Uçak üreticilerine yaradı

Farnborough Uluslararası Havacılık Fuarı, Le Bourget ve Berlin Air Show ile birlikte Avrupa'nın önde gelen havacılık fuarları arasında yer alıyor. Farnborough, İngiltere'nin güneyindeki Hampshire'da bu yıl 48'inci kez düzenleniyor. DZ Bank uzmanı Markus Turnwald, havayolları ile uçak üreticisi şirketler arasındaki çelişkinin fuarda gün yüzüne çıkmasını bekliyor:

"Havayolları şirketleri bundan iki yıl önce geleceğe daha iyimser bakıyordu. Bugün Lufthansa'nın borsadaki durumuna baktığınızda ise sektörün bir yandan yüksek petrol fiyatları diğer yandan resesyonla mücadele ettiğini anlıyorsunuz. Oysa üretici şirketler havayollarının içinde bulunduğu durumdan etkilenmiyor. Hem Boeing hem de Airbus iki yıl öncesine nazaran çok daha iyi durumda."

Artan rekabet yeni model alımını zorluyor

Uzman Turnwald'a göre havayolları şirketleri tasarruflu modellere yatırım yapmak zorunda. Artan rekabet onları bu adımı atmaya zorluyor:

"Airbus, A 320 neo ile muazzam bir başarı elde etti. Bu model, yüzde 15-20 dolayında yakıt tasarrufu sağlıyor. Filolarını yeni modelle donatan havayolları şirketleri böylece rekabet avantajı elde ediyor. Yeni modellere yatırımın birçok havayolu şirketi açısından kaçınılmaz olması da Airbus'a yarıyor."

Bu yılın ilk 6 aylık dönemine bakıldığında Airbus'ın başarısının henüz tam anlamıyla siparişlere yansımadığı görülüyor. Ocak-Temmuz ayları arasında 279 uçak teslim edildi. Amerikalı üretici Boeing ise 8 uçak daha fazla olmak üzere toplam 287 uçak teslim etti. Ancak Farnborough Fuarı'nın yeni siparişlerle Airbus'u ileriye taşıması bekleniyor. Commerzbank'ın havacılık uzmanı Stefan Schöppner, Airbus'ın A 320 neo modelini taktik başarı olarak övüyor:

"Airbus, A 320 neo ile pratik bir çözüme gitti. Modelin yeni olan kısmı sadece motorları. Avrupa Hava Savunma ve Uzay Şirketi (EADS) motorların üretimini şirket dışına yaptırıyor. Böylece yeni ürün geliştirme maliyetleri ve buna bağlı riskler en düşük seviyede tutulabiliyor. Airbus bu yöntemiyle o kadar başarılı oldu ki, Boeing de benzer bir yöntem izleyerek yeni bir model geliştirdi. Böylece sipariş defterlerinin dolmasını sağladı. Doğrusu çok akıllıca bir hamleydi."

"Diğerleri"nin esamesi dahi okunmuyor

Boeing, A 320 neo'ya karşı yakıt tasarruflu motorlarla donatılan 737 MAX serisini geliştirdi. Airbus da buna karşılık Boeing'i "evinde vuracak" bir hamle yaptı. Airbus yönetimi, A 320 serisinin birçok modelinin Amerika Birleşik Devletleri'nde, Alabama eyaletinde kurulan fabrikada üretilmesini kararlaştırdı. Böylece bir yandan gelir ve gider dengesi dolar üzerine kurulurken, Amerikalı müşterilerle "yakınlık" artırılmış oluyor.

Havada başka üreticilerin esamesi dahi okunmuyor. Kanadalı Bombardier, geliştirdiği yeni nesil C Serisi uçaklarla büyük ve uzun menzilli uçaklarda rakip olmayı umuyor. Uzman Turnwald, Airbus ve Boeing'in piyasalardaki egemenliğinin kalıcı olduğunu kaydediyor:

"Güney Amerikalı üretici Embraer özellikte küçük sınıfta çok hızlı ve dinamik bir büyüme kaydediyor. Süperjet modeline büyük umutlar bağlamış Rusları da saymak gerek. Endonezya'da yaşanan talihsiz kaza, Rus havacılığı açısından ciddi bir darbe anlamına geliyor. Çinliler pusuya yatmış durumda. Ancak önümüzdeki 5, 10, 15 yıl içinde sektöre Airbus-Boeing ikilisinin damgasını vurmaya devam etmesini bekliyorum."

Havacılık uzmanlarına göre sektörde MTU gibi tedarikçi şirketler Airbus ve Boeing'in gölgesinde gelişmeye devam edecek. Motor uzmanı MTU, başarıların yanı sıra sıkıntıları da beraberinde getiriyor. Airbus'ın askerî nakliye uçağı A400M, geçen yıl Le Bourget Fuarı'nda olduğu gibi bu yıl da Farnborough'da şov uçuşlarını yapmadan hangarda kalacak. Airbus, A400M'nin motor tasarımında ortaya çıkan sorunu henüz gideremedi.

© Deutsche Welle Türkçe

Michael Braun / Nihat Halıcı

Editör: Ercan Coşkun