Carter: Hamas İsrail ile barışa hazır

ABD’nin eski başkanlarından Jimmy Carter, Kahire’de Hamaslı yetkililerle yaptığı görüşmelerin ardından Şam’da Hamas’ın sürgündeki lideri Halid Meşal ile bir araya gelmişti. Carter, Hamas tarafından gelen mesajları dün Kudüs'te kamuoyuna açıkladı:

“1967 sınırlarında bir Filistin devletini, Filistin halkının da onaylaması durumunda kabul edeceklerini söylediler. İsrail Başbakanı Ehud Olmert ve Filistin lideri Mahmud Abbas’ın üzerinde uzlaştıkları anlaşmayı Filistin’de referanduma sunmaları koşuluyla, İsrail’in komşu ülke olarak barış içinde yaşama hakkını da tanıyacaklarını açıkladılar.”

Carter, anlaşma içinde Hamas’ın onaylamadığı maddeler olsa bile, Filistin halkının kabul etmesi durumunda Hamas’ın karşı çıkmayacağını da belirtti. Filistin lideri Mahmud Abbas da varılacak anlaşmayı Filistin halkının oyuna sunacağını son dönemde sık sık vurgulamıştı.

Ateşkes önerisi kabul görmedi

Jimmy Carter, Hamas’ın ateşkes önerisini İsrail’e güvenmediği için kabul etmediğini vurgularken, şöyle konuştu:

“Benim önerim, Hamas’ın tek taraflı olarak 30 günlük bir ateşkesi kabul etmesiydi. Teklif üzerinde bütün gün düşündüler ve sonuçta Mısırlı arabuluculara güvendiklerini ve Mısır yardımıyla müzakerelerde varılan sonuçlara bağlı kalacaklarını söylediler. Tek taraflı ateşkes ilan edemeyeceklerini, çünkü İsrail’in Gazze ve Batı Şeria’daki operasyonlarını durduracağına inanmadıklarını açıkladılar.”

1979 yılında İsrail ve Mısır arasında barış anlaşması müzakerelerinde arabuluculuk yapan Carter, Ortadoğu barış sürecinde Hamas’ın dışlanması politikasının işe yaramadığı görüşüyle İsrail yönetiminin tepkisini çekmişti. İsrail Başbakanı Ehud Olmert, İsrail’in Filistin politikasına eleştirel bakan Carter ile görüşmeyi reddetti. Carter, ABD, İsrail ve AB’nin terörist örgüt olarak gördüğü radikal İslamcı Hamas ile aynı masaya oturması konusundaki eleştirileri de “Sorun benim Hamas ile görüşme kararım değil, bunu İsrail ve Amerikan hükümetlerinin yapmaya yanaşmaması” şeklinde yanıtladı.

Hamas ve ABD'den tepkiler

Carter’ın açıklamalarına tepkiler gecikmedi. Hamas’ın sürgündeki lideri Halid Meşal, haftasonunda görüştüğü Carter’ın açıklamalarını sınırlı olarak doğruladı. İsrail tarafından 1967 savaşında işgal edilen topraklarda, başkenti Kudüs olan bir Filistin devleti kurulmasını kabul ettiklerini belirten Meşal, İsrail devletini tanımalarının ise sözkonusu olmadığı mesajını verdi. Meşal, kendi isteklerine ters düşse de Filistin halkının iradesine saygı göstereceklerini de vurguladı.

Gazze’deki Hamas yetkilisi Sami Ebu Zühri ise sürgündeki Filistinliler’in de yapılacak referanduma katılması gerektiğini, ayrıca Batı Şeria ve Gazze Şeridi’nde kurulacak bir devletin Hamas tarafından ‘geçici’ olarak görüleceğini söyledi.

Amerikan yönetimi ise Carter’ın Hamas ile ilgili açıklamalarından etkilenmemiş görünmüyor. Amerikan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Tom Casey, Hamas’ın tutumunda temelde bir değişikik görmediğini açıklarken Beyaz Saray sözcüsü Dana Perino, laflara değil, kamuoyunda yapılan açıklamalara ve eylemlere bakılması gerektiğini, eylemlerin sözlerden daha güçlü olduğunu söyledi. Dışişleri Bakanı Condolleezza Rice da Hamas’ın barışa hazır olduğunu kanıtlamak için öncelikle şiddetten vazgeçmesi ve İsrail köylerine füze saldırılarını durdurması gerektiğini vurguladı.