İsrail'in gözü Suriye'nin üzerinde

İsrailli bakanlar, komşu ülke Suriye'de yaşanan gerginlikle ilgili tek söz etmemeye özen gösteriyor. Yarı resmi İsrail Radyosu haberinde, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun bakanlardan Suriye'deki gerginlikle ilgili görüş bildirmemelerini istediğini duyurdu. Kabineden de konuyla ilgili kısa bir açıklama yapıldı. Açıklamada “İsrail hükümetinin İran'ın Beşar Esad'ı desteklemek için Suriye'ye müdahale etmesini beklemediği” ifadesine yer verildi.

İsrail hükümeti, Esad ve rejimini kendine düşman olarak görse de, Suriye’de yaşananlarla ilgili temkinli davranmayı tercih ediyor. Zira bu iki ülke yaklaşık 40 yıldır yan yana yaşayan ve birbirini tanıyan iki düşman. Suriye, 1967'deki Altı Gün Savaşları'nda İsrail'in işgal ettiği Golan Tepeleri'nden çekilmesi için hala mücadele ediyor, ancak tüm yaşananlara rağmen taraflar zaman zaman barış görüşmeleri için masaya oturmayı da başardılar.

İsrail'de endişe büyüyor

İsrail hükümeti sessiz kalmayı tercih etse de Suriye'deki huzursuzluk aslında gerek siyasetçiler ve ordu mensupları arasında gerekse kamuoyunda endişeye neden oluyor. Emekli Tuğgeneral Mike Herzog'un İsrail Ordu Radyosu'na yaptığı açıklama bu durumu açık bir şekilde belli ediyor. Herzog "Burada pusuda bekleyen birçok tehlike söz konusu… Bir yandan Ortadoğu'nun demokratikleşmesinin yararımıza olduğu doğru… Ancak demokrasiye giden yol risklerle dolu. Demokrasi karşıtı birçok topluluk diktatörlükten demokrasiye geçiş sürecinde öne çıkmaya ve iktidarı ele geçirmeye çalışacaktır" şeklinde konuşuyor.

İsrail benzer korkuları Mısır'daki halk devrimi sırasında da yaşamıştı. Müslüman Kardeşler'in yönetimi ele geçirmesi ihtimali İsrail'de büyük bir endişe dalgası yaratmıştı. İsrail şimdi de Esad rejiminin çökmesi halinde aşırı İslamcı bir yönetimin ılımlı Alevi Müslümanların yerini almasından korkmaya başladı.

Hükümet değişirse ne olur?

Ortadoğu uzmanlarının ve politikacıların hararetli bir şekilde üzerinde tartıştıkları bir diğer konuysa, Suriye'deki olası bir hükümet değişikliğinin komşu ülkelere ne şekilde yansıyacağı. Örneğin Lübnan'daki Şii Hizbullah ile Şam ve Gazze Şeridi'ndeki Hamas ile sıkı bağlantısı olan Suriye - İran ekseninin bundan ne şekilde etkileneceği. İsrail karşıtı bu eksenin Suriye'deki rejimin yıkılması halinde kan kaybedeceği tahmin ediliyor.

İsrail Yediot Ahronot gazetesinden Alex Fischman'a göre bu İsrail'in lehine olacak bir durum. İsrail Kanal 10 televizyonundan Zvi Yeheskeli de aynı görüşü paylaşıyor. Yeheskeli "İran, Suriye'nin belkemiği… Bu yüzden İranlılar, kuklalarını, Ortadoğu'daki eksenini, Lübnan'daki Hizbullah üzerindeki etkisini kaybetmekten büyük endişe duyuyor. Dikkat ederseniz Hizbullah lideri Nasrallah hiç sesini çıkartmıyor, Hizbullah'in diğer üyeleri de kafalarını hiç kaldırmıyor ve olacaklardan korkuyorlar. Hamas lideri Halid Meşal ve İslami Cihad'a verilen büyük destek de çöküyor. Herkes kendi canını kurtarmaya çalışıyor. Bu nedenle İranlılar arasında büyük bir endişe hâkim" açıklamasını yapıyor.

Bazı Ortadoğu uzmanlarıysa Suriye'deki gerginliğin İsrail için tehdit oluşturabileceği görüşünde. İsrail ile Suriye arasında yapılan barış görüşmelerinin eski başmüzakerecisi İtamar Rabinoviç bu durumu "Esad ve İranlı müttefiklerinin Lübnan veya Gazze Şeridi'nde bir krize neden olması hiç de olasılık dışı değil. İsrail'e karşı başlatılacak olası bir savaş hükümet ve muhalefeti yeniden birbirine kenetleyebilir" sözleriyle değerlendirdi.

© Deutsche Welle Türkçe

Sebastian Engelbrecht / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Hülya Köylü