Demjanjuk davası başladı
30 Kasım 2009
Demjanjuk’un tekerlekli sandalyeyle katıldığı duruşma bir saatlik gecikmeyle başladı. Dünyanın pek çok ülkesinden gelen onlarca gazeteci ve kurban yakınları uzun süre bu ana tanık olmak için bekledi. Mahkeme salonu dışında uzun kuyruklar oluştu. Tekerlekli sandalyede üzerinde battaniyeyle oturan ve güçlükle nefes aldığı dikkat çeken Demjanjuk, duruşma sırasında suskunluğunu bozmadı. Davanın 2010 Mayıs'ında sonuçlanması bekleniyor.
89 yaşındaki John Demjanjuk, Münih Eyalet Mahkemesi'ne çıktı. Demjanjuk 1943 yılında, şimdi Polonya'ya ait olan Sobibor'daki toplama kampında gardiyan olarak görev yaptığı sırada en az 27 bin 900 Yahudi'nin öldürülmesine yardım etmekle suçlanıyor. Bu toplama kampındaki Yahudiler'in büyük çoğunluğu gaz odalarında öldürülmüştü. Gözlemciler davanın dünya genelinde Nazi döneminde işlenen suçlarla ilgili muhtemelen son dava olacağına dikkat çekiyor.
Başsavcı Barbara Stockinger, pazar günü yaptığı açıklamada şunları söylemişti:
"Sanık Demjanjuk, Sobibor toplama kampında gardiyan olarak Yahudilerin öldürülmesi sürecine dâhildi. Daha en başından itibaren, Yahudilerin naklinin zamanında yapılıp yapılmadığıyla ve onların sorunsuz bir şekilde gaz odalarına götürülmeleriyle ilgileniyordu.“
Mahkeme önünde uzun kuyruklar
Demjanjuk, 2010 yılının Mayıs ayına kadar toplam 35 duruşmaya katılacak. Sanık çok yaşlı olduğu için duruşmalar doktor tavsiyesi üzerine 3 saatle sınırlı olacak. Davaya yakınlarını Sobibor toplama kampında yitiren çok sayıda kişi de müdahil olarak katılıyor. Mahkeme önünde oluşan uzun kuyruklar sinirlerin gerilmesine yol açtı. Yahudi duruşma gözlemcilerinden Michel Friedman, Bavyera adalet sistemini eleştirdi:
"Burada şu anda Bavyera adaletinin yol açtığı skandala tanık oluyoruz. İnsanların içeri girmesini engelleyen kuyruklar oluşmuş durumda. Bavyera adaleti ve mahkeme haftalardır bunu biliyordu.“
ABD teslim etti
John Demjanjuk bu yılın Mayıs ayında ABD tarafından Almanya'ya iade edilmişti. Zanlının iadesi İsrail ve Almanya'da memnuniyetle karşılanmıştı. Asıl adı Ivan Nikolayeviç Demjanjuk olan Ukrayna doğumlu sanık 70'li yılların ortalarında ABD'de tutuklanmış ve Amerikan vatandaşlığından çıkarılarak İsrail'e gönderilmişti. Toplama kamplarından sağ kurtulmayı başaran Yahudiler tarafından teşhis edilen Demjanjuk, İsrail'de yargılandığı mahkemede, 1988 yılının Nisan ayında, ölüm cezasına çarptırıldı.
Ancak üst mahkemenin, tanıkların ifadesini güvenilir bulmaması üzerine dava süreci durduruldu ve Demjanjuk ABD'ye döndü.
Sağ kurtulanların dileği
Bu süre içinde tekrar ABD vatandaşlığına geçen John Demjanjuk için yıllar sonra yargı süreci bu kez de Almanya'da işlemeye başladı. Ludwigsburg kentindeki Nasyonal Sosyalizm Suçlarını Araştırma Merkezi'nin savcıları, toplama kamplarında gardiyanlık yaptığını yetkililerden gizlediği için Demjanjuk hakkında dava açarak tutuklama kararı çıkartmış ve Demjanjuk Almanya'ya iade edilmişti. Sobibor toplama kampından sağ kurtulmayı başaran Jules Schelvis, Demjanjuk’un hak ettiği cezaya çarptırılmasını istiyor:
"Dilerim Demjanjuk mahkûm edilir ancak tekrar hapse girmeden. Dileğim budur.“
© Deutsche Welle Türkçe
DW/dpa/Reuters, BS/AG