'Avrupalı öksüzler'in umudu AB

Ebeveynlerini sadece ziyaretlerden ve Skype görüşmelerinden tanıyan bu çocuklar “Avrupalı öksüzler” şeklinde anılıyor.

Anne-babalarından ayrı kalan bu çocuklar özlemin dışında, depresyondan cinsel istismara varan birçok sorunla daha çok küçük yaşta baş etmek zorunda kalıyor. Doğu Avrupa ülkelerinin AB ile yakınlaşma sürecinde bu çocukların da durumunun iyileşmesi bekleniyor.

Moldovalı çocukların yarısından fazlası

Araştırmalara göre Moldova'da çocukların yarısından fazlası dönem dönem anne ya da babasız hayatlarına devam ediyor. Sivil toplum kuruluşlarının tahminlerine göre AB üyesi Romanya, Bulgaristan ve Polonya'da yaklaşık 500 bin çocuk bu durumda. Caritas'a göre bu sayı Ukrayna'da ise 9 milyon.

Hikâyeler hep birbirine benziyor. İşsizlik oranının yüksek olduğu kırsal kesimde, insanlar ailelerini geçindirmek için göç ediyor. Hasta bakıcı, dadı, inşaat ya da tarım işçisi olarak yurtdışında, genel olarak AB üyesi devletlerde, çoğunlukla yasadışı olarak çalışıyorlar. Çocuklar ise geride ya akrabalarla ya da tek başlarına kalıyor.

Psikologtan uyarı

Psikolog Ian Feldman aile modelinin çocuklar için önemini şöyle vurguluyor: “Moldova'daki çocukların yüzde 20'si ile 40'ı göçün izini taşıyor. Bu çok büyük bir oran ve aslında sosyal bir trajedi. Terk edilmiş bir çocuğun yaşadığı darbe bu. Anne-babasını yaşarken kaybeden bir çocuğun travması. Anne-babanın ölmesi gibi bir şey. Annen var, biliyorsun. Fakat onu 10 yıl boyunca görmemişsin. Bu anne, hayali bir kimse. Skype'ta bir görüntüden ibaret. Sarılıp, tutabileceğin bir kişi değil. Bu anne-babalarının sevgilerini gönderdikleri paketlerle ya da parayla gösterdikleri çocukların travması. Fakat ellerinden gelen bu.”

Feldman bu çocukların yakınlığa ihtiyaç duyduğunu, bazı kişilerin bu durumu kullandıklarının altını çiziyor. Çocukların, fiziksel yakınlık sınırlarını ailelerinden öğrenemediklerini vurgulayan Feldman, Moldovalı bu kimsesiz çocukların yaklaşık yüzde 10'unun cinsel istismara uğradığını belirtiyor. Sosyologlara göre bu çocukların tıbbi bakıma, düzenli beslenmeye ihtiyacı var. Çoğu depresyonla savaşırken, okulda problemler yaşıyor.

Umut AB ile ortaklık

Kısa bir süre önce Vilnius'ta AB ile ortaklık anlaşması imzalayan Moldova, AB ile serbest ticaret anlaşması imzalanmasını ve vizesiz dolaşım hakkı kazanılmasını umuyor. Ülkede bu sayede kimsesiz çocukların durumlarının iyileşeceği beklentisi hâkim.

Komşu ülke Romanya'da ise AB üyeliğinin olumlu etkileri tartışmaya açık. Seyahat özgürlüğü ve iş piyasasına daha iyi erişim, özellikle İtalya ve İspanya'ya yeni bir göç dalgası başlattı. Bükreş'teki Soros Vakfı'ndan sosyolog ve göç uzmanı Victoria Nedelciuc ise AB üyeliğiyle Romanyalı ‘öksüzlerin' durumunun iyileştiğine inanıyor.

Nedelciuc, “Romanyalılar AB'de özgürce seyahat edebiliyor, çocuklarını daha sık ziyaret ediyor. Seyahat masrafları daha düşük olduğu için çocuklar da ebeveynlerini yurt dışında ziyaret edebiliyor. Bazı çocuklar yurt dışında anne-babalarıyla beraber yaşamaya başladı” diyor.

Fakat Avrupa'nın bu çocukların refahı için aslında daha fazla çaba gösterebileceği eleştirisi de dile getiriliyor. Uzmanlar, aile birleşimi hakkındaki AB direktifinin, tüm AB üyesi ülkelerde aynı şekilde uygulanabileceğini dile getiriyor. Fakat yine de en büyük desteğin yurtdışında çalışan anne-babalara ülke içinde iş imkânı sağlamak olduğu konusunda herkes hemfikir.

©Deutsche Welle Türkçe

Martin Nejezchleba / Aslı Polatdemir

Editör: Başak Özay