Merkel ne kadar emekli maaşı alacak?

Angela Merkel patates çorbası pişirmeyi ve erikli kek yapmayı çok seviyor. İkisi de tipik sonbahar tarifleri. Ancak Merkel bu sene de sonbaharda bunları yapmaya vakit bulamayacağa benziyor çünkü 26 Eylül günü Almanya'da Federal Meclis seçimleri var. Ancak Merkel'in başbakanlığı seçim gecesiyle sona ermeyecek zira Merkel yeni hükümet kurulana kadar başbakanlık görevine idareten bakmakla yükümlü. Kısa süre önce düzenlenen bir basın toplantısında da "Görevimin gereklerini yerine getirmeye devam edeceğim, görev süremin son gününe kadar" şeklinde konuştu.

Almanya'da son on yıllardaki seçimlerden sonra ortalama 5-6 hafta içinde yeni hükümet kurulmuş oluyor. 2017'de yapılan geçen seçimlerde ise bu süre tam beş buçuk ay oldu. Bu sefer de olur da yeni hükümetin kurulması beklenenden uzun sürerse belki de Merkel, siyasi açıdan hocası sayılan eski Başbakan, Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) üyesi Helmut Kohl'ün görevde kalma rekorunu kırabilir.

Kohl, 1998'e kadar tam 5 bin 870 gün başbakanlık yaparak Almanya'nın en uzun süre görevde kalan başbakanı rekorunun sahibi olmuştu. Merkel'in onun rekorunu kırabilmesi için ise en az 17 Aralık 2021 tarihine kadar görevde kalması gerekli. O takdirde yeni rekor Dr. Angela Dorothea Merkel'in olacak.

Biraz kitap okuyup biraz kestirecek

Temmuz ayında Merkel, ABD'yi ziyaret etti. Bu ziyareti sırasında kendisine tekrar nasıl bir emeklilik düşündüğü sorusu yöneltildi. Uzun süre bu konudaki sorular karşısında kaçamak davranan Merkel bu sefer ilk kez 16 yıllık başbakanlığı sonrasında ne yapmak istediğine dair ipuçları verdi ve önce bir süreliğine dinlenmek istediğini söyledi, hiçbir daveti kabul etmeyeceğini vurguladı. "Şimdiye kadar yaptığım işleri artık başkasının yapacağı gerçeğini kavramam gerek" deyip, "Sanırım bu yeni durum çok hoşuma gidecek" şeklinde konuştu.

Merkel, "Başbakanlık görevini bıraktıktan sonra oluşacak boş zamanda beni gerçekten neyin ilgilendirdiğine kafa yoracağım zira son 16 yılda buna pek vaktim olmadı" dedi. Johns Hopkins Üniversitesi’nin verdiği fahri doktor unvanını alırken yapılan söyleşide Merkel ayrıca, "Biraz kitap okumayı deneyeceğim, okurken belki de gözlerim yavaşça kapanır çünkü yorulmuşumdur, belki de biraz kestiririm, derken bakarız, nerede ortaya çıkarım kim bilir?" diyerek gülümsedi.

Merkel 17 Temmuz'da 67 yaşını doldurdu. Peki, onlarca yıl sabahın erken saatlerinden gecenin geç saatlerinde kadar her dakikası planlı ve dopdolu geçen ve büyük bir sorumluluk taşıyan bir insan birden bire frene basabilir mi? Kısa süre önce Merkel'in sarf ettiği bir cümle bu konuda da ipucu veriyor: "İnsan bir şeyin eksikliğini ancak o artık olmadığında hisseder" diye konuştu.

Halen Almanya'daki yasal düzenlemelere göre ülkenin başbakanı ayda 25 bin euro alıyor. 30 yılı aşkın süredir Federal Meclis'te vekil olan Merkel'in başbakanlık maaşına ek olarak aylık 10 bin euro da milletvekilliği maaşı var.

Merkel görevi bıraktıktan sonra üç ay boyunca maaşının tamamını almaya devam edecek. En fazla 21 ay kabul edilen geçiş süresi döneminde de aktif görevde aldığı maaşın yarısını alacak.

Emekliliğinde ne maaş alacak?

Merkel'in emeklilik maaşının ne olacağına ise karmaşık bir hesaplama ile ulaşılacak. Nitekim Merkel vekillik ve başbakanlık görevi dışında bakan olarak da çalıştı. Bunların hepsi hesaba katılacak. Merkel'in emeklilikteki en büyük avantajı, vekil olarak uzun süredir Federal Meclis'te yer alması.

Emekli başbakanın alacağı maaş, 1953 yılından kalma bir yasanın öngördüğü şekilde hesaplanıyor: Normalde dört yıl, yani bir dönem görevde kalmış birinin aldığı maaş, emekliye ayrılmadan önceki maaşının yüzde 27,74'ü. Dört yıldan daha uzun süre görev yapan bir başbakanın emeklilik maaşına, göreve devam ettiği her ek sene için yüzde 2,39167'lik bir miktar ekleniyor. Azami olası artış ise görevdeki maaşının yüzde 71,75'ine varana kadar, maaş orada da sabitleniyor.

Bu hesaba göre Merkel'in aylık maaşı tahminen yaklaşık 15 bin euro civarında olacak. İlaveten arzu ederse hayatının sonuna kadar koruması ve bir de makam aracı olabilecek. Ayrıca emekli başbakan olarak Federal Meclis binasında bir ofis ile onu yönetecek bir özel kalem müdürü ve burada görevli üç personel hakkı var.

Başbakanlık sonrası kariyer mümkün

Almanya'daki yasal düzenlemelere göre hükümet üyeleri görevden ayrıldıktan sonra da susmakla yükümlü. Her ne kadar bildiklerini aktarmaları yasak olsa da emekli hükümet üyeleri ekonomi çevrelerinde çok tutuluyor. Mesela inanılmaz siyasi bağlantıları ve ilişkileri sayesinde danışman olarak hızla iş bulabiliyorlar.

Merkel'in selefi bazı eski başbakanlar özel sektöre geçti. Mesela Sosyal Demokrat Parti'li (SPD) Helmut Schmidt, saygın Die Zeit gazetesinin yayıncıları arasında yer aldı. Schmidt ayrıca çok da sevilen bir konuşmacı olarak sürekli davetler alıyordu. 2012'de verdiği bir söyleşisinde, "Artık 15 bin euro teliften daha azına evet dememeyi kural haline getirdim" diye anlatmıştı.

Geçmişini, Helmut Schmidt’ten daha fazla paraya çevirmeyi başaran iki lider oldu; CDU üyesi Helmut Kohl ile SPD'li Gerhard Schröder. Kohl, siyaset ve strateji danışmanlığı veren bir şirket kurarak geçmişteki birikimini emeklilikte paraya çevirirdi, lobi faaliyetleri yürüterek ve danışman olarak emekliliğinde de çok iyi gelire sahip oldu.

Schröder'in görevden sonraki çalışmaları tartışmalı

Alman siyasetinin yakın tarihinde en çok tartışma yaratan konulardan biri ise eski başbakanlardan sosyal demokrat Schröder'in, görevden ayrılmasından kısa süre sonra özel sektöre geçmesi oldu. Tartışma yaratan sadece, Schröder'in 2005'te başbakanlık koltuğunu Merkel'e devretmesinin üzerinden daha bir ay geçmeden özel sektöre geçmesi değil, yüzde 51'i Rus enerji devi Gazprom'a ait olan Kuzey Akım şirketi için çalışmaya başlamasıydı. Schröder, başbakanlık yaptığı dönemde de Kuzey Akım projesinin hayata geçmesi için önemli çaba harcamıştı.

Ancak hükümet üyelerinin, bildikleri devlet sırları ve siyasi bağlantılarının sağladığı güç ile kısa süre zarfında özel sektöre geçmesi konusunda daha sonra yasal düzenleme yapıldı. Mevcut kanuna göre, eski hükümet üyeleri serbest piyasada göreve başlamadan önce Başbakanlığa başvurarak, üstlenmeyi hedefledikleri işin kamu yararını zedeleyici bir tarafı olup olmadığını danışmakla yükümlü. Başbakanlık da bu konuları değerlendiren bir etik komisyonunun tavsiyesine başvuruyor. Başbakanlık bu tavsiyeler doğrultusunda, eski bir hükümet üyesinin özel sektöre geçmeden önce 18 aya kadar beklemesini zorunlu tutabiliyor.

Merkel'in eşi üniversitede işine devam ediyor

Başbakan Angela Merkel yeni bir görev alır mı veya gönüllü olarak bir alanda faaliyet yürütür mü, henüz bilinmiyor. Ancak Berlin'de kalmaya devam etmesi kuvvetle muhtemel gözüküyor. Merkel'in eşi, 72 yaşındaki Joachim Sauer kuantum kimyası alanında profesör. Berlin'deki Humboldt Üniversitesi'nde yıllardır öğretim üyesi olan Sauer, resmi olarak emekli oldu ancak hâlâ üniversitedeki çalışmalarını kıdemli araştırmacı olarak devam ettiriyor. Üniversitesi görev süresini 2022'ye kadar uzattı. Bu nedenle Merkel ve eşi Joachim Sauer, Merkel görevden ayrıldıktan sonra da bir süre daha büyük ihtimalle Berlin'de kalacaklar.

 

Sabine Kinkartz

© Deutsche Welle Türkçe