karşıtı yalan ya da çarpıtılmış haberler yayınlanıyor. 

Almanya Dışişleri Bakanlığı, 2024'ün başında bu konuda kapsamlı bir çalışma başlattı ve 50 bin civarında sahte hesaba ulaştı. Söz konusu sahte kullanıcı hesaplarıyla sosyal ağlarda yanlış haberler ve Rusya yanlısı görüşler yayılmaya çalışırken linklerle kullanıcılar tanınmış haber kanallarına benzetilen sahte alanlara yönlendirilmek isteniyor.

Seçimlere ve siyasi süreçlere müdahale

Seçim ve siyasi sürece müdahale ile yapılan dezenformasyon kampanyalarının temel amaçlarından biri halk arasında Ukrayna'ya olan desteği zayıflatmak. Bir diğeri ise aşırı partileri ve adaylarını güçlendirerek hedef ülkedeki siyasi istikrarı baltalamak. Bunun için gerekirse mali destekler de sağlanıyor.

Nisan ayında Çek gizli servisi, Moskova tarafından finanse edildiği iddia edilen "Voice of Europe" (Avrupa'nın Sesi) adlı bir propaganda sitesini ortaya çıkardı ve bu site aracılığıyla çeşitli Avrupalı milletvekillerine rüşvet ödendiği iddia edildi. Ayrıca aşırı sağcı parti Almanya için Alternatif (AfD) milletvekili Petr Bystron'un da bu tür paralar aldığından şüpheleniliyor. Kendisi bu iddiaları reddediyor.

Batılı istihbarat servisleri, Rusya'yı Avrupa ile Kuzey ve Güney Amerika'da doğrudan ya da dolaylı olarak bazı seçimleri etkilemekle suçluyor.

Rus dış yayın kuruluşu RT'nin (Russia Today) ABD başkanlık seçimleri kampanyası sırasında Ukrayna'ya yardım, göç ve ekonomi gibi tartışmalı konularda videolar hazırladığı ve bunların ABD'li sağcı blog yazarları tarafından dağıtıldığı da iddialar arasında.

"Hack-and-leak" adı verilen saldırılar da yaygın olarak uygulanıyor. Bu bağlamda siyasetçiler ya da partilerin hesapları hackleniyor ve gizli belgeler, sahteleriyle değiştirilip gerçekmiş gibi seçimlerden kısa bir süre önce yayınlanıyor. 2016'da ABD başkanlık seçimlerinde ve 2017'de Fransa cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasında bu durum yaşanmıştı.

Hedefli cinayetler

"Düşman liderlerin" hedef alınarak öldürülmesi de hibrit savaş kategorisine giriyor.

İkinci Çeçen Savaşı'nda Moskova'ya karşı savaştığı söylenen eski bir Çeçen komutanın Berlin Tiergarten'da öldürülmesi, 2006'da İngiltere'de Kremlin karşıtı Alexander Litvinenko'ya ve 2018'de Rus çifte ajan Sergei Skripal ile kızı Yulia'ya yönelik saldırılar bu konuda örnek olarak gösteriliyor.

Ayrıca Temmuz 2024'te Rusya'nın Alman savunma şirketi Rheinmetall'in CEO'su Armin Papperger'e suikast düzenlemeyi planladığı iddia edilmişti. Ancak Kremlin iddiayı reddediyor. Rheinmetall, Ukrayna'ya Leopard II tankları tedarik ediyor.

Ne yapmalı?

Alman ordusunda subay ve hibrit güvenlik uzmanı olan Sönke Marahrens, Alman haber sitesi tagesschau.de'ye verdiği mülakatta Rusya'nın günümüzde Avrupa'da pek çok farklı alanda hibrit savaş taktikleri denediğini söylüyor.

Uzman uygulanan hibrit yöntemlerin ise ülkeden ülkeye değişiklik gösterdiğini belirterek "Rus operatörler birçok Avrupa ülkesinde, ilgili devlete göre uyarlanmış çok farklı şeyler deniyor. Polonya'da işe yarayan hibrit önlemler Almanya'da işe yaramıyor; Almanya'da işe yarayan Finlandiya'da işe yaramıyor" diyor.

Alman subaya göre gelecekte çok daha geniş bir saldırı yelpazesine karşı hazırlıklı olunmalı.

DW Türkçe'ye engelsiz nasıl erişebilirim?