Robot savaşları
24 Mayıs 2013
Bir Amerikan uçak gemisindeki manevra ilk bakışta insana hiç de ilginç gelmiyor. Ancak uçak gemisinden kalkan savaş jetinde ister istemez bir husus dikkat çekiyor: X-47B tipi hayalet uçağın kokpiti yok. Çünkü bu uçak insansız bir hava aracı.
Dünya üzerinde 70’den fazla ülke şu sıralarda bu tip insansız hava araçlarını kullanıyor. Bu araçların özelliği, bölgelerde keşif yapmak, hedefleri aramak ve gerektiğinde bunları bertaraf etmek. Henüz insansız uçaklara emirler uzak mesafeden insanlar tarafından veriliyor. Ne var ki bu tip hava araçları gittikçe daha fazla oranda kendi başlarına görev yapıyor. Daha bugünden insansız hava araçları tamamen bağımsız hareket edecek şekilde programlanabiliyor.
Amerikan X-47B insansız hava aracı şu sıralarda test sürecinde bulunuyor. Operasyonlara başladığında bu hayalet jetler insan müdahalesi olmadan geniş alanlar üzerinde kendi başlarına görev yapabilecek. Bir anlamda savaş robotları olarak işlev görecekler. Ancak bu alandaki teknolojik gelişmeye ilişkin bazı çekinceler de var.
'Katil Robotları Durdurun'
Dortmund Teknik Üniversitesi bünyesinde barış araştırmaları yapan ve Uluslararası Robot Silahlar Kontrol Komitesi’nin (ICRAC) kurucularından fizikçi Jürgen Altmann “Askerî birtakım baskılar nedeniyle tamamen kendi başına hareket eden, özerk sistemlerin ortaya çıkmasından endişe ediliyor” diyor.
Amerikan Savunma Bakanlığı’nın bu konudaki bir strateji raporunda, önümüzdeki 20 ila 30 yıl içinde insansız hava araçlarının gittikçe daha fazla kendi başına hareket etmelerinin hedeflendiği yer alıyor. Uluslararası Robot Silahlar Kontrol Komitesi (ICRAC), bu alanda dünya çapında başlatılacak bir silahlanma yarışının engellenmesi için “Katil Robotları Durdurun” adı altında bir kampanya başlattı. Bu kampanya ile otonom savaş robotlarının geliştirilmesi, üretimi ve kullanımının engellenmesi hedefleniyor.
Alman Yeşiller Partisi’nden Agnieszka Brugger “Bu silahlanma dinamiğine gözü kapalı katılmaz, konunun riskleri üzerine biraz daha kafa yorarsak, sanıyorum hayırlı bir iş yapmış oluruz” şeklinde konuşuyor.
'Sivilleri ayıracak durumda değil'
Bugünkü teknolojik düzeye bakılacak olursa, söz konusu savaş robotlarının savaşan taraflarla sivilleri birbirinden ayıracak durumda olamayacağı, buna bağlı olarak savaş durumunda uluslararası hukuk kurallarını dikkate alamayacakları vurgulanıyor. Hrıstiyan Demokrat Birlik partili, emekli albay Roderich Kiesewetter, bu alanda dünya çapında bir kontrol sisteminin gerekli olduğuna işaret ediyor, ancak teknolojik gelişmeye de tamamen karşı çıkılamayacağını vurguluyor:
“Dünyamızda bilinçli bir biçimde tam otomatik savaş teknolojilerine yatırım yapmak isteyen ülkeler olacağından yola çıkmalıyız. Onun için de bu tür otonom silah sistemlerine karşı kendimizi savunacak yöntemler geliştirmemiz gereklidir.”
Almanya’da kendi başlarına hareket edebilen savaş robotları üretimi şimdilik gündemde değil. Amerikan holdingi Northrop Grumman tarafından geliştirilen “Global Hawk” teknolojisini temel alan Avrupa menşeli “Euro Hawk” projesi başarısızlığa uğradı. Almanya Savunma Bakanı Thomas de Maiziere, gerekçelerine değinmeden bu projenin suya düştüğünü kamuoyuna açıkladı. Bu tür insansız hava araçlarının dış ülkelerden temini ve bu araçların silahla donatılması tartışması ise görülen o ki Almanya'da Eylül ayında yapılacak genel seçimlerden sonraya kaldı.
© Deutsche Welle Türkçe
Diana Hodali / Çelik Akpınar
Editör: Ercan Coşkun