İsviçre'nin federal yapısında reform hazırlığı

İsviçre son dönemde, federal sisteminde reform yapma gerekliliği tartışılıyor. İsviçre’de federalizm sadece devlet yönetimi açısından değil, ünlü halk oylamaları, saatleri ya da çikolataları kadar simgesel bir anlam da taşıyor. Ülkede başlangıçta üç olan kanton sayısı şimdi 26. Zürih Üniversitesi Profesörü Hans Peter Kriesi, İsviçre’deki kantonların buralarda yaşayan halkın dini, dili ve kültürleri açısından farklılık gösterdiğini belirtiyor.

Kriesi, vatandaşların kendilerini önce bir cemaatin, sonra bir kantonun, daha sonra da federal devletin parçası olarak gördüklerini kaydediyor. Ülkede federal yönetim yasal çerçeveyi belirliyor, kantonlar ise pek çok alanda kendi başlarına karar alabiliyor. Bu alanlardan bazıları vergi oranları, eğitim ve sosyal yardım.

Gelir dengesizliği

Şimdiye kadar iyi işlediği gözlenen kanton sisteminde, son dönemde bazı sorunlar belirdiği. Bu sorunlardan biri ekonomik açıdan çok sınıflı toplum yapısı. Bazı kantonlar düşük vergi oranları ile zengin yatırımcıları kendisine çekerken diğerleri, artan giderlerin altında eziliyor.

Ekonomik açıdan dezavantajlı Uri kantonu yönetiminden Urs Zraggen, İsviçre’deki temel sorunun kantonlar arasındaki gelir dengesizliği olduğunu belirtiyor. Verginin düşük olduğu yerlere sadece yatırımcıların değil, tüzel ve özel kişiliklerin de taşındığını belirterek, geri kalanların yükü tek başlarına omuzlamak zorunda kaldığını vurguluyor. Bunun sonucu olarak da Uri kantonunun, federal hükümetten mali yardım almaya başladı.

Yetki dağılımı

Diğer bir sorun ise federal yönetimle kantonlar arasındaki yetki ve görev paylaşımının işlememesi. Son dönemde, federal yönetimin daha bir ağırlık kazandığı gözleniyor. Pek çok sorun, karmaşık olması ya da dış ülkelerle bağlantılı olması nedeniyle federal düzeyde çözülebiliyor.

İsviçre şimdi bu sorunları çözebilmek için reform hazırlığında. Söz konusu reform kapsamında kantonların sayı ve sınırlarına dokunulmuyor, ancak aralarında mali bir denge sağlanmaya çalışılıyor. Bu ayın sonunda, hazırlanacak reform paketi halkoyuna sunulacak. Ancak yapılan kamuoyu yoklamaları, halkın yarısının oldukça karmaşık denilebilecek paketle ilgili henüz bir fikrinin olmadığını gösteriyor.