Kıbrıs ABD'ye NATO'ya tam üyelik planı sundu
25 Kasım 2024
AB üyesi Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis'in, ABD Başkanı Joe Biden ile Oval Ofis'te yaptığı son görüşmede, ülkesinin NATO'ya gelecekte olası entegrasyonunu içeren bir plan sunduğu bildirildi.
Kathimerini'nin haberine göre plan, Washington'dan olumlu bir yanıt aldı. Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan'ın öneriyi bir "kazan-kazan" olarak nitelendirdiği ve böyle bir gelişmenin yaratabileceği önemli fırsatları vurguladığı belirtildi.
Hristodulidis'in daha önce de söz konusu planla ilgili, eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Victoria Nuland ve yaz aylarında da üst düzey bir ABD Savunma Bakanlığı yetkilisiyle görüştüğü kaydedildi. Haberde 30 Ekim'de resmi olarak sunulan planın artık "siyasi açıdan olgun bir girişime" dönüştüğü ifade edildi. Kıbrıslı Rum liderin Washington ziyaretinin ardından Bükreş'te düzenlenen Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi sırasında da NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile söz konusu planı görüştüğü aktarıldı.
NATO ile ilişkilerin "kurumsallaştırılması"
Kathimerini'nin haberine göre ayrıntılı ve uzun vadeli plan, birbirine bağlı aşamalardan oluşuyor. Planın temel hedeflerinden biri, Kıbrıs'ın tam üyeliğe giden yolda bir basamak olarak görülen bir örgüte katılması yoluyla NATO ile ilişkisini kurumsallaştırmak. Bu adım, Kıbrıs sorununda ilerleme kaydedilmesi ve Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinin iyileştirilmesi gibi bir dizi koşula bağlı olarak değerlendiriliyor. Bu alanlarda elde edilecek olumlu sonuçların, Ankara için Avrupa örgütlerine ve kaynaklarına erişim gibi önemli faydaların önünü açabileceği bunların şu anda Kıbrıs'ın vetosuyla engellendiği belirtiliyor.
Avrupa Birliği üyesi olan Kıbrıs, NATO üyesi olmadığı gibi İttifak'ın Barış İçin Ortaklık programına da dahil değil. Kıbrıs'ın NATO'ya tam üyeliğinin, NATO'nun Barış İçin Ortaklık programına veyahut Avrupa-Atlantik Konseyi'ne katılımını öngören herhangi bir anlaşmanın Türkiye tarafından veto edileceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Kıbrıs'ın üç talebi
Kathimerini'nin haberine göre diplomatik çerçevenin yanı sıra Kıbrıs, potansiyel NATO hedeflerini desteklemek için ABD'ye ayrıca üç ana stratejik talepte bulundu.
Bu taleplerden ilki ABD'nin Kıbrıs'a uyguladığı silah ambargosunu kaldırma kararının yıllık olarak gözden geçirilmesi ve yenilenmesi yerine düzenlemenin en az üç ila beş yılı kapsayan daha uzun bir süre için yapılması. Kıbrıs ikinci olarak, ABD askeri akademilerinde Milli Muhafız Ordusu subayları için mevcut eğitim pozisyonlarının sayısının arttırılmasını talep ediyor. Kıbrıs son olarak da askeri kapasitesini NATO standartlarına yükseltmek için ABD'den yardım istiyor. Ülke halihazırda ABD kuvvetlerine hizmet veren limanları, havaalanları ve askeri tesisleri de dahil olmak üzere altyapısını önemli ölçüde genişletiyor. Baf'taki Andreas Papandreu Üssü'nün kalıcı bir askeri varlık için ABD'nin ilgisini çektiği kaydediliyor. Ancak üsteki mevcut yabancı askelerden kaynaklı mekansal kısıtlamaların buna engel olduğu belirtiliyor. Kıbırs Rum kesimi, üssün genişletilmesi, ABD standartlarına uygun hale getirilmesi ve ABD personeline kalıcı olarak ev sahipliği yapabilmesi için Washington'dan mali yardım almak istiyor.
DW / EC, JD