Rejime karşı öfke büyüyor

"İran'da meydana gelen kanlı olaylarda ölenlerin sayısı aşağı yukarı biliniyor, ancak yaralananlarla tutuklananların sayısı meçhul. Maddi zararın boyutlarını da kestirmek mümkün değil. Uygulanan sansür sağlıklı bilgi akışını engellerken, devlet televizyonuna yansıyan görüntülerden bile çatışmalarda karşılıklı şiddetin boyutlarının sürekli artmakta olduğu anlaşılıyor.

Şiddetin tırmanışının büyük bir patlamaya dönüşüp dönüşmeyeceği henüz belli değil. Özellikle ülke dışından kaynaklanan nedenlerden dolayı rejime karşı gösteri düzenleyenler cesaretlendirildiği gibi İran makamlarının protestolara tepkisi de gittikçe sertleşiyor.

Son gösterilerin Aşure Günü'nde düzenlenmesiyle rejim karşıtları hem Hazreti Muhammed'in öldürülen torunu Hazreti Hüseyin'i hem de bir hafta önce vefat eden Büyük Ayetullah Muntazeri'yi sahiplendi. Protestocular güçlerini bu iki önderin yaptıklarından ve düşüncelerinden alıyorlar.

Bu arada göstericilerin bir kısmı İslam Cumhuriyeti'ni yıkmak amacı güderken, daha küçük bir kısım muhtemelen dış güçlerin güdümünde İran yönetimini zayıflatmak, istikrarsızlığa sürüklemek istiyor.

Rejim ise uyguladığı tüm şiddete rağmen daha büyük çatışmalara yol açmaktan açıkça çekiniyor. Örneğin muhalefetin önderi Musevi'yi tutuklamıyor ve böylece toplumu ikiye bölen uçurumların derinleşmesini önlemeye çalışıyor.

Tahran'daki sorumlular şunun bilincinde ki, halkın memnuniyetsizliği sadece düzenlenen gösterilerde dile getirilmiyor. Bilinen bir başka gerçek de memnuniyetsizliğin toplumun önemli bir bölümünü kapsadığı. Rejim, karşıtlarıyla nasıl başa çıkacağını bilmiyor. Her yeni gösteri ve çatışma ise ülkedeki havayı daha da zehirleyecek.

Meclis Başkanı Ali Laricani'nin göstericilerle diyalog önerisini yerine getirmek için artık vakit çok geç olabilir. Öte yandan sadece Laricani gibi dini ve siyasi yönetimin parçası olmalarına rağmen muhalefet ile diyalog arayanlar İran'da bir dönüm noktası oluşturabilirler.

Laricani'nin Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'a muhalif olduğu biliniyor. Bunun için de Laricani gibileri, İslam Cumhuriyeti'nin gelişmesindeki hataları düzeltebilir ve böylece 30 yıllık sistemi kurtarabilirler. Ancak bunları yapabilmek için zaman gittikçe daralıyor. Gelişmeler her an kontrol dışına çıkabilir."

© Deutsche Welle Türkçe

Peter Philipp /DW, Çeviri: Baha Güngör

Editör: Hülya Köylü