Rapor: Aşırı sağ terör Batı'da yükselişte

Dünyada terör saldırıları ve terör kaynaklı ölümlerin sayısında düşüş kaydedilirken Batı ülkelerinde aşırı sağ terörde patlama yaşanıyor. Londra merkezli Ekonomi ve Barış Enstitüsü'nün (IEP) açıkladığı 2019 yılı verilerine dayanan son rapora göre Kuzey Amerika, Batı Avrupa ve Okyanusya'da aşırı sağ terör 89 can alırken aşırı sağ terör kaynaklı ölümler 2014 yılına göre yüzde 709 oranında arttı. Aşırı sağ terör saldırılarının sayısında ise son beş yıllık dönemde yüzde 250'lik artış kaydedildi.

IEP raporunda diğer terör saldırılarıyla karşılaştırıldığında aşırı sağ kaynaklı terör saldırılarının sayısının düşük olduğu, ancak yükselişin endişe verici olduğu kaydedildi. 2019'da aşırı sağ teröre kurban giden 89 kişiden 51'i Yeni Zelanda'da Christchurch kentindeki camilere düzenlenen saldırılarda hayatını kaybetti.

Son beş yılda Avrupa'da yılda ortalama 35'in üzerinde aşırı sağ kaynaklı terör saldırısı düzenlendiğine de dikkat çekildi. Son 50 yılda 10'un üzerinde can kaybının yaşandığı terör olaylarından 13'ünün aşırı sağ, 24'ünün radikal İslam ve 3'ünün diğer ideolojiler kaynaklı olduğu belirtildi. Rapora göre  1970-2019 yılları arasında kaydedilen aşırı sağ terör saldırılarının yüzde 60'ı, herhangi bir örgütle bağlantısı bulunmayan kişilerce gerçekleştirildi.

Batı'da kutuplaşma ve siyasi istikrarsızlık uyarısı

Raporda Batı toplumlarında kutuplaşmanın artmasıyla siyasi şiddetin kabul görme oranında da yükseliş kaydedildiğine dikkat çekildi. En fazla aşırı sağ terör olayının yaşandığı ABD'de bu yıl yapılan bir ankette yüzde 40'lık kesimin siyasi emeller için şiddet kullanımının kısmen gerekçelendirilebileceğini düşündüğüne, bu oranın iki buçuk yıl önce yapılan ankette yüzde 10'un altında çıktığına işaret edildi.

Raporda Batı'da toplumsal ve siyasal istikrarsızlığın da yükselişte olduğuna dikkat çekilerek, şiddet olaylarının yaşandığı gösteri sayısının 2011'de 19 iken 2019'da 70'e yükseldiği belirtildi.

Gelişmiş Batı toplumlarında direnme gücünün son yıllarda gerilediğine işaret eden uzmanlar, koronavirüs pandemisinin bu eğilimi güçlendirebileceği ve ekonomik belirsizliklerin siyasi istikrarsızlığı artırabileceği uyarısında bulundu. Terör örgütlerinin yeni taraftar edinebilmelerini engellemek için medyadaki görünülürlüklerinin ve finans kaynaklarının engellenmesi çağrısı yapıldı.

"Yeni terör tehditleriyle karşı karşıyayız"

IEP Direktörü Steve Killelea, aşırı sağ terörde son 50 yılın en yüksek seviyelerine ulaşıldığını belirterek "Yeni on yıllık döneme girerken yeni terör tehditleriyle karşı karşıyayız. Batı'da aşırı sağın yükselişi ve Afrika'nın Sahel bölgesindeki kötüye gidiş bunun en önemli örnekleri" diye konuştu.

IEP'nin açıkladığı Küresel Terörizm Endeksi'ne göre dünya genelinde terör kaynaklı can kayıplarında ise düşüş kaydedildi. 2019'da terör kurbanlarının sayısı yüzde 15'lik düşüşle 13 bin 826'ya geriledi. En az bir terör saldırısı yaşayan ülke sayısı geçen yıl 63'e düşerek 2013'ten bu yana kaydedilen en düşük seviyeye geriledi.

Türkiye'de sivillere yönelik saldırılar arttı

Küresel Terörizm Endeksi'nde terörün "çok yüksek" derecede etkilediği ilk üç ülke Afganistan, Irak ve Nijerya olarak sıralanırken terörizmin "yüksek" derecede etkilediği ülkeler arasında sayılan Türkiye iki sıra gerileyerek 18'inci sırada yer aldı.

Türkiye, Avrupa'da ise terörizmden en çok etkilenen ülke oldu. Avrupa'da 2019'da terör kaynaklı toplam 58 ölümün 40'ı Türkiye'de kaydedildi. Buna rağmen Türkiye'de 2015-2019 yılları arasında terör saldırısı ve ölüm sayısında önemli düşüş kaydedildiğine de işaret edildi. Rapora göre Türkiye'de hükümet ve güvenlik güçlerine yönelik terör saldırılarının sayısında 2019 yılında yüzde 60'lık gerileme kaydedilmesine rağmen sivillere yönelik saldırılar yüzde 8 oranında arttı.

DW/BK,EC

© Deutsche Welle Türkçe