231209 UN Senegal Philosophin

Uluslararası kongrelerde, seminerlerde ya da üniversitelerde konu felsefe olunca “Bu kadar erkek düşünürün arasında, neden bir kadın filozof yok?” sorusu sık sık dile getiriliyor. “Kadınlardan filozof olmaz” yönündeki yerleşik kanıyı kırmak isteyen kadın düşünürler, Birleşmiş Milletler Eğitim ve Kültür Örgütü UNESCO’nun da desteğiyle kurulan bir ağ etrafında biraraya geldi. Şu anda 71 ülkeden bin 304 üyesi bulunan bu ağın ilk toplantısı geçen günlerde Paris’te yapıldı.

Toplam 1.304 üye

Kadın filozoflar ağının Paris’teki toplantısına 5 kıtadan 82 filozof katıldı. Bu oluşumun aralarında Avustralya, Rusya, Hindistan, Venezüella gibi ülkelerin de bulunduğu 71 ülkeden toplam bin 304 üyesi bulunuyor. Ancak üyelerin üçte ikisi Avrupalı ve Kuzey Amerikalı filozoflar. 49 üyesi bulunan Afrika ülkeleri en alt sırada yer alıyor. Afrikalı kadın düşünürlerden biri de Senegalli Diagne Mbengue. Dakar'daki Şeh Anta Diop Üniveristesi'ndeki “İnsan ve Toplum” bölümünün başkanı olan Mbengue, erkeklerin baskın olduğu bir alanda kendilerini kabul ettirmeye başladıklarını söylüyor: “Kadın filozof olmak her zaman kolay değil. Kadın filozofların sayısı fazla olmasa da, ne mutlu ki Senegal toplumunda da bu konuda gelişmeler oluyor. Liselerde felsefe dersleri veren kadın öğretmenler var. Üniversitede ise bölümde 15 erkeğin arasında yalnızca iki kadınız. Ancak bence erkeklerin yoğun olduğu bir alanda kendimizi kabul ettirmeyi başardık.”

"Felsefeyle ilgilenen kadınların sayısı artıyor"

Senagalli filozof, üniversitede felsefe okuyan kadınların sayısında da sevindirici bir artış olduğunu belirtiyor. Mbengue, kadın filozoflara ilişkin bir takım önyargılar olduğuna dikkat çekiyor: “Kadın filozof; bu olgu hep şaşkınlık yaratıyor. Zira insanlar, kadınların entelektüel olamayacağı fikrine kendilerini alıştırmışlar. Bu nedenle kadın filozoflar çekinceye de neden oluyor. Böyle kadınların daha zor olduğu düşünülüyor; tuhaf sorular sormasından, normal kadınların göremeyeceği sorunları gündeme getirmesinden korkuyorlar. Ancak belli bir süre geçtikten sonra felsefenin aslında ne ile ilgili olduğunu anlıyorlar.”

Hedef görüş alışverişinin sağlanması

Senegalli kadın filozof, kadın düşünürler arasında uluslararası bir ağ kurulmasının çok faydalı olacağına dikkat çekiyor. Bu oluşum sayesinde kadın düşünürlerin birbirleriyle dayanışma içinde olması ve uluslararası alanda görüş ve bilgi alışverişinde bulunması hedefleniyor. Birleşmiş Milletler Eğitim ve Kültür Örgütü UNESCO'nun felsefeden sorumlu üyesi sorumlu üyesi Moufida Goucha, bu ağın kurulmasında rol oynayan bir isim. Goucha, kadın düşünürlere yalnız olmadıkları hissini vermeyi amaçladıklarını belirtiyor: “Bizim için önemli olan şu: Bu düşünürlerin bilgisini yayabilmek. Onları tanıtmak. Bir kadın düşünür bana ‘nihayet biri benim farkıma vardı, şimdiye kadar kendimi üniversitede hep yalnız hissettim. Şimdi büyüyen bir topluluğun parçası olduğumu ve yalnız olmadığımı hissediyorum’ dedi. Mali ya da Tunus gibi ülkelerde kadın düşünürler kendilerini çok yalnız hissedebiliyor.”

Feminist felsefe tartışmaları

Peki bir kadın düşünür, dünyayı bir erkek düşünürden ne ölçüde farklı yorumlayabilir? Pekin'deki Tschingua Üniversitesi’den felsefe profesörü Xiao Wei şöyle konuşuyor: “Felsefi kavramları tanımlamak zorundayız. Felsefe tam olarak nedir? Feminizm nedir? Feminist düşünür kimdir? Feminist felsefe nedir? Bu konuda bir açıklık yok ve bazı kadın düşünürler feminizm alanında eser vermiş olmalarına rağmen, feminist olarak görülmek istemiyor. Bu konuda daha tartışılacak çok şey var.”

© Deutsche Welle Türkçe

Suzanne Krause / Çeviri: Başak Özay