Nükleerde uzlaşma sağlandı
24 Kasım 2013
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin) ve Almanya'nın oluşturduğu 5+1 Grubu arasında yıllardır süren müzakerelerin ardından nihayet geçici bir anlaşmaya varıldı.
İsviçre'nin Cenevre kentinde geçen çarşamba günü başlayan yoğun müzakere turunun ardından varılan anlaşma uyarınca, Tahran önümüzdeki altı ay boyunca uranyumu en fazla yüzde 5 oranında zenginleştirecek. İran'ın hâlihazırda elinde bulundurduğu, yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum ise çeşitli işlemlerden geçirilerek askerî amaçlarla kullanılmayacak hale getirilecek.
Buna ek olarak İran yeni santrifüj ve uranyum zenginleştirme tesisi kurmayacak. Henüz kullanımda olmayan santrifüjler de faaliyete geçirilmeyecek. İran’ın nükleer tesisleri Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) denetçileri tarafından gözlemlenecek.
Bu adımlara karşılık İran'a uygulanan yaptırımlar yaklaşık 7 milyar dolar değerinde gevşetilecek.
Tarafların birbirine güven kazanmasını hedefleyen 6 aylık süre boyunca, İran'ın nükleer programı konusunda uzun vadeli bir uzlaşmaya varılması için çalışmalarınsa sürmesi hedefleniyor.
İran devlet televizyonuna açıklama yapan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani "On yılın sonunda bu uzlaşmaya varabildiğimiz için mutluyum" şeklinde konuştu. Rusya da uzlaşmayı "Herkes için zafer" olarak niteledi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov "Dünya siyasetinin en büyük ödevlerinden birini yerine getirdik" diye konuştu.
‘Dönüm noktası’
Almanya Dışişleri Bakanı Guido Westerwelle uzlaşmayı bir “dönüm notası” olarak değerlendirdi. İngiltere Dışişleri Bakanı Wiliam Hague "Dünya için iyi bir haber” ifadesini kullanırken, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande ise uzlaşmanın "Doğru yönde atılmış bir adım” olduğunu ifade etti.
ABD Dışişleri Bakanı John Kerry anlaşmanın Ortadoğu’da tüm bölgeyi daha güvenli bir hale getirdiğini söyledi. Kerry "Anlaşma, müttefikimiz İsrail için de daha fazla güvenlik sağlayacaktır" şeklinde konuştu.
Ancak İsrail yönetimi aynı görüşü paylaşmıyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu uzlaşmanın "tarihî bir hata" olduğunu ifade etti. Netanyahu "Dünyanın en tehlikeli rejimi, dünyanın en tehlikeli silahını elde etme yolunda önmeli bir adım attığı için, bugün dünya çok daha tehlikeli bir yer haline geldi" açıklamasını yaptı.
©Deutsche Welle Türkçe
DW/dpa/AFP, BW/EC