Dönem başkanlığı Ermenistan'a geçiyor

Ermenistan, Avrupa genelinde demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğünün adresi olarak bilinen Avrupa Konseyi’nin dönem başkanlığını devralıyor. Aralarında Türkiye’nin de bulunduğu irili ufaklı 47 Avrupa ülkesini bünyesinde barındıran Avrupa Konseyi’nin dönem başkanlığı yarın Strasbourg’da düzenlenecek bir törenle altı aylığına Andora’dan Ermenistan’a geçecek. Devir teslim törenine Ermenistan Dışişleri Bakanı Eduard Nalbandyan da katılacak.

Ermenistan, Avrupa Konseyi'nin siyasi açıdan iddialı olmayan küçük ülkeleri arasında yer alıyor. Avrupa Konseyi’ne Azerbaycan ile birlikte 25 Ocak 2001 tarihinde üye oldu. Avrupa Konseyi'nin 2013 yılı için 243 milyon euro olan bütçesine katkısı 285 bin euro ile sınırlı. Erivan, Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) ve Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi’nde 4’er vekille temsil ediliyor. Bir diğer Avrupa Konseyi organı olan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde (AİHM) daimi bir yargıcı var.

Ermenistan'ın demokrasi zaafları

Ancak Ermenistan, demokrasisindeki zaaflar nedeniyle yıllardır AKPM'nin siyasi denetim sürecinde tutuluyor. Avrupa Konseyi, özellikle çoğulcu demokrasi, seçim sistemi ve basın özgürlüğü konularında son yıllarda Ermenistan’ı sistematik biçimde eleştiriyor. Birkaç yıl önce Koçaryan, şimdi de Sarkisyan iktidarlarının özellikle muhalefetin sesini kısmaya yönelik politikaları Avrupa Konseyi’nde parmakla gösterilmekte. Şu anda Ermenistan’da muhalefetin lideri konumundaki Raffi Hovanissian 2007-2009 yılları arasında AKPM üyesiydi ve Strasbourg’da yakından tanınan bir isim.

Ermenistan’ın üyeliğiyle birlikte Dağlık Karabağ sorunu da düzenli aralıklarla Avrupa Konseyi gündemine geliyor. Konu özellikle AKPM platformunda Azeri ve Ermeni heyetleri tarafından gündeme getirilmekte. Fakat AKPM’deki Azeri heyetinin Dağlık Karabağ’ın işgali nedeniyle Ermenistan’ın Avrupa Konseyi dönem başkanlığını sorgulatma çabaları sonuç vermedi. Ermenistan’ın dönem başkanlığı süresince konunun gündeme gelip gelmeyeceği ya da Ermenistan tarafından gündeme getirilip getirilmeyeceği merak konusu. Bu konu Mayıs-Kasım 2014 tarihleri arasında tarihinin ilk Avrupa Konseyi dönem başkanlığını yapacak Azerbaycan tarafından mercek altına alınmış durumda.

Soykırım tartışması gündeme gelecek mi?

Ermeni parlamenterlerin AKPM platformunu “Ermeni Soykırımı”nı tanıması için Ankara’ya karşı baskı unsuru olarak kullanmak istedikleri de görülüyor. AKPM üyesi Ermeni parlamenterlerin girişimiyle bu yıl Nisan ayında “Osmanlı İmparatorluğu içinde Ermeniler ve diğer Hristiyanlara yönelik soykırımın tanınmasının Ermenistan-Türkiye ilişkilerinin normalleşmesine yardımcı olacağını” savunan bir yazılı bildiri imzaya açıldı. Bu tür yazılı bildirilerin hukuksal veya siyasal yaptırımı bulunmasa da Türkiye’nin de üyesi olduğu bir platformda gerçekleşiyor olması not edilmeye değer. Dağlık Karabağ konusunda olduğu gibi bu konunun da Ermenistan dönem başkanlığına nasıl yansıyacağı özellikle Ankara tarafından yakından takip ediliyor.

Ermenistan 3,2 milyon nüfuslu bir ülke ve AİHM düzeyinde ciddi sorunlar yaşayan bir devlet olduğu söylenemez. Buna karşılık, AİHM gündeminde karara bağlanmayı bekleyen ve açıklandığında örnek teşkil edecek Dağlık Karabağ işgaliyle ilgili davalar mevcut. Fakat Erivan ile Bakü arasındaki sorunlar bir şekilde çözüme kavuşmadan AİHM’nin Dağlık Karabağ hakkındaki davalarda karar açıklamasını Strasbourg kulislerinde kimse beklemiyor.

Ermenistan yönetimi, böyle bir tablo karşısında Avrupa Konseyi dönem başkanlığı için iddialı bir program açıkladı. Erivan’ın dönem başkanlığı programının ana maddelerini Avrupa’da ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele, insan hakları ve demokrasi alanlarında Avrupa normlarının sağlamlaştırılması ve Avrupa’nın inşasında Avrupa Konseyi’nin rolünün kuvvetlendirilmesi oluşturuyor. Ermenistan yönetimi Avrupa’da ırkçılık ve yabancı düşmanlığıyla mücadele konusunda bu yıl Ekim ayında Erivan’da üst düzey bir uluslararası konferans düzenleneceğini de duyurdu.

© Deutsche Welle Türkçe

Kayhan Karaca / Strasbourg

Editör: Ercan Coşkun