NATO'nun gündemi Irak ve Afganistan

Amerikan Savunma Bakanı Donald Rumsfeld, Avrupa Birliği’nin kendi savunma gücünü oluşturma planlarına tepki gösterirken, Amerikan Dışişleri Bakanı Colin Powell daha uyumlu bir tavır sergiliyor. Powell, Avrupalılar’ın askeri güç oluşturma planlarını geçtiğimiz hafta İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw ile konuştu. Powell bu gücün NATO’ya rakip olmaması halinde destek verdiğini söyledi. AB’nin dışişleri bakanlarının geçen hafta sonunda Napoli’de yaptıkları ve anayasa taslağını masaya yatırdıkları toplantıda üzerinde uzlaşma sağlanan tek konu AB’nin ortak savunma gücü oluşturulmasıydı.

Powell destek arayacak

Avrupa ve Kuzey Afrika’da ziyaretlerini sürdüren ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell’ın önemli bir amacı var. Avrupalı müttefiklerinin ABD’nin Irak’ta uyguladığı politikaya destek vermesini sağlamak. Gerçi NATO üyesi ülkelerden birkaçı küçük de olsa askeri birliklerini Irak’a göndermişti. Ancak ittifak üyesi ülkelerde genel eğilim, Irak konusunda daha fazla bir şey yapmama yönünde. Irak’ta yabancı askerlere yönelik olarak düzenlenen saldırılar, özellikle de İspanya, İtalya ve İngiltere hükümetini kamuoyunun karşısında zor durumda bırakıyor.

Fransa ve Almanya gibi ülkeler, yani Amerikan yönetimini Irak konusunda birçok kez uyaran ülkeler ise haklı çıktıklarını düşünüyorlar. Amerikan yönetiminin BM’nin Irak’taki yeniden imar sürecinde daha aktif görev yapması yönündeki talepleri ciddiye almaya başladığı gözleniyor. Powell, Brüksel’de yapılacak dışişleri bakanları toplantısında önümüzdeki yaz Irak’ta yönetimin halka nasıl devredileceği konusunda da bilgi vermek istiyor. Powell’ın tezi -buna Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer de destek veriyor- şöyle: ”Hepimiz aynı gemideyiz. ABD ve NATO üyesi ülkeler Irak’la ilgili bir başarısızlığı kaldıracak durumda değil.”

Afganistan da masaya yatırılacak

Afganistan konusunda ise Irak’tan farklı olarak uluslarararası işbirliği daha başarılı işliyor. NATO, Afganistan’daki askeri gücünü arttırmak ve farklı kentlerde yeniden inşa ekipleri konuşlandırmak istiyor. Almanya şu sıralar Kunduz misyonuna yoğunlaşırken, Belçika ve Çek Cumhuriyeti ise uzun süre tereddüt ettikten sonra Kabil’deki havaalanı işletmesini Almanya’dan devralmaya hazır olduklarını açıkladı. Ancak bunda, NATO Genel Sekreteri George Robertson’un üye ülkelerin vicdanlarına seslenen sert bir konuşma yapmasının da etkisi oldu.

5500 askerden oluşan NATO’nun komuta ettiği Uluslararası Güvenliğe Destek Gücü ISAF’ın yalnızca üç helikopteri var. Şu sıralar 14 helikopterin daha Kabil’e gönderilmesi planlanıyor. NATO’dan bir sözcü, ittifak ülkelerinin 7000 helikopteri olduğunu, bunlardan birkaçının Afganistan’a gönderilmesinin hiç de zor olmadığının altını çiziyor. ABD Dışişleri Bakanı Powell’ın bu konuları NATO’nun 25 üyesi ile gelecekte ittifaka üye olacak ülkelerin bakanlarının katılacağı toplantıda dile getirmesi bekleniyor.

Bosna - Hersek misyonu

NATO dışişleri bakanları toplantıda ayrıca Avrupalılar’ın bu yılın sonunda Bosna - Hersek misyonunu NATO’dan devralma önerisini de masaya yatıracak. NATO çevrelerinde Bosna Hersek’teki SFOR misyonu çerçevesinde görev yapan askerlerin sayısının 12 binden 7 bine indirilmesi gerektiği görüşü yaygın. Ancak Amerikan yönetimi Bosna Hersek’teki askerlerini çekme konusunda tereddüt ediyor, çünkü AB’nin askeri açıdan Balkanlar’da etkili olup olamayacağı konusunda kaygılı. Bu konuyla ilgili kararın 2004 yılı Haziran ayında İstanbul’da yapılacak NATO Zirvesi’nde verilmesi bekleniyor.

Litvanya, Letonya, Estonya, Slovakya, Slovenya, Romanya ve Bulgaristan’ın NATO’ya üyeliğe alınacağı zirve içinse önümüzdeki Mayıs ayı belirlenmişti. Ancak bu tarih Başkan Bush’un kızlarının üniversite mezuniyet töreniyle çakışıyor.