Avrupa ortak savunmasını oluşturuyor

ABD, Avrupalılar’ın kriz bölgelerindeki görevlere daha fazla katılımını istiyor. Bazı AB üyeleri ise kriz bölgelerinde daha aktif rol oynamayı, ancak bunu Amerikan komutasında değil, kendi oluşturdukları, NATO kapasitelerini tamamlayıcı bir Avrupa güvenlik ve savunma politikası çerçevesinde yapmayı istiyor.

Almanya, Fransa, Belçika ve Lüksemburg Nisan ayında bu yönde bir karar aldı. Ancak bu karar, başta ABD ve İngiltere olmak üzere rakip bir ittifaktan endişe duyan NATO’da direnişle karşılaştı. Şimdi Napoli’deki toplantıda AB içinde Washington’ın da kabul edebileceği bir ortak çizgide buluşuldu.

Ancak AB ülkeleri arasında çeşitli konulardaki görüş ayrılıkları ortak güvenlik ve savunma politikası konusunda da geçerli. Avrupa ortak savunma politikası oluşturuluyor, ancak AB ülkelerinin hepsinin bu oluşuma katılmayacağı da belli. Almanya Dışişleri Bakanı Joschka Fischer Napoli’deki toplantıda oluşumun tüm üyelere açık olduğunu vurguladı ve ”Koşulları yerine getirmeye niyetli olduğunu açıklayan ve yerine getiren herkes istediği takdirde bu oluşuma katılabilir” diye konuştu.

Katılım koşulları

Ortak savunma politikasına katılmak isteyenler oluşuma katkıda da bulunmak zorunda. Çünkü en geç 2007 yılına kadar AB birliklerinden, birkaç gün içinde kriz bölgelerinde görevlendirilebilecek bir acil müdahale gücünün göreve hazır hale getirilmesi gerekiyor. Bu güçte 1500 ila 5000 asker bulunması planlanıyor. Joschka Fischer katılım koşullarını şöyle açıkladı:

”İlk olarak bir ülke, gerekli becerileri geliştirme, bunları kullanma ve gerekli yapıları milli silahlı kuvvetler yasalarında somut bir şekilde hayata geçirmeyi garanti edecek siyasi irade yoluyla koşulları yerine getirebilir. İkinci olarak, saptanmış hedefler yoluyla, yani belli bir asker konuşlandırma kapasitesine ulaşılmasıyla ve mukavemet politikası izleyerek koşullar yerine getirilebilir.”

Bu, yapıcı işbirliği olarak adlandırılıyor. Gerçi genişlemenin ardından AB’nin üye sayısı 25’e yükselecek, ancak bazı ülkeler arasında çeşitli projelerde daha yakın işbirliği eğilimi de giderek artacak. Bu yüzden işbirliğini geliştirmek isteyen ülkelerin diğerlerini beklememesi gerekiyor. Ancak bu aynı zamanda, AB içinde Almanya-Fransa ekseninde bir ‘çekirdek Avrupa’ oluşması olasılığı ile ilgili endişeleri de beraberinde getiriyor.

İngiltere tavır değştirdi

İngiltere, Avrupa’nın kendi savunma politikasını oluşturması düşüncesine direnişini Eylül ayına kadar sürdürdü. Bu adımın NATO’ya rakip olabileceğinden endişe eden Tony Blair hükümeti daha sonra bir siyasi manevrayla Avrupalı ortaklarının yanında yer aldı. İngiltere Dışişleri Bakanı Jack Straw, Napoli’deki toplantıda İngiltere’nin konuya yaklaşımı ile ilgili olarak şunları söyledi:

”Temelde önemli olan, NATO’nun en üst askeri ittifak olduğunun herkesçe kabul edilmesidir. AB’nin yaptığı NATO’ya alternatif yaratmak değil, NATO’yu tamamlamaktır. Yapıcı işbirliği, askeri operasyonlar düzenlemek değil, daha ziyade bir grup ülkenin askeri yeteneklerini x sayıda askerini y tarihinde konuşlandırabilecek duruma gelecek şekilde geliştirmesidir.”

Bazı değişikliklere gidildi

AB’nin ortak savunma planlarında ABD ve İngiltere’nin etkisiyle bazı değişikliklere de gidildi. Almanya, Fransa, Belçika ve Lüksemburg arasında Nisan ayında gerçekleştirilen zirvede AB ana karargahının Belçika’nın Tervuren kentinde oluşturulması önerilmişti. Bu plan masadan kaldırıldı. Napoli’deki toplantıda İngiltere ile varılan uzlaşmaya göre, AB birliklerinin olası görevleri ya NATO olanakları kullanılarak ya da NATO üyesi bir ülkenin ana karargahından gerçekleştirilecek