Moskova-Kiev hattında doğal gaz gerilimi

Rusya, tehditlerini gerçeğe dönüştürerek, Ukrayna’ya verdiği doğal gazı kesti. Rusya’nın doğal gaz vanalarını kapatmasıyla ilgili gelişmeler Avrupa’da yakından takip ediliyor. Zira Avrupa’ya gelen doğal gazın yaklaşık yüzde 80’i Ukrayna üzerinden geçiyor. Rus enerji devi Gazprom, Avrupa’ya yapılan sevkiyatta aksaklık olmayacağına dair güvence verse de, Avrupa Birliği Rusya ve Ukrayna’ya çağrıda bulunarak, anlaşmazlığa en kısa sürede çözüm bulunmasını istedi. Ukrayna ise sorunun çözümünde Avrupa Birliği'nden arabuluculuk yapmasını talep etti. Bu çerçevede, Ukrayna'dan bir heyetin dönem başkanlığını devralan Çek Cumhuriyeti'ne ve ardından diğer üye ülkelerde temaslarda bulunacağı belirtildi. Bu arada, Gazprom bu anlaşmazlıktan Ukrayna’yı sorumlu tutuyor.

Avrupa’nın kaygısı

Rusya’da devlet tekelinde bulunan Gazprom şirketi, yeni yılın ilk gününde, Ukrayna’ya doğal gaz sevkiyatı yapan vanaları kapattı. Ancak Avrupa’ya doğal gaz gönderilmesine devam ediliyor. Gazprom Sözcüsü Sergey Kupriyanov doğal gaz sevkiyatının durdurulmasına ilişkin şu açıklamayı yaptı: “Saat 10 itibari ile Ukrayna’ya gönderilen günlük 110 milyon metreküp doğal gazın sevkiyatı tamamen durdurulmuştur. Ukrayna üzerinden Batı’ya yapılan sevkiyatın miktarı ise günde 20 milyon arttırılarak 326 milyon metreküpe ulaşmıştır.”

Gazprom, Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatında herhangi bir aksaklık olmayacağı konusunda güvence verse de, Avrupa’da gelişmeler yakından takip ediliyor. Avrupa Birliği taraflara çağrıda bulunarak, anlaşmazlığa en kısa sürede çözüm bulunmasını istedi. Avrupa Birliği Dönem Başkanlığı’nı devralan Çek Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Aleksandr Vondra, Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatı ile ilgili taahhütlerin yerine getirilmesini istedi.

Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier’in de Moskova ve Kiev’deki meslektaşları ile telefonda yaptığı görüşmelerde, en kısa zamanda uzlaşmanın sağlanmasını istediği belirtildi. Almanya Ekonomi Michael Glos ise tüketicilerin bu olumsuz durumdan etkilenmeyeceğini, gereken tüm önlemlerin alındığını belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri de doğal gaz sevkiyatının yeniden başlamasını umuyor. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, konunun küresel enerji piyasalarının güvenliği açısından önemli olduğu belirtildi.

“Dostluk hatırı”ndan yararlanıyorlar

Gazprom ile Ukrayna doğal gaz şirketi Naftogaz temsilcilerinin çarşamba günü yaptığı görüşmelerde uzlaşma sağlanamamıştı. Naftogaz, son anda borçlarını ödese de, gecikme faizi olan 450 milyon doları Gazprom’a havale etmedi. Ancak görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlanmasının arkasında başka nedenlerin de olduğu belirtiliyor. Ukrayna, şu anda doğal gazın bin metreküpüne 180 dolar ödüyor. Rusya doğal gazın bin metreküp fiyatını 250 dolara yükseltmek istiyor. Ukrayna ise bu artışı kabul etmeyerek, doğal gazın bin metreküpüne en fazla 201 dolar ödeyebileceğini belirtiyor. Rusya, 250 doların ”dostluk hatırına” önerilen bir fiyat olduğunu savunuyor, zira Avrupa ülkeleri doğal gazın bin metreküpüne 400 dolar ödüyor.

Bunun yanı sıra Gazprom, bu anlaşmazlıktan Ukrayna’daki siyasileri sorumlu tutuyor. Gazprom Başkanı Aleksey Miller, Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yuşçenko ile Başbakan Yulia Timoşenko arasındaki iktidar mücadelesi yüzünden görüşmelerin sonuçsuz kaldığını ileri sürdü. Miller, “Bizim izlenimlerimize göre, Ukrayna’da bazı siyasi güçler, iki ülke arasında doğal gaz yüzünden anlaşmazlıklar yaşanmasını istiyor” dedi.

Ukrayna Devlet Başkanı Yuşçenko ise uzlaşma sağlanabileceğinin sinyali verdi. Görüşmelerin bir – iki gün sürebileceğini belirten Yuşçenko, Ortodoks Hristiyanlar’ın Noel’i olan 7 Ocak’tan önce uzlaşmaya varılmasını umduğunu dile getirdi. Rusya ile Ukrayna arasında 2006 yılının başında da benzer bir anlaşmazlık yaşanmış, Rusya Ukrayna’ya giden doğal gazı kesince, Kiev yönetimi Avrupa’ya giden Rus doğal gazına el koymuştu.