Mahmud Abbas’ın Ankara ziyaretinin önemi ne?
14 Ağustos 2024
Filistin'in Batı Şeria bölgesindeki El Fetih yönetiminin lideri Mahmud Abbas, Gazze ve bölgeyle ilgili sıcak gelişmelerin devam ettiği bir dönemde iki günlük ziyaret için Türkiye'ye geliyor. TBMM'de bir konuşma yapacak olan Abbas'ın ziyareti Türkiye'deki iç politik dengeler açısından da önemli görülüyor.
Filistin'de 19 yıldır El Fetih yönetiminde olan ancak Hamas'ın 7 Ekim saldırısı ve ardından İsrail'in Gazze'ye yönelik çok sayıda sivilin ölümüne yol açan operasyonları nedeniyle otoritesi sorgulanan Abbas Ankara'ya en son 5 Mart'ta gelmişti.
Türkiye'den önce Rusya'ya giden Abbas'ın 14-15 Ağustos'taki Ankara ziyareti ile ilgili tartışmalar Temmuz ayının son günlerinden itibaren gündemin üst sıralarında yer alıyor.
Peki Ankara'da iç politik tartışmalara yol açan Abbas'ın Türkiye ziyaretinin önemi ne?
Mahmud Abbas'la ilgili iç politik tartışmalar
Türkiye'de iktidar ile ilişkisi Hamas ile kurulandan daha uzak olan Abbas'ın Ankara ziyareti gerek ateşkes ile ilgili gelişmeler gerekse İran ile Hizbullah'tan İsrail'e yönelmesi muhtemel bir karşı saldırının beklendiği günlerde gerçekleşecek.
Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye'nin öldürülmesi ve ardından İran'a daha yakın olarak görülen sertlik yanlısı Yahya Sinvar'ın getirilmesi, ateşkes müzakereleri ve terör örgütü olarak kabul edilen Hamas'ı direniş örgütü gibi göstermek için aylardır çaba harcayan Ankara'nın elini zorlaştırmıştı.
Abbas'ın ziyareti tüm bu gelişmeler sırasında verilecek mesajlar açısından önem taşıyor.
Ancak Batı Şeria'da dahi desteği artık çok azalan Abbas'ın TBMM'de yapacağı konuşma daha çok iç politikaya dönük bir hamle olarak değerlendiriliyor. En son Instagram da yine iç politikaya dönük şekilde Haniye ile ilgili paylaşımların sansürlendiği gerekçesiyle kapatılmış ve bir hafta sonra yeniden açılmıştı.
AKP ile benzer tabandan gelen Yeniden Refah Partisi ve Saadet Partisi'nden siyasetçiler uzun süredir iktidarı Filistin konusunda etkisiz olmakla suçluyor.
Ankara, bölgede geniş çaplı bir savaşa dair endişelerini aylardır yinelemesine rağmen bölge ya da Batı ülkelerinin ateşkes için kurdukları denklemlere de tam dahil olamadı. Haniye suikastindan olumsuz etkilenen İsrail-Hamas müzakereleri ile ilgili son günlerde ABD, Mısır ve Katar'dan 8 Ağustos'ta yeni bir adım gelmişti. ABD Başkanı Joe Biden, Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el Sisi ve Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani'nin ortak çağrısında İsrail ve Hamas, Abbas'ın Meclis'te konuşacağı gün, yani 15 Ağustos'ta yeniden müzakere masasına davet edildi.
İsrail çağrıya olumlu yanıt verirken Hamas ise 11 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, arabuluculardan yeni müzakere turuna girmek yerine Biden'in ateşkes için 31 Mayıs'ta sunduğu ve Hamas'ın da kabul ettiği üç aşamalı önerinin uygulamaya koyulması için bir plan sunmalarını istedi.
Abbas'ın programında neler var?
Ankara’ya Çarşamba akşamı Moskova’dan gelecek olan Abbas, önce Külliye'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilecek.
Abbas'ın Perşembe günkü TBMM ziyareti ve konuşması ise İsrail Başbakanı Benyamin Netenyahu'nun geçtiğimiz ay ABD Kongresi'ne yaptığı ziyaretin ardından gerçekleşmesi açısından önem taşıyor.
TBMM Başkanlığı Abbas için düzenlenecek olan Meclis özel oturumunun "Filistin halkına ve davasına güçlü desteğini göstermek ve mazlum Filistin halkının sesinin dünyaya duyurulmasını sağlamak amacıyla" gerçekleşeceğini belirtti.
Meclis Başkanlığından paylaşılan ziyaret programına göre Abbas 15 Ağustos'ta Meclis'e yapacağı ziyarette ilk olarak TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş ile ikili görüşme gerçekleştirecek. İkili görüşmenin ardından Abbas ve Kurtulmuş, Cumhurbaşkanı Erdoğan'la Meclis'te bir araya gelecek.
Genel Kurul, 15.00'te TBMM Başkanı Kurtulmuş tarafından açılacak. Kurtulmuş'un açılış konuşmasının ardından da Abbas'a söz verilecek. Abbas'ın milletvekillerine İsrail'in Gazze başta olmak üzere Filistin topraklarındaki saldırılarını anlatması beklenirken konuşması İngilizce, Türkçe ve Fransızca'ya anlık olarak tercüme edilecek.
Erdoğan da Abbas'ın konuşmasını Genel Kurul Salonu'nda dinleyecek.
Genel Kurul özel toplantısının ardından Erdoğan, Abbas ve Kurtulmuş Meclis Şeref holünde açılacak olan Filistin temalı fotoğraf sergisini ziyaret edecek. Bunun ardından da Kurtulmuş Abbas ve heyetiyle Meclis'teki Mermerli Salon'da bir araya gelecek.
Edinilen bilgiye göre TBMM'de liderlerin de gezeceği sergide Türkiye ile Filistin’in yakın ilişkilerini konu alırken Filistin'le ilgili Osmanlı arşivlerindeki belgeler ve Meclis'in Filistin'e ilişkin daha önce yaptığı açıklamaların yanı sıra öldürülen İsmail Haniye'nin Türkiye'deki ziyaretleri sırasında çekilen fotoğraflar da yer alacak.
Ziyaret öncesi neler yaşanmıştı?
İsrail Başbakanı Benyamin Netenyahu'nun 25 Temmuz'da ABD Kongresi'nde yaptığı konuşma ve Kongre üyelerince sıcak karşılanması Türkiye'de tepkiye yol açmıştı.
Netenyahu'nun konuşmasının yanı sıra Gazze'ye yönelik saldırıların devam etmesi ve insani durumun giderek ağırlaşması AKP ile son dönemde tabanları açısından rekabet içinde olan Yeniden Refah Partisi'nin iktidar üstündeki Filistin baskısını artırmasına yol açmıştı.
Yeniden Refah Partisi Milletvekili Doğan Bekin, TBMM'de 25 Temmuz'da düzenlediği basın toplantısında Netanyahu'nun ABD Kongresi'nde konuşma yapmasına tepki göstererek Filistin lideri Mahmud Abbas ile Netanyahu'yu kongrede protesto eden ABD Temsilciler Meclisi üyesi Rashida Tlaib'in "onur konuğu" olarak TBMM'ye davet edilmesi çağrısında bulunmuştu.
Bunun üzerine ise Erdoğan 27 Temmuz'da Rize'de Sivil Toplum Kuruluşları buluşmasında Abbas ile ilgili hoşnutsuzluğunu "Bazı siyasi partiler 'Hükümet Filistin Başkanını Türkiye'ye davet etsin ve Parlamentoda konuştursun' diyor. Size davet etmediğimizi kim söylüyor? Davet ettiğimiz halde gelmeyen Sayın Abbas, kusura bakmasın önce bizden ayrıca özür dilemesi lazım. Davet ettik gelmedi. Bekliyoruz bakalım gelebilecek mi?" sözleriyle ortaya koymuştu.
Aynı günlerde Filistin'in Ankara Büyükelçiliği'nin Abbas'ın ziyareti için görüşmelerin sürdüğünü ve Filistin liderinin Ankara'ya geleceğini söyleyerek düşürmeye çalıştığı tansiyon Haniye'nin 31 Temmuz'da uğradığı suikast sonucu öldürülmesi ile yine yükselmişti.
Mahmud Abbas'ın üyesi olduğu El Fetih ile Hamas arasında Filistin'de 2006'daki seçimlerin ardından gerginlik dönemi başlamış ve Ankara iki örgütü uzlaştırmak ve Filistin'de birlik sağlanması için rol oynamıştı. Erdoğan öldürülen Haniye ile Abbas'ı Cumhurbaşkanlığı'nda en son Temmuz 2023'te birlikte ağırlamıştı.